Ελκώδης κολίτιδα – Διατροφή: Ποιες τροφές επιτρέπονται, ποιες να αποφεύγετε και τι να τρώτε σε έξαρση της νόσου

Μιχάλης Θερμόπουλος
14 Νοεμβρίου 2021 | 15:00

Η ελκώδης κολίτιδα, μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του παχέος εντέρου, δεν συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο φαγητό, ή διατροφή.

Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, η ελκώδης κολίτιδα είναι πιο συχνή σε άτομα που καταναλώνουν περισσότερα κορεσμένα λιπαρά και ζάχαρη και τρώνε λιγότερα φρούτα και λαχανικά. Αλλά αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι οριστικά.

Η αλλαγή της διατροφής σας δεν θα θεραπεύσει την ελκώδη κολίτιδα. Αλλά κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης της νόσου, ορισμένα τρόφιμα μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματά σας περισσότερο από άλλα. Επιπλέον, επειδή η ελκώδης κολίτιδα τείνει να προκαλεί διάρροια, είναι σημαντικό να αντικαταστήσετε τα χαμένα υγρά και να παραμείνετε ενυδατωμένοι.

Όταν η ελκώδης κολίτιδα βρίσκεται σε ύφεση (δεν προκαλεί συμπτώματα), οι ειδικοί προτείνουν απλώς να ακολουθήσετε μια ισορροπημένη διατροφή, που σας παρέχει τα βασικά θρεπτικά συστατικά για καλή υγεία. Όσο λιγότερα τρόφιμα περιορίζετε, τόσο πιο εύκολο είναι να επιτευχθεί αυτό.

Ελκώδης κολίτιδα: Ποιες τροφές επιτρέπονται

Δεν υπάρχει ενιαία διατροφή για άτομα που ζουν με ελκώδη κολίτιδα. Η διατροφή σας πιθανότατα θα διαφέρει, όταν είστε σε ύφεση, σε σχέση με όταν έχετε εξάρσεις.

Κατά τη διάρκεια της ύφεσης, είναι σημαντικό να διατηρήσετε μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, τρώγοντας τρόφιμα όπως:

Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες: Φασόλια, κριθάρι, ξηροί καρποί, πίτουρο βρώμης και δημητριακά ολικής αλέσεως αποτελούν μέρος αυτής της κατηγορίας. Μιλήστε με τον γιατρό σας σε περίπτωση που για κάποιον λόγο πρέπει να ακολουθείτε διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες
Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη: Άπαχο κρέας, αυγά, ψάρια και τόφου
Φρούτα και λαχανικά: Όσο το δυνατόν μεγαλύτερη χρωματική ποικιλία σε φρούτα και λαχανικά
Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο: Γιαούρτι, χόρτα και γάλα (αν δεν έχετε δυσανεξία στη λακτόζη)

Ελκώδης κολίτιδα: Τι να τρώτε όταν έχετε έξαρση της νόσου

Κατά τη διάρκεια της έξαρσης, είναι συχνά χρήσιμο να μείνετε σε ήπιες τροφές που είναι εύπεπτες, όπως:

Μπανάνες
Λευκό ψωμί ή ψωμί με προζύμι
Κράκερ από λευκό αλεύρι (όχι αλεύρι ολικής αλέσεως)
Λευκό ρύζι (όχι καστανό ρύζι)
Τυρί (αν δεν έχετε δυσανεξία στην λακτόζη)
Αραιωμένοι χυμοί φρούτων και αθλητικά ποτά
Πουρές μήλου
Φρούτα σε κονσέρβα
Λείο/απαλό φυστικοβούτυρο
Απλά δημητριακά
Εκλεπτυσμένα ζυμαρικά (όχι ολικής άλεσης)
Ζωμός
Μαγειρεμένα λαχανικά
Πατάτες χωρίς φλούδα
Ψάρια ψημένα ή στον ατμό
Στήθος γαλοπούλας, κοτόπουλου, ή αυγά

Η τήρηση ενός ημερολογίου τροφίμων μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε ποια τρόφιμα σας ενοχλούν και ποια όχι. Η κατανάλωση περισσότερων ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της φλεγμονής στην ελκώδη κολίτιδα.

Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα περιλαμβάνουν:

Σολομός
Σκουμπρί
Λιναρόσπορος
Σπόροι Chia
Καρύδια
Σόγια

Ελκώδης κολίτιδα: Ποιες τροφές να αποφεύγετε

Αν και δεν έχει βρεθεί άμεση σύνδεση με κάποια τροφή που να επιδεινώνει την φλεγμονή, ή το έλκος στην ελκώδη κολίτιδα, ορισμένες τροφές μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, όπως κράμπες και διάρροια.

Κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης, είναι καλύτερο να αποφεύγετε τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, οι οποίες είναι πιο δύσκολο να αφομοιωθούν.

Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες είναι:

Φρέσκα φρούτα

Όσπρια όπως αποξηραμένα φασόλια και φακές

Ξηροί καρποί
Σπόροι
Άψητα λαχανικά ή λαχανικά με φλούδα
Σταυρανθή λαχανικά, όπως μπρόκολο και λάχανο
Σπόροι ολικής αλέσεως

Λιπαρά, τηγανητά ή πλούσια σε λιπαρά τρόφιμα, όπως βούτυρο, μαργαρίνη και κρέμα γάλακτος μπορεί επίσης να προκαλέσουν διάρροια.

Τις παρακάτω τροφές μπορείτε να τις τρώτε, αλλά με ιδιαίτερη προσοχή:

Αλκοολούχα ποτά: Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσει τη διάρροια.
Καφεΐνη: Καφέδες, τσάι, σοκολάτα και αναψυκτικά μπορεί να σας προκαλέσουν διάρροια.
Ανθρακούχα ποτά: Τα αφρώδη ποτά μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα και αέρια.
Σπόροι: Ορισμένοι σπόροι μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακή δυσφορία και διάρροια, ειδικά εάν είστε ευαίσθητοι στην γλουτένη.
Γαλακτοκομικά προϊόντα: Αυτές οι τροφές μπορεί να σας προκαλέσουν φούσκωμα και διάρροια, ειδικά αν έχετε δυσανεξία στη λακτόζη. Μπορούν όμως να είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης και άλλων θρεπτικών συστατικών.
Πικάντικα τρόφιμα: Μπορεί να προκαλέσουν διάρροια.
Γλυκά: Τροφές και ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, όπως γλυκά και χυμοί, μπορούν να συμβάλουν στην απώλεια υγρών και την αφυδάτωση.
Πολύ επεξεργασμένες τροφές: Αναψυκτικά, εκλεπτυσμένα γλυκά τρόφιμα, αλμυρά σνακ και επεξεργασμένο κρέας εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία.

Μερικοί άνθρωποι θα έχουν περισσότερα προβλήματα με ορισμένα τρόφιμα και ποτά σε σχέση με άλλα. Είναι σημαντικό να μάθετε μέσω δοκιμών, ποιες τροφές σας προκαλούν δυσπεψία και στην συνέχεια να τις αποφεύγετε.

Ελκώδης κολίτιδα: Λήψη αρκετών υγρών

Το παχύ έντερο απορροφά το νερό από τις τροφές που χωνεύετε και μεταφέρει τα στερεά απόβλητα (κόπρανα) έξω από το σώμα. Όταν το παχύ έντερο έχει φλεγμονή κατά τη διάρκεια μιας ενεργού περιόδου ελκώδους κολίτιδας, δεν απορροφά το νερό σωστά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διάρροια και αφυδάτωση.

Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να πίνετε αρκετά υγρά, όταν η ελκώδης κολίτιδα είναι ενεργή. Δεδομένου ότι η κατανάλωση παγωμένων υγρών ή η υπερβολική κατανάλωση υγρών ταυτόχρονα μπορεί να επιδεινώσει τη διάρροια, είναι καλύτερο να πίνετε μικρές γουλιές από ζεστά ή δροσερά ποτά όλη την ημέρα. Αποφύγετε να πίνετε υγρά απότομα, με μεγάλες γουλιές, καθώς αυτό μπορεί να επιδεινώσει τη διάρροια και να σας προκαλέσει να καταπιείτε αέρα μαζί με το υγρό, με αποτέλεσμα το ρέψιμο.

Ένας καλός τρόπος για να μετρήσετε την πρόσληψη υγρών είναι να παρακολουθείτε το χρώμα των ούρων σας. Εάν είναι χλωμό ή διαυγές, πιθανότατα παίρνετε αρκετά υγρά.

Ελκώδης κολίτιδα: Να παίρνετε αρκετά θρεπτικά συστατικά

Η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να δυσκολέψει την ισορροπημένη διατροφή που χρειάζεστε, όσον αφορά τόσο τα κύρια συστατικά, όπως η πρωτεΐνη, όσο και συγκεκριμένες βιταμίνες και μέταλλα.

Ίσως χρειαστεί να πάρετε συμπληρώματα βιταμινών ή ανόργανων συστατικών, για να καλύψετε τις ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά που προκαλούνται από την ελκώδη κολίτιδα, τη διατροφή σας ή τα φάρμακα που παίρνετε για τη θεραπεία της νόσου.

Συζητήστε με τον γιατρό ή τον διατροφολόγο σας για το ποια συμπληρώματα, εάν υπάρχουν, μπορεί να χρειαστείτε.

Δώστε βάση σε δύο μεγάλες κατηγορίες θρεπτικότητας:

Συνολικές θερμίδες: Δεδομένου ότι η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να μειώσει την όρεξή σας αυξάνοντας παράλληλα τις ανάγκες σας σε θερμίδες, ίσως χρειαστεί να καταναλώσετε περισσότερες θερμίδες από όσες έχετε συνηθίσει.
Πρωτεΐνη: Όταν είστε σε ύφεση, μια επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης θεωρείται συνήθως το 1 γραμμάριο (g) κάθε μέρα για κάθε κιλό (kg) σωματικού βάρους.

Ωστόσο, οι ανάγκες σας σε πρωτεΐνη μπορεί να αυξηθούν έως και 50% αμέσως μετά από μια έξαρση της νόσου. Τα άτομα με ελκώδη κολίτιδα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας των ακόλουθων βιταμινών και μετάλλων:

Φολικό οξύ, ειδικά εάν παίρνετε σουλφασαλαζίνη
Μαγνήσιο, ειδικά εάν έχετε χρόνια διάρροια
Ασβέστιο, ειδικά εάν παίρνετε πρεδνιζόνη
Σίδηρος, ειδικά λόγω απώλειας αίματος από σοβαρές ασθένειες
Κάλιο (υψηλότερος κίνδυνος για χρόνιο έμετο ή διάρροια, ή εάν παίρνετε πρεδνιζόνη)

Εάν δυσκολεύεστε να βρείτε τροφές, που δεν επιδεινώνουν τα συμπτώματά σας, ή εάν χάνετε βάρος εξαιτίας αυτής της δυσκολίας, συμβουλευτείτε έναν διαιτολόγο που έχει γνώσεις για την φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.

Πηγές: https://www.crohnscolitisfoundation.org, https://www.mayoclinic.org, https://www.ucsfhealth.org

φωτό: iStock