Γαλοπούλα στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι: Απόψυξη, χειρισμός και χρόνοι ψησίματος

Μιχάλης Θερμόπουλος
07 Δεκεμβρίου 2021 | 10:00

Εδώ και πολλά χρόνια η γαλοπούλα έχει γίνει και στην Ελλάδα συνώνυμο των Χριστουγέννων.

Όπως κάθε πουλερικό, έτσι και η γαλοπούλα απαιτεί προσοχή στον χειρισμό και τον τρόπο μαγειρέματος, διότι υπάρχει κίνδυνος δηλητηρίασης και άλλων σοβαρών καταστάσεων υγείας αν δεν προσέχετε.

Γαλοπούλα: Πώς γίνεται σωστά η απόψυξη

Εάν αγοράσετε μια κατεψυγμένη γαλοπούλα, βεβαιωθείτε ότι έχει αποψυχθεί σωστά πριν το μαγείρεμα. Εάν εξακολουθεί να είναι μερικώς παγωμένη, μπορεί να μην ψηθεί ομοιόμορφα, πράγμα που σημαίνει ότι τα επιβλαβή βακτήρια θα μπορούσαν να επιβιώσουν κατά τη διαδικασία ψησίματος.

Ξεπαγώστε την γαλοπούλα στο ψυγείο, χωριστά από άλλα τρόφιμα. Κρατήστε τη σε ένα πιάτο ή δοχείο αρκετά μεγάλο για να πιάσει τυχόν χυμούς που θα τρέξουν από την απόψυξη. Αυτό είναι σημαντικό για να σταματήσει η εξάπλωση των βακτηρίων.

Βήμα-προς-βήμα η απόψυξη:

Υπολογίστε τον χρόνο απόψυξης εκ των προτέρων. Μπορεί να χρειαστούν 1-2 μέρες ολόκληρες στο ψυγείο για να ξεπαγώσει μια μεγάλη γαλοπούλα.
Όταν ξεκινήσετε την απόψυξη, βγάζετε τη γαλοπούλα από τη συσκευασία της, τη βάζετε σε ένα μεγάλο πιάτο και τη σκεπάζετε. Το πιάτο θα κρατήσει το υγρό που βγαίνει κατά την απόψυξη.
Αφαιρέστε τα εντόσθια και τον λαιμό το συντομότερο δυνατό για να επιταχύνετε τη διαδικασία απόψυξης. Πλύνετε καλά τα χέρια σας αφότου χειριστείτε οποιοδήποτε μέρος της ωμής γαλοπούλας.
Πριν το μαγείρεμα, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν κρύσταλλοι πάγου στο εσωτερικό της γαλοπούλας. Δοκιμάστε τα πιο χοντρά μέρη της γαλοπούλας με ένα πιρούνι για να ελέγξετε αν το κρέας είναι παγωμένο.
Η γαλοπούλα (και οποιοδήποτε άλλο πουλερικό) αποψύχεται καλύτερα σε ένα σκεπασμένο πιάτο στο κάτω μέρος του ψυγείου, ώστε να μην μπορεί να στάξει σε άλλα τρόφιμα.
Αδειάστε τακτικά το υγρό που βγαίνει από τη γαλοπούλα που ξεπαγώνει για να σταματήσει να ξεχειλίζει και να μην εξαπλώνονται βακτήρια. Προσέξτε να μην πιτσιλίσετε το υγρό σε πάγκους εργασίας, πιάτα, πανιά ή άλλα τρόφιμα.
Έχετε υπόψη σας τι άλλο έχετε αποθηκεύσει στο ψυγείο. Τα μαγειρεμένα κρέατα και άλλα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα πρέπει να καλύπτονται και να αποθηκεύονται σε πιο ψηλά ράφια.

Χρόνοι απόψυξης

Για να υπολογίσετε τον χρόνο απόψυξης για τη γαλοπούλα σας, ελέγξτε πρώτα τη συσκευασία για οποιαδήποτε καθοδήγηση. Εάν δεν υπάρχουν οδηγίες απόψυξης, ξεπαγώστε τη γαλοπούλα σας στο ψυγείο στους 4°C για 10 έως 12 ώρες ανά κιλό.

Όταν η γαλοπούλα σας αποψυχθεί πλήρως, διατηρήστε τη στο ψυγείο μέχρι να είστε έτοιμοι να την μαγειρέψετε.

Πώς χειριζόμαστε σωστά την γαλοπούλα

Βακτήρια μπορούν να εξαπλωθούν από το ωμό κρέας και τα πουλερικά σε πάγκους εργασίας, σανίδες κοπής, πιάτα και σκεύη.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να διατηρήσετε το χριστουγεννιάτικο φαγητό σας ασφαλές:

Αφότου αγγίξετε ωμά πουλερικά, ή άλλο ωμό κρέας, να πλένετε πάντα τα χέρια σας με ζεστό νερό και σαπούνι και να τα στεγνώνετε καλά.
Μην πλένετε τη γαλοπούλα πριν τη μαγειρέψετε. Εάν το κάνετε, βακτήρια από ωμά πουλερικά μπορούν να εκτοξευθούν σε πάγκους, πιάτα και άλλα τρόφιμα. Το σωστό μαγείρεμα θα σκοτώσει τυχόν βακτήρια.
Να καθαρίζετε πάντα τους πάγκους εργασίας, τις σανίδες κοπής, τα πιάτα και τα σκεύη με ζεστό σαπουνόνερο αφότου έχουν αγγίξει ωμά πουλερικά ή κρέας.
Ποτέ μην χρησιμοποιείτε την ίδια σανίδα κοπής για ωμά πουλερικά ή κρέας και έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα χωρίς να την πλύνετε καλά πρώτα με ζεστό σαπουνόνερο. Εάν είναι δυνατόν, κρατήστε ξεχωριστό ξύλο κοπής μόνο για ωμό κρέας και πουλερικά.

Πώς μαγειρεύουμε σωστά την γαλοπούλα

Προγραμματίστε τον χρόνο μαγειρέματος εκ των προτέρων για να βεβαιωθείτε ότι θα βάλετε τη γαλοπούλα στο φούρνο αρκετά νωρίς για να ψηθεί καλά. Μια μεγάλη γαλοπούλα μπορεί να πάρει αρκετές ώρες για να μαγειρευτεί σωστά και η κατανάλωση μισοψημένης γαλοπούλας (ή άλλου πουλερικού) θα μπορούσε να προκαλέσει τροφική δηλητηρίαση.

Τρεις τρόποι που μπορείτε να καταλάβετε ότι μια γαλοπούλα είναι μαγειρεμένη:

το κρέας της είναι καυτό σε όλο το πάχος του
δεν υπάρχει ροζ κρέας όταν κόβετε στο πιο χοντρό μέρος του πουλιού
οι χυμοί που τρέχουν όταν τρυπάτε τη γαλοπούλα, ή πιέζετε το μπούτι είναι διαυγείς

Εάν χρησιμοποιείτε θερμόμετρο τροφών, βεβαιωθείτε ότι το παχύτερο μέρος της γαλοπούλας φτάνει τουλάχιστον τους 70°C για 2 λεπτά.

Χρόνοι μαγειρέματος

Οι ακόλουθοι χρόνοι μαγειρέματος βασίζονται σε μη γεμιστή γαλοπούλα. Είναι πιο ασφαλές να μαγειρεύετε τη γέμιση σας σε ξεχωριστό ταψί και όχι μέσα στα πουλερικά, έτσι ώστε να μαγειρεύεται πιο εύκολα και οι οδηγίες να είναι πιο ακριβείς.

Εάν μαγειρεύετε την γαλοπούλα με τη γέμιση μέσα, πρέπει να αφήσετε επιπλέον χρόνο για τη γέμιση επειδή θα ψηθεί πιο αργά.

Ορισμένοι φούρνοι, όπως αυτοί με ανεμιστήρα, μπορεί να μαγειρέψουν την γαλοπούλα πιο γρήγορα. Ελέγξτε τις οδηγίες στη συσκευασία και το εγχειρίδιο του κατασκευαστή για τον φούρνο σας, αν μπορείτε.

Ως γενικός οδηγός, σε φούρνο προθερμασμένο στους 180°C:

υπολογίστε 45 λεπτά ανά κιλό, συν 20 λεπτά, για μια γαλοπούλα βάρους κάτω των 4,5 κιλών
υπολογίστε 40 λεπτά ανά κιλό για μια γαλοπούλα που είναι μεταξύ 4,5 κιλών και 6,5 κιλών
υπολογίστε 35 λεπτά ανά κιλό για γαλοπούλα βάρους άνω των 6,5 κιλών

Καλύψτε την με αλουμινόχαρτο κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος αλλά ξεσκεπάστε την για τα τελευταία 30 λεπτά για να ροδίσει. Για να μην στεγνώσει το κρέας, αλείψτε τη κάθε ώρα κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος.

Χρόνοι μαγειρέματος για άλλα πουλερικά

Άλλα πουλερικά, όπως η χήνα και η πάπια, απαιτούν διαφορετικούς χρόνους και θερμοκρασίες μαγειρέματος. Ο φούρνος πρέπει να είναι πάντα πιο ζεστός για πάπια και χήνα, για να λιώσει το λίπος κάτω από το δέρμα.

Μαγειρέψτε τη χήνα σε προθερμασμένο φούρνο στους 200°C για 35 λεπτά ανά κιλό.
Ψήστε την πάπια σε προθερμασμένο φούρνο για 45 λεπτά ανά κιλό στους 200°C.
Μαγειρέψτε το κοτόπουλο σε προθερμασμένο φούρνο στους 180°C για 45 λεπτά ανά κιλό, συν 20 λεπτά.

Πώς αποθηκεύουμε σωστά τυχόν περίσσεμα γαλοπούλας για την επόμενη μέρα

Διατηρήστε το μαγειρεμένο κρέας και τα πουλερικά πάντα στο ψυγείο. Εάν τα αφήσετε έξω σε θερμοκρασία δωματίου, τα βακτήρια που προκαλούν τροφική δηλητηρίαση μπορούν να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν.
Αφότου τελειώσετε το γεύμα, κρυώστε όσο το δυνατόν γρηγορότερα τα περισσεύματα (μέσα σε 90 λεπτά), σκεπάστε τα και βάλτε τα στο ψυγείο.
Εάν βάζετε τα υπολείμματα στην κατάψυξη, μπορείτε να τα χωρίσετε σε μερίδες, ώστε να να ξεπαγώσετε μόνο όσο χρειάζεστε την επόμενη μέρα.
Όταν σερβίρετε κρύα γαλοπούλα, βγάλτε μόνο όση ποσότητα πρόκειται να χρησιμοποιήσετε και βάλτε την υπόλοιπη ξανά στο ψυγείο. Μην αφήνετε ένα πιάτο με γαλοπούλα, ή αλλαντικά έξω όλη την ημέρα, ως μέρος ενός μπουφέ, για παράδειγμα.
Αφότου ξεπαγώσει τα υπολείμματα, φάτε τα μέσα σε 24 ώρες.
Αν ξαναζεσταίνετε τα υπολείμματα γαλοπούλας, ή άλλου φαγητού, φροντίστε πάντα να είναι καυτό το κρέας πριν το φάτε. Μην ξαναζεσταίνετε το φαγητό περισσότερες από μία φορές.