Iatropedia

Αλκοόλ: Τι μπορεί να προκαλέσει ακόμα και σε μικρές ποσότητες στους ανηλίκους

beers alcohol

Οι ανήλικοι καταναλώνουν αλκοόλ λιγότερο συχνά από τους ενήλικες, αλλά πίνουν περισσότερο.

Η κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους είναι ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Το αλκοόλ είναι η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία στους νέους και κρύβει τεράστιους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους.

Οι ειδικοί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Παναγιώτα Ζαχαράκη (βιολόγος) παραθέτουν εν συντομία τα στοιχεία από το Εθνικό Ινστιτούτο Κατάχρησης Αλκοόλ & Αλκοολισμού (NIAAA) των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με αυτά, το 2023 σχεδόν δύο στους δέκα νέοι (το 19,9%) ηλικίας 14 έως 15 ετών ανέφεραν πως έχουν πιει τουλάχιστον ένα ποτό στη ζωή τους. Επιπλέον, οι ανήλικοι και νεαροί ενήλικες (ηλικίες 12 έως 20 ετών) πίνουν το 3,2% όλων των οινοπνευματωδών ποτών που καταναλώνονται ετησίως στις ΗΠΑ.

Μολονότι οι ανήλικοι καταναλώνουν αλκοόλ λιγότερο συχνά από τους ενήλικες, οι ποσότητές τους είναι μεγαλύτερες όταν πίνουν. Στην πραγματικότητα, το σχεδόν 90% των ποσοτήτων που πίνουν είναι στο πλαίσιο υπερκατανάλωσης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν 663.000 νέοι 12-20 ετών ανέφεραν υπερκατανάλωση αλκοόλ πέντε ή περισσότερες φορές κατά τον τελευταίο μήνα.

Οι συνήθειες όσον αφορά την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών διαφέρουν αναλόγως με το φύλο και την ηλικία. Ωστόσο η κατανάλωση αρχίζει νωρίς. Σχεδόν ένας στους 100 εφήβους ηλικίας 12-13 ετών ανέφεραν ότι έπιναν αλκοόλ και ένας στους 200 ότι έκανε υπερκατανάλωση.

Οι αντίστοιχες αναλογίες αυξάνονται με την πρόοδο της ηλικίας. Στις ηλικίες 16-17 ετών ανέφεραν πως πίνουν σχεδόν ένας στους πέντε. Υπερκατανάλωση ανέφεραν ο ένας στους 10.

Όσον αφορά το φύλο, παραδοσιακά τα αγόρια εφηβικής ηλικίας ήταν πιθανότερο να καταναλώνουν αλκοόλ. Πλέον όμως η σχέση έχει αντιστραφεί, τουλάχιστον στις ΗΠΑ. Ειδικότερα, η χρήση του μεταξύ των εφήβων ηλικίας 12-17 ετών έχει μειωθεί περισσότερο τα τελευταία χρόνια στα αγόρια απ’ ό,τι στα κορίτσια.

Έτσι, κατανάλωση αναφέρει το 7,9% των κοριτσιών και το 6,0% των αγοριών. Υπερκατανάλωση αναφέρει το 4,5% και 3,3%, αντιστοίχως.

Τι κίνδυνοι υπάρχουν

Η κατανάλωση αλκοόλ από τους ανηλίκους είναι πολύ επικίνδυνη, διότι:

Γιατί πίνουν τόσο πολλοί ανήλικοι

Καθώς τα παιδιά ωριμάζουν, είναι φυσικό να διεκδικούν την ανεξαρτησία τους, να αναζητούν νέες προκλήσεις και να επιδίδονται σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές. Μπορεί να θέλουν να δοκιμάσουν το ποτό, αλλά συχνά δεν αναγνωρίζουν πλήρως τις επιπτώσεις του στην υγεία και τη συμπεριφορά τους. Άλλοι λόγοι για τους οποίους οι νέοι πίνουν συμπεριλαμβάνουν:

Επιπλέον, πολλοί νέοι έχουν εύκολη πρόσβαση στο αλκοόλ. Το 2023, μεταξύ των εφήβων ηλικίας 15-17 ετών που ανέφεραν ότι έπιναν κατά τον περασμένο μήνα, το 84,3% είπαν ότι πήραν δωρεάν τα ποτά την τελευταία φορά που ήπιαν. Σε πολλές περιπτώσεις, οι έφηβοι έχουν πρόσβαση στο αλκοόλ μέσω των μελών της οικογένειας ή το βρίσκουν στο σπίτι.

Πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου

Η πρόληψη της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών από ανηλίκους είναι αληθινή πρόκληση. Κάθε επιτυχημένη προσέγγιση πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν  πολλούς παράγοντες, όπως:

Πολλές βασικές προσεγγίσεις έχει αποδειχθεί ότι είναι επιτυχείς. Αυτές είναι:

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποφύγουν τα προβλήματα με το αλκοόλ:

Μελέτες δείχνουν πως τα παιδιά γονέων με ενεργό συμμετοχή στη ζωή τους, έχουν λιγότερες πιθανότητες να αρχίσουν να πίνουν. Εάν, όμως, οι γονείς τούς δίνουν αλκοόλ (ακόμα και μικρές ποσότητες), έχουν θετική στάση στο ποτό ή/και κάνουν κατάχρηση, οι έφηβοι έχουν αυξημένο κίνδυνο κατάχρησης.

Επιπλέον, εάν ο έφηβος έχει έναν γονέα με διαταραχή χρήσης αλκοόλ, είναι λιγότερο πιθανό να προστατεύεται ο ίδιος από την κατάχρηση.

Τα ύποπτα συμπτώματα

Οι γονείς, οι οικογένειες και οι δάσκαλοι πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στα ακόλουθα προειδοποιητικά σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους:

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος από πάροχο πρωτοβάθμιας περίθαλψης ή άλλο επαγγελματία υγείας (π.χ. παιδίατρο) παρέχει την ευκαιρία να εντοπιστούν εγκαίρως τα προβλήματα και να αντιμετωπιστούν πριν κλιμακωθούν.

Μερικοί νέοι μπορεί να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα ως αποτέλεσμα της κατανάλωσης ποτών. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται η διαταραχή χρήσης αλκοόλ. Σε τέτοια περίπτωση απαιτείται παρέμβαση από εκπαιδευμένους επαγγελματίες.  Οι θεραπευτικές επιλογές γι’ αυτούς συμπεριλαμβάνουν:

Φωτογραφία: iStock