Το καρπούζι είναι ένα από τα νοστιμότερα και πιο αγαπημένα φρούτα του καλοκαιριού. Είναι όμως θρεπτικό; Και πως μπορεί να επηρεάσει την καρδιαγγειακή υγεία; Απαντήσεις έδωσε προσφάτως η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιάς (American Heart Association – ΑΗΑ) σε ανακοίνωση που εξέδωσε.
Σύμφωνα με αυτήν, τα οφέλη που παρέχει το καρπούζι στην υγεία είναι εντυπωσιακά. Όλα τα φρούτα αποτελούν σημαντικό τμήμα μιας υγιεινής διατροφής, αλλά ο συνδυασμός των θρεπτικών συστατικών του καρπουζιού το καθιστά μοναδικό.
Όπως εξηγεί ο Dr. Tim Allerton, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Κέντρο Βιοϊατρικής Έρευνας του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Λουϊζιάνα, το καρπούζι αποτελεί καλή πηγή:
- Καλίου και μαγνησίου
- Βιταμινών C και Α
- Βήτα-καροτένης (ή β-καροτένιο) που συμβάλλει στην παραγωγή βιταμίνης Α
Διαθέτει επίσης ικανοποιητικές ποσότητες από τις βιταμίνες Β1, Β5 και Β6. Επιπλέον παρέχει λίγες θερμίδες. Ένα φλιτζάνι καρπούζι έχει περίπου 47 θερμίδες.
Το καρπούζι είναι επίσης ιδανικό για καλή ενυδάτωση του οργανισμού, καθώς έχει περιεκτικότητα 92% σε νερό. Ωστόσο τα συστατικά που το κάνουν να ξεχωρίζει είναι ορισμένα αντιοξειδωτικά.
Τα αντιοξειδωτικά συστατικά μειώνουν τις βλάβες που προκαλούν στα κύτταρα οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, λέει ο Dr. Allerton. Ο οργανισμός διαθέτει εσωτερικό (εγγενές) αντιοξειδωτικό σύστημα, αλλά τον βοηθά πολύ η ενίσχυσή του μέσω της διατροφής. Το καρπούζι είναι ένα από τα τρόφιμα που μπορεί να το βοηθήσουν.
Λυκοπένη και γλουταθειόνη
Ένα από τα πανίσχυρα αντιοξειδωτικά συστατικά του είναι η λυκοπένη (ή λυκοπένιο), που του προσδίδει το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του. Η λυκοπένη έχει αντικαρκινικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Επιπλέον, έχει σχετισθεί με μειωμένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
Την υψηλότερη περιεκτικότητα σε λυκοπένη έχει ένα άλλο φρούτο, η ντομάτα. Εφ’ όσον όμως είναι βρασμένη. Όταν είναι ωμή, η τομάτα έχει 40% λιγότερη λυκοπένη απ’ όση το καρπούζι.
Το καρπούζι περιέχει και άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται οι βιταμίνες Α και C, καθώς και η γλουταθειόνη. Η γλουταθειόνη είναι ένα από τα σημαντικότερα αντιοξειδωτικά. Μεταξύ άλλων, συμμετέχει στην σύνθεση και την επισκευή του γενετικού μας υλικού, του DNA.
Η γλουταθειόνη είναι επίσης πολύ σημαντική για την υγεία του ανοσοποιητικού, του νευρικού και του γαστρεντερικού συστήματος. Έχει επίσης ζωτική σημασία για τους πνεύμονες.
Η κιτρουλίνη
Το καρπούζι περιέχει επίσης υψηλά επίπεδα κιτρουλίνης, ενός βασικού αμινοξέος που μελετά ο Dr. Allerton. «Δεν έχουν πολλά άλλα τρόφιμα τόσο υψηλή περιεκτικότητα σε κιτρουλίνη», λέει.
Σε μικρή μελέτη του 2013, είχε βρεθεί ότι η κιτρουλίνη από τον χυμό καρπουζιού συμβάλλει στην καταπράυνση του μυϊκού πόνου στους αθλητές. Η μελέτη είχε δημοσιευθεί στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Agricultural and Food Chemistry.
Η κιτρουλίνη σχετίζεται επίσης με την παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου (ή νιτρικού οξειδίου – nitric oxide, NO), το οποίο είναι σημαντικό για την υγεία του ενδοθηλίου. Το ενδοθήλιο είναι το εσωτερικό τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων.
Αρκετές μικρές μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη κιτρουλίνης από εκχύλισμα καρπουζιού μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Ωστόσο για να επιτευχθεί ανάλογο όφελος με την κατανάλωση ολόκληρου του φρούτου, θα έπρεπε να τρώει κανείς καθημερινά τουλάχιστον 1,5 κιλό καρπούζι, επί έξι εβδομάδες.
Η ποσότητα αυτή είναι τεράστια και δεν συνιστάται, τονίζει ο Dr. Allerton. Ωστόσο μπορεί κανείς να τρώει λίγο καρπούζι καθημερινά και να ωφελεί την πίεσή του. Και αυτό διότι περιέχει κάλιο, που επίσης συμβάλλει στη ρύθμισή της.
Το σάκχαρο
Μολονότι εξ άλλου περιέχει πολλά φυσικά σάκχαρα και έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, έχει χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο. Αυτό σημαίνει πως ναι μεν τα σάκχαρά του μπαίνουν εύκολα στο αίμα, αλλά δεν επηρεάζουν πολύ τη γλυκόζη (σάκχαρο) αίματος. Επιπλέον, μία μερίδα καρπούζι παρέχει καλύτερο κορεσμό της πείνας απ’ ό,τι λ.χ. ένα μπωλ με μπισκότα.
Και το καλύτερο όλων: ο χυμός του διατηρεί πολλά από τα οφέλη του ολόκληρου φρούτου, αφού ούτως ή άλλων δεν τρώμε φλούδα και κουκούτσια.
Αν τέλος αναρωτιέστε πώς να διαλέξετε ένα καλό καρπούζι, δύο είναι οι βασικοί κανόνες, τονίζει ο ειδικός:
- Όσο πιο βαρύ είναι, τόσο το καλύτερο
- Πρέπει να είναι υποκίτρινο στη μία κορυφή του. Αντιστοιχεί στο σημείο όπου ακουμπούσε στο χώμα. Όσο πιο λευκό μοιάζει αυτό το σημείο, τόσο πιθανότερο είναι να έχετε μπροστά σας ένα άγουρο φρούτο.
Φωτογραφία: iStock