Ολέθρια είναι για την καρδιομεταβολική υγεία η συχνή κατανάλωση ροφημάτων με ζάχαρη, αναφέρουν επιστήμονες από τις ΗΠΑ. Σε μεγάλη ανάλυση που πραγματοποίησαν διαπίστωσαν ότι τα ροφήματα αυτά ευθύνονται κάθε χρόνο για εκατομμύρια κρούσματα διαβήτη τύπου 2 και καρδιοπάθειας. Κοστίζουν επίσης εκατοντάδες χιλιάδες ζωές.
Στα ροφήματα αυτά συμπεριλαμβάνονται όλα όσα περιέχουν ζάχαρη και παρέχουν 50 ή περισσότερες θερμίδες ανά μερίδα των 230 ml. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν, σύμφωνα με τους ερευνητές, ροφήματα του εμπορίου και σπιτικά με ζάχαρη, όπως:
- Αναψυκτικά
- Ενεργειακά (ισοτονικά, αθλητικά) ποτά
- Φρουτοποτά, νέκταρ κ.λπ.
- Λεμονάδες
- Τα κάθε είδους ποντς, δηλαδή τα ποτά (με αλκοόλ ή χωρίς) με φρούτα και χυμούς φρούτων
- Τα aguas frescas (ελαφριά, μη αλκοολούχα ποτά που παρασκευάζονται από φρούτα, δημητριακά, σπόρους, αναμεμιγμένους με ζάχαρη και νερό)
Αντιθέτως, δεν συμπεριλαμβάνονται:
- Οι 100% φυσικοί χυμοί φρούτων και λαχανικών
- Τα μη αλκοολούχα ροφήματα με τεχνητά γλυκαντικά
- Το γάλα, ο καφές και το τσάι με ζάχαρη
Τα ευρήματα για την Ελλάδα
Τη νέα ανάλυση πραγματοποίησαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Tufts στη Βοστώνη. Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα για την κατανάλωσή τους, καθώς και για τη συχνότητα του διαβήτη τύπου 2 και της καρδιοπάθειας, σε 184 χώρες του κόσμου.
Τα ευρήματά τους δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Nature Medicine. Όπως αναφέρουν, τα ροφήματα με ζάχαρη ευθύνονται παγκοσμίως για:
- 2,2 εκατομμύρια νέα κρούσματα διαβήτη τύπου 2 κάθε χρόνο
- 1,1 εκατομμύριο νέα κρούσματα καρδιοπάθειας ετησίως
- 340.000 θανάτους από διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακά νοσήματα τον χρόνο
Τα κρούσματα και οι θάνατοι εξαιτίας τους δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένοι στον πλανήτη. Στην πραγματικότητα, πλήττονται περισσότερο ορισμένες περιοχές, όπως λ.χ. η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική, όπου τα ροφήματα με ζάχαρη συμβάλλουν στο σχεδόν 24% των νέων κρουσμάτων διαβήτη κάθε χρόνο.
Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι στην χώρα μας, τα ροφήματα με ζάχαρη ευθύνονται για το σχεδόν 9% των ετήσιων κρουσμάτων διαβήτη τύπου 2. Ευθύνονται επίσης για το σχεδόν 2% των νέων διαγνώσεων καρδιοπάθειας.
Σε αυτά, εξ άλλου, αποδίδεται επίσης το 2,2% των θανάτων από διαβήτη τύπου 2 ετησίως και το 1,4% εκείνων από καρδιαγγειακά αίτια.
Τι προκαλεί η υγρή ζάχαρη/γλυκόζη
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες στο άρθρο τους, τα ροφήματα με ζάχαρη καταναλώνονται και απορροφώνται γρήγορα από τον οργανισμό, με συνέπεια:
- Χαμηλότερο κορεσμό της πείνας (δεν μας χορταίνουν)
- Αυξημένη πρόσληψη κενών θερμίδων (δεν έχουν κάποια θρεπτικά αξία)
- Αύξηση του σωματικού βάρους.
Επιπλέον, οι υψηλές δόσεις της υγρής γλυκόζης ενεργοποιούν την ινσουλίνη και άλλους ρυθμιστικούς μηχανισμούς που οδηγούν:
- Σε παραγωγή λίπους στην κοιλιά (σπλαγχνικό λίπος)
- Στην αντοχή στην ινσουλίνη του ήπατος και των σκελετικών μυών (δεν μπορούν να την χρησιμοποιήσουν αποδοτικά)
- Στην περαιτέρω αύξηση του σωματικού βάρους
Αντίστοιχα, οι υψηλές δόσεις φρουκτόζης (π.χ. από τα φρουτοποτά) ενεργοποιούν την σύνθεση λίπους στο ήπαρ. Το επακόλουθο είναι συσσώρευση λίπους και μεταβολική δυσλειτουργία σε ήπαρ και μυς.
Τα ροφήματα με ζάχαρη μπορεί επίσης να αντικαταστήσουν άλλες, πιο υγιεινές επιλογές στην ημερήσια διατροφή, πλήττοντας περαιτέρω την υγεία. Το αυξημένο σωματικό λίπος και η μεταβολική δυσλειτουργία, εξ άλλου, ενεργοποιούν τη φλεγμονή στον οργανισμό και αυξάνουν τον κίνδυνο για:
- Υπέρταση
- Δυσλιπιδαιμία (αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων, ολικής και κακής ή LDL χοληστερόλης)
- Διαβήτη τύπου 2
Όλες αυτές οι δυσμενείς μεταβολές αποτελούν παράγοντες κινδύνου για αθηροσκλήρωση και αστάθεια της αθηρωματικής πλάκας. Επομένως, μπορεί να οδηγήσουν σε ισχαιμικά καρδιαγγειακά επεισόδια (π.χ. έμφραγμα, ισχαιμικό εγκεφαλικό, στηθάγχη).
Φωτογραφία: iStock