Νερό: Οι κίνδυνοι που απειλούν την υγεία όταν είναι μολυσμένο

Το νερό έχει ζωτική σημασία για την επιβίωση του ανθρώπου. Ακόμα και σήμερα, όμως, στον 21ο αιώνα, δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό, ενώ συχνά παρατηρούνται επιμολύνσεις από ανθρώπινες πράξεις και παραλείψεις.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι ένας στους 10 κατοίκους του πλανήτη ζουν χωρίς καθαρό νερό. Επιπλέον, το 31% των σχολείων παγκοσμίως δεν διαθέτουν ασφαλές πόσιμο νερό.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι 844 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό σε απόσταση μισής ώρας από το σπίτι τους. Επιπλέον, κάθε χρόνο σχεδόν 300.000 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών πεθαίνουν από διάρροια, η οποία συχνά σχετίζεται με το βρώμικο νερό και την κακή υγιεινή.

Το πόσιμο νερό προέρχεται από υπόγεια και επιφανειακά νερά. Στην Αττική, λ.χ., υπερτερεί η χρήση επιφανειακών νερών, ενώ εκτός Αττικής υπερτερούν τα υπόγεια νερά, σύμφωνα με στοιχεία από το ΤΕΙ Αθήνας (καθ. Μικροβιολογίας Αθ. Μαυρίδου).

Σε εποχές λειψυδρίας, όμως, και η Αττική βασίζεται στα υπόγεια νερά.

Αιτίες μόλυνσης

Το πόσιμο νερό µπορεί να µολυνθεί µε παθογόνα ή µε χηµικές ουσίες. Η ρύπανσή του προέρχεται από φυσικά φαινόµενα ή ανθρώπινες δραστηριότητες και λάθη (π.χ. βλάβες και διαρροές στα δίκτυα ύδρευσης). Το αποτέλεσµα είναι συνήθως η πρόκληση επιδηµιών και σπανιότερα µεµονωµένων κρουσμάτων λοιμώξεων.

Η ρύπανση µπορεί να προέλθει από τη διάθεση χηµικών ουσιών στο έδαφος, µέσω της µετανάστευσής τους στους υδροφόρους ορίζοντες. Ο καταιγίδες, λ.χ., µεταφέρουν φυτοφάρµακα και απόβλητα γεωργικών και κτηνοτροφικών µονάδων στα επιφανειακά νερά. Μπορεί επίσης να γίνει εκτενής μεταφορά ορµονών µέσω του νερού.

Επιπλέον, τα αστικά απόβλητα µε ελλιπή επεξεργασία καταλήγουν στα επιφανειακά νερά µεταφέροντας παθογόνα µικρόβια.

Η συχνότερη αιτία επιδημίας (στο 90% των περιπτώσεων) είναι βακτήρια, παράσιτα, ιοί ή/και μύκητες που καταλήγουν στο νερό με τα κόπρανα ανθρώπων και ζώων. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται η αμοιβάδα, η σιγκέλλα, το καμπυλοβακτηρίδιο, το κολοβακτηρίδιο (e.coli), η λεπτόσπειρα κ.ά.

Στο 8% των περιπτώσεων οι αιτίες είναι χημικά (κυρίως φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα) που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρότερες βλάβες στην υγεία.

Αρκετοί άνθρωποι, εξάλλου, ζουν σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν μεγάλα δίκτυα νερού. Σε τέτοιες περιπτώσεις η τροφοδοσία με πόσιμο νερό γίνεται από ιδιωτικές πηγές, όπως τα πηγάδια και οι δεξαμενές.

Οι ιδιοκτήτες αυτών των πηγών πρέπει να τις ελέγχουν τακτικά – τουλάχιστον τρεις φορές τον χρόνο, σύμφωνα με ειδικούς από τον Καναδά.

Πρέπει επίσης να φροντίζουν για την καλή συντήρησή τους, ενώ καλό θα ήταν να εγκαθιστούν και πρόσθετες συσκευές καθαρισμού του νερού. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι το νερό είναι ασφαλές για κατανάλωση, λένε οι ειδικοί.

Οι πιθανές συνέπειες

Οι συνέπειες στην υγεία από την κατανάλωση μολυσμένου νερού μπορεί να είναι από ήπιες έως απειλητικές για τη ζωή.

Οι πιθανές συνέπειες σε ένα άτομο εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Η ηλικία του και η γενικότερη κατάσταση της υγείας του είναι δύο από αυτούς. Ρόλο παίζει επίσης η ποσότητα του μολυσμένου νερού που καταναλώθηκε, το είδος του ρύπου και η συνολική διάρκεια της κατανάλωσής του.

Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι άμεσες ή να γίνουν αντιληπτές έπειτα από πολλά χρόνια. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται γαστρεντερικά προβλήματα, όπως ναυτία, έμετος, διάρροια, κράμπες και πόνος στο στομάχι ή στο έντερο.

Το προσβεβλημένο άτομο κινδυνεύει επίσης από αφυδάτωση, η οποία είναι συνήθης απειλή σε άτομα με έντονη διάρροια ή/και εμέτους.

Τόσο η διάρροια όσο και η αφυδάτωση μπορεί να αποβούν μοιραίες για ορισμένες ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, λένε οι ειδικοί.