22% αυξημένος κίνδυνος για καρδιακά από το είδος και την ποσότητα κρέατος που τρώμε

Μιχάλης Θερμόπουλος
30 Σεπτεμβρίου 2022 | 08:30

Υπάρχει σχέση μεταξύ της κατανάλωσης περισσότερου κρέατος -ιδιαίτερα κόκκινου και επεξεργασμένου- και του αυξημένου κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων; Εάν ναι, γιατί;

Οι επιδράσεις των τροφίμων που προέρχονται από ζώα στην αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο (ASCVD) αμφισβητούνται έντονα παρά την εκτεταμένη έρευνα. Και οι μηχανισμοί πίσω από τυχόν πιθανές επιπτώσεις των ζωικών πρωτεϊνών είναι ακόμη άγνωστοι.

Η κατανόηση των επιπτώσεων της κατανάλωσης κρέατος είναι ζωτικής σημασίας για τους ηλικιωμένους, καθώς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις. Ταυτόχρονα όμως χρειάζονται πρωτεΐνες για να μειώσουν την απώλεια μυϊκής μάζας που συνεπάγεται η γήρανση.

Η σχέση μεταξύ των καρδιακών παθήσεων και των κορεσμένων λιπαρών, της διατροφικής χοληστερόλης, του νατρίου, των νιτρωδών και ακόμη και του μαγειρέματος σε υψηλές θερμοκρασίες έχει μελετηθεί από επιστήμονες όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά τα στοιχεία για πολλούς από αυτούς τους μηχανισμούς δεν ήταν ισχυρά.

Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν συγκεκριμένους μεταβολίτες που παράγονται από τα βακτήρια του εντέρου μας, όταν καταναλώνουμε κρέας ως πιθανοί υποκείμενοι ένοχοι.

Μια πρόσφατη μελέτη με επικεφαλής επιστήμονες στο Cleveland Clinic Lerner Research Institute και στο Friedman School of Nutrition Science and Policy στο πανεπιστήμιο Tufts ποσοτικοποιεί τον κίνδυνο για καρδιακά νοσήματα που σχετίζεται με την κατανάλωση κρέατος και εντοπίζει υποκείμενες βιολογικές οδούς που μπορεί να εξηγήσουν αυτόν τον κίνδυνο.

Η μελέτη περισσότερων από 4.000 ανδρών και γυναικών άνω των 65 ετών στις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι:

η μεγαλύτερη πρόσληψη κρέατος σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ASCVD κατά 22% για κάθε 1,1 μερίδα την ημέρα
τα αυξημένα επίπεδα τριών μεταβολιτών που δημιουργούνται από τα βακτήρια του εντέρου από θρεπτικά συστατικά που επικρατούν στο κρέας εξηγούν περίπου το 10% αυτού του αυξημένου κινδύνου
το κόκκινο κρέας συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο και διασυνδέσεις με βακτηριακούς μεταβολίτες του εντέρου, ωστόσο, αυτό δεν βρέθηκε για τα πουλερικά, τα αυγά ή τα ψάρια

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology, είναι η πρώτη που εξετάζει τις συνδέσεις μεταξύ τροφών ζωικής προέλευσης και του κινδύνου καρδιαγγειακών συμβάντων, καθώς και τον ρόλο των ενώσεων που δημιουργούνται από τη μικροχλωρίδα του εντέρου, πέρα από τους “παραδοσιακούς” κινδύνους όπως η χοληστερόλη, η αρτηριακή πίεση και το σάκχαρο του αίματος.

Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας

Η υψηλότερη πρόσληψη μη επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος, ολικού κρέατος (μη επεξεργασμένο κόκκινο κρέας συν επεξεργασμένο κρέας) και τροφών συνολικής ζωικής προέλευσης σχετίστηκαν με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης ASCVD κατά τη διάμεση παρακολούθηση έως 12,5 ετών.
Οι θετικές συσχετίσεις με την ASCVD προκλήθηκαν εν μέρει (8-11% επί του υπερβολικού κινδύνου) από τα επίπεδα πλάσματος του TMAO (Ν-οξείδιο τριμεθυλαμίνης), της γ-βουτυροβεταΐνης και της κροτονοβεταΐνης.
Ο υψηλότερος κίνδυνος ASCVD που σχετίζεται με την γενική πρόσληψη κρέατος προκλήθηκε επίσης εν μέρει από τα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα. Ειδικά για τα επεξεργασμένα κρέατα, ο κίνδυνος προκλήθηκε από την συστηματική φλεγμονή αλλά όχι από την αρτηριακή πίεση ή τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.
Η πρόσληψη ψαριών, πουλερικών και αυγών δεν συσχετίστηκε σημαντικά με την ASCVD.

“Αυτά τα ευρήματα βοηθούν στην απάντηση μακροχρόνιων ερωτημάτων σχετικά με τους μηχανισμούς που συνδέουν τα κρέατα με τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων”, δήλωσε η συν-επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Meng Wang, μεταδιδακτορική συνεργάτιδα στο Friedman School. “Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ του κόκκινου κρέατος, του μικροβιώματος του εντέρου μας και των βιοδραστικών μεταβολιτών που δημιουργούν φαίνεται να είναι μια σημαντική οδός για τον κίνδυνο ASVD. Αυτό δημιουργεί έναν νέο στόχο για πιθανές παρεμβάσεις για την μείωση των καρδιακών παθήσεων”.

Τα 3.931 άτομα της μελέτης παρακολουθήθηκαν για διάμεσο όρο 12,5 ετών και η μέση ηλικία τους κατά την έναρξη ήταν 73. Η μελέτη έλαβε υπόψη καθορισμένους παράγοντες κινδύνου όπως ηλικία, φύλο, φυλή/εθνικότητα, εκπαίδευση, κάπνισμα, σωματική δραστηριότητα, άλλες διατροφικές συνήθειες, και πολλούς πρόσθετους παράγοντες κινδύνου.

“Είναι ενδιαφέρον ότι εντοπίσαμε τρεις κύριες οδούς που βοηθούν στην εξήγηση των δεσμών μεταξύ κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος και καρδιαγγειακών παθήσεων:

μεταβολίτες που σχετίζονται με το μικροβίωμα όπως το TMAO
τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και
τη γενική φλεγμονή

Καθένα από αυτά φάνηκε πιο σημαντικό από οδούς που σχετίζονται με τη χοληστερόλη στο αίμα ή την αρτηριακή πίεση”, είπε ο έτερος συν-επικεφαλής συγγραφέας, Dariush Mozaffarian, κοσμήτορας για θέματα πολιτικής στην ίδια Σχολή. Αυτό υποδηλώνει ότι, όταν επιλέγετε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, «είναι λιγότερο σημαντικό να εστιάσετε στις διαφορές στο συνολικό λίπος, τα κορεσμένα λίπη ή τη χοληστερόλη και πιο σημαντικό να κατανοήσετε καλύτερα τις επιπτώσεις στην υγεία άλλων συστατικών αυτών των τροφίμων, όπως η L-καρνιτίνη και ο αιμικός σίδηρος».

Αξιοποιώντας εκτεταμένα κλινικά και διατροφικά δεδομένα σε μιας μεγάλη κοινότητα ηλικιωμένων, η έρευνα “συνδέει το μονοπάτι του μικροβιακού TMAO του εντέρου με τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης και τους αυξημένους κινδύνους αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου”, δήλωσε ο Stanley L. Hazen, επικεφαλής τμήματος προληπτικής καρδιολογίας και αποκατάστασης στην Cleveland Clinic. “Η μελέτη υποστηρίζει επίσης τις διατροφικές προσπάθειες ως μέσο μείωσης αυτού του κινδύνου, καθώς οι διατροφικές παρεμβάσεις μπορούν να μειώσουν σημαντικά το TMAO”.

Απαιτείται περισσότερη μελέτη για να καθοριστεί εάν τα ευρήματα μπορούν να γενικευτούν μεταξύ ηλικιών και εθνικοτήτων. Οι συγγραφείς σημείωσαν επίσης ότι αν και οι βιοδείκτες του μικροβιώματος μετρήθηκαν απευθείας στο αίμα, οι διατροφικές συνήθειες των συμμετεχόντων στην μελέτη καταγράφηκαν από τους ίδιους του συμμετέχοντες. Τα ευρήματα της μελέτης είναι παρατηρητικά και δεν μπορούν να αποδείξουν αιτία-αποτέλεσμα.

Ο δρ. Ahmed Hasan, διευθυντής προγράμματος στον κλάδο αθηροθρόμβωσης και στεφανιαίας νόσου στο αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς, Πνεύμονα και Αίματος, συμφωνεί: “Αν και χρειάζονται περισσότερες μελέτες, οι τρέχουσες αναφορές παρέχουν έναν πιθανό νέο στόχο για την πρόληψη ή τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων σε μια υποομάδα ανθρώπων που καταναλώνουν υπερβολικές ποσότητες κόκκινου κρέατος”.

Προς το παρόν, οι καταναλωτές ενθαρρύνονται να ακολουθούν τις τρέχουσες συστάσεις για έναν υγιεινό τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης μιας υγιεινής διατροφής που είναι πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως και άλλα τρόφιμα υγιεινά για την καρδιά, είπε ο Hasan. Άλλες αλλαγές στον υγιεινό τρόπο ζωής για την καρδιά περιλαμβάνουν επίσης τη στόχευση για: