Άρθρο του: Χατζαντώνη Γεωργίου, MD*
Η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού τρίτης ηλικίας, σε συνδυασμό με την αύξηση εμφάνισης του σακχαρώδους διαβήτη και της υπέρτασης, έχουν οδηγήσει σε μία γενικευμένη δυσλειτουργία των νεφρών και στην εμφάνιση της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας. Πρόκειται για μία σιωπηλή νόσο, υπό την έννοια ότι η εμφάνιση των συμπτωμάτων της υποδηλώνει ότι οι ασθενείς βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Στη χρόνια νεφρική νόσο τελευταίου σταδίου έχει χαθεί το 85‒90% της νεφρικής λειτουργίας, με αποτέλεσμα ο νεφρός να μην έχει τη δυνατότητα να επιτελεί το έργο του (το οποίο είναι η κάθαρση των επιβλαβών ουσιών από το αίμα), καθιστώντας απαραίτητη την άμεση υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας.
Στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα 12.000 αιμοκαθαιρόμενοι, ενώ υπολογίζεται πως ως το 2030 οι νεφροπαθείς τελικού σταδίου θα αυξηθούν κατά 10‒15%. Η συνηθέστερη μέθοδος υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας είναι η αιμοκάθαρση, ενώ εναλλακτική μέθοδος αποτελεί η περιτοναϊκή κάθαρση. Στην περίπτωση της αιμοκάθαρσης, ο ασθενής –με τη βοήθεια μηχανήματος (τεχνητός νεφρός ΤΝ) που μιμείται/υποκαθιστά τη νεφρική λειτουργία– αποβάλλει τα επιβλαβή προϊόντα μεταβολισμού και διατηρεί το ισοζύγιο υγρών. Η σύνδεση με το μηχάνημα τεχνητού νεφρού επιτυγχάνεται μέσω της επονομαζόμενης «αγγειακής προσπέλασης». Με αυτόν τον όρο περιγράφεται η δημιουργία ενός «δρόμου» – αρτηριοφλεβική fistula–, μέσω του οποίου το αίμα του ασθενούς περνάει και καθαρίζεται από το μηχάνημα αιμοκάθαρσης‒ΤΝ.
Έτσι, είναι αυτονόητο ότι βασική προϋπόθεση για την καλή κατάσταση της υγείας των νεφροπαθών είναι η εύρυθμη λειτουργία της αγγειακής προσπέλασης. Η διατήρηση της αγγειακής προσπέλασης απαιτεί διαρκή παρακολούθηση, ενώ σε περίπτωση εμφάνισης προβλημάτων αυτά αντιμετωπίζονται από έμπειρους αγγειοχειρουργούς σε κέντρα αγγειακής προσπέλασης.
Πρόκειται για ειδικά κέντρα όπου αγγειοχειρουργοί ‒εξειδικευμένοι στις αγγειακές προσπελάσεις, σε συνεργασία με νεφρολόγους και με την τεχνική υποστήριξη πλήρως εξοπλισμένου ακτινολογικού εργαστηρίου και μονάδας ΤΝ– παρέχουν στους αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, όπως η πραγματοποίηση, φροντίδα και συχνή παρακολούθηση των αγγειακών προσπελάσεων. Τέτοια κέντρα έχουν ήδη αναπτυχθεί και λειτουργούν σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Στη χώρα μας ιδρύεται για πρώτη φορά Κέντρο Αγγειακών Προσπελάσεων στο Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν, όπου θα προσφέρεται διεπιστημονική εξειδικευμένη θεραπεία σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς. Στην κλινική μας πραγματοποιούνται ετησίως αρκετές επεμβάσεις που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις στην αγγειακή προσπέλαση. Ορισμένες από τις υπηρεσίες μας είναι:
- Τοποθέτηση αγγειακών προσπελάσεων (ακόμα και ενδοαγγειακά),
- Παρακολούθηση των ασθενών,
- Άμεση διόρθωση δυσλειτουργικής φίστουλας,
- Ειδικά εξωτερικά ιατρεία για αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς,
- Πρόγραμμα υποστήριξης και συμβουλευτικής νεοενταχθέντων στην αιμοκάθαρση ασθενών.
Εν κατακλείδι, κρίνεται ιδιαιτέρως σημαντική η δημιουργία όλο και περισσότερων τέτοιων ειδικών κέντρων στην Ευρώπη, τα οποία θα παρέχουν στους νεφροπαθείς 24 ώρες τη μέρα, 7 μέρες την εβδομάδα και 365 ημέρες τον χρόνο, υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση και έκβαση της υγείας των ασθενών με αγγειακή προσπέλαση, καθώς μειώνεται η θνητότητα και η νοσηρότητα, ενώ ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος για λοιμώξεις και νοσηλείες.
*Χατζαντώνης Γεώργιος, MD
Αγγειοχειρουργός & Ενδαγγειακός χειρουργός
Υπεύθυνος διαχείρισης Κέντρου Αγγειακών Προσπελάσεων
Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center Athens