Μήπως σας αρρωσταίνει το τηγάνι σας; Τι πρέπει να ξέρετε για τη «γρίπη του τεφλόν»

Χιλιάδες αναφορές για μία νόσο σαν γρίπη που σχετίζεται με ένα χημικό επίστρωσης σε ορισμένα αντικολλητικά τηγάνια έχουν λάβει τις τελευταίες δεκαετίες τα Κέντρα Δηλητηριάσεων στις ΗΠΑ. Η νόσος ονομάζεται πυρετός από αναθυμιάσεις πολυμερών, αλλά κοινώς αποκαλείται γρίπη του τεφλόν.

Όπως αναφέρει σε πρόσφατο δημοσίευμά της η Washington Post, πέρυσι υπήρξαν 267 αναφορές στις ΗΠΑ για την ελάχιστα γνωστή νόσο. Είναι ένας από τους υψηλότερους αριθμούς από το 2000, σύμφωνα με τα Αμερικανικά Κέντρα Δηλητηριάσεων (APC). Τις δύο τελευταίες δεκαετίες εξ άλλου έχουν αναφερθεί πάνω από 3.600 ανάλογα περιστατικά.

Στη ρίζα τους ως φαίνεται βρίσκεται μία χημική ουσία που λέγεται πολυτετραφθοροαιθυλένιο (PTFE). Η ουσία αυτή ανήκει στα επονομαζόμενα «παντοτινά χημικά» λόγω της ικανότητάς της να παραμένει στο περιβάλλον επί χρόνια.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τα αντικολλητικά τηγάνια με PTFE είναι ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται με βάση τις οδηγίες χρήσεως. Σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, όμως,  η επίστρωση μπορεί να αρχίσει να διαλύεται, δημιουργώντας δυνητικά επιβλαβείς αναθυμιάσεις.

Η Dr. Jamie Alan, αναπληρώτρια καθηγήτρια Φαρμακολογίας & Τοξικολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, και o Dr. Christopher W. Meaden, επίκουρος καθηγητής Επειγούσης Ιατρικής & Ιατρικής Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο Rutgers, εξηγούν τι είναι η γρίπη του τεφλόν και πώς μπορούμε να προστατευθούμε.

Τι είναι η γρίπη του τεφλόν

Με τον όρο αυτό περιγράφονται οι άνθρωποι που νόσησαν όταν εκτέθηκαν στις αναθυμιάσεις από αντικολλητικά τηγάνια με επίστρωση τεφλόν.

«Γενικώς τα αντικολλητικά τηγάνια είναι μερικές φορές επιστρωμένα με «παντοτινά χημικά». Όταν αυτά εκτεθούν σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (πάνω από 260 βαθμούς Κελσίου) η επίστρωση μπορεί να γίνει πτητική και ο χρήστης τους να την εισπνεύσει», εξηγεί η Dr. Alan.

Αν το τηγάνι μείνει στη φωτιά πάρα πολλή ώρα και υπερθερμανθεί ή στεγνώσει, ο χρήστης του μπορεί να εκδηλώσει δυσάρεστα συμπτώματα. Και αυτό διότι μπορεί να καταλήξει να εισπνέει μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια που περιέχουν μεταλλικά οξείδια.

«Η συνέπεια είναι η αντίδραση του ανοσοποιητικού, ακριβώς όπως αντιδρά όταν εισπνέουμε έναν ιό σαν αυτούς της γρίπης», προσθέτει η Dr. Alan.

Τι συμπτώματα προκαλεί

Στα συμπτώματα που προκαλεί η σπάνια αυτή νόσος συμπεριλαμβάνεται πυρετός και άλλες εκδηλώσεις που θυμίζουν την κανονική γρίπη, όπως η αδυναμία. Ειδικότερα, το Κέντρο Δηλητηριάσεων του Μισούρι αναφέρει πως η γρίπη του τεφλόν προκαλεί:

• Πυρετό και ρίγη
• Πονοκέφαλο και ζάλη
• Κόπωση και κακουχία
• Ναυτία και έμετο
• Βήχα και σφίξιμο στο στήθος

«Η νόσος είναι παρόμοια με μία άλλη που είναι γνωστή στην βιομηχανία συγκόλλησης ως πυρετός από αναθυμιάσεις μετάλλων», εξηγεί ο Dr. Meaden. «Οι ασθενείς εκδηλώνουν τα πρώτα συμπτώματα αρκετές ώρες μετά την έκθεσή τους στις αναθυμιάσεις».

Πόσο διαρκεί η γρίπη του τεφλόν

Η διάρκεια των συμπτωμάτων εξαρτάται από τη διάρκεια έκθεσης στις αναθυμιάσεις από το τηγάνι. Συνήθως υποχωρούν εντός 24 έως 48 ωρών από τη στιγμή που σταματά η έκθεση στις αναθυμιάσεις.

«Τα συμπτώματα λογικά υποχωρούν σύντομα μόλις πάψει η διέγερση του ανοσοποιητικού», τονίζει η Dr. Alan. Και συμπληρώνει πως η γρίπη του τεφλόν πιθανώς είναι πιο συχνή απ’ ό,τι αναφέρεται. «Είναι πιθανό πολλοί ασθενείς να μην συνειδητοποιούν τι συνέβη και να αποδίδουν τα συμπτώματά τους σε μια σύντομη ίωση», εξηγεί.

Πώς αντιμετωπίζεται

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη γρίπη του τεφλόν, αλλά ορισμένα σημαντικά μέτρα που πρέπει να λάβετε. Το Κέντρο Δηλητηριάσεων του Μισούρι συνιστά κατ’ αρχάς να απομακρυνθείτε από την πηγή των αναθυμιάσεων, δηλαδή από το τηγάνι σας. Εννοείται ότι πρέπει να σβήσετε επίσης το «μάτι» της κουζίνας.

Να πίνετε άφθονο νερό για να μένετε καλά ενυδατωμένοι. Να παίρνετε αντιπυρετικά και παυσίπονα φάρμακα για να ελέγχετε τον πυρετό και τους πόνους σας.

«Αν τα συμπτώματά σας είναι σοβαρά, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας», συνιστά η Dr. Alan. «Αν παρουσιάσετε δυσκολία στην αναπνοή, πηγαίνετε αμέσως στο νοσοκομείο».

Ζητήστε επίσης τη συμβουλή του γιατρού σας εάν τα συμπτώματά σας επιμένουν ή εάν πάσχετε από κάποιο υποκείμενη πνευμονοπάθεια.

Πώς να προστατευθείτε

Για να αποφύγετε νέα προβλήματα στο μέλλον, βεβαιωθείτε ότι ο χώρος όπου μαγειρεύετε αερίζεται καλά. Μπορείτε επίσης να αλλάξετε το τηγάνι σας, ώστε να προμηθευτείτε κάποιο χωρίς επίστρωση με PTFE.

Ανεξάρτητα από τη γρίπη του τεφλόν, πάντως, αν το αντικολλητικό τηγάνι σας είναι γρατζουνισμένο ή φθαρμένο, καλό είναι να το αντικαταστήσετε.

Φωτογραφία: istock