Σήμερα στο Ορθόδοξο λατρευτικό σχήμα, η νηστεία είναι αρκετά συχνή και αποτελεί ένα τρόπο υποταγής του σώματος στην δύναμη της θέλησης, στο πνεύμα. Μια υποταγή που δεν έχει να κάνει μόνο με την μη κατανάλωση συγκεκριμένων κατηγοριών τροφών αλλά και στην ποσότητα της τροφής που καταναλώνει. Διαφορετικά ο κορεσμός μέσα από την αυξημένη κατανάλωση τροφής ακυρώνει το ζητούμενο της διαδικασίας της νηστείας δηλαδή τη σωματική δοκιμασία. Σαφέστατα σύμφωνα με το λατρευτικό αυτό η νηστεία είναι και μια πνευματική διαδικασία.
Διατροφικά η νηστεία είναι μία παραλλαγή των βασικών αρχών της Μεσογειακής Διατροφής με αποκλεισμό όλων των ζωικών τροφών πλην των θαλασσινών. Είναι πλούσια σε λαχανικά (ωμά ή μαγειρευτά), όσπρια και δημητριακά. Περιέχει σημαντική ποσότητα φυτικής ίνας και σύνθετων υδατανθράκων αλλά και αυξημένη ποσότητα λιπαρών λόγω του ελαιολάδου. Οι πρωτεϊνικές ανάγκες καλύπτονται κύρια από τα όσπρια, τα θαλασσινά και τους ξηρούς καρπούς (είτε στη φυσική τους μορφή είτε σαν ροφήματα) και από τα λεγόμενα “φυτικά τυριά” που είναι κύρια προϊόντα σόγιας.
Αν και ο χρόνος εφαρμογής είναι σχετικά περιορισμένος, τα ζητήματα που μπορούν να προκύψουν σε συγκεκριμένες ομάδες ατόμων είναι τα παρακάτω:
Έλλειψη σιδήρου
Ο σίδηρος στα τρόφιμα υπάρχει σε δύο μορφές. Αιμικός (ζωικά τρόφιμα) και μη αιμικός (φυτικά). Η αιμική μορφή του σιδήρου είναι πιο εύκολα και άμεσα απορροφήσιμη σε σχέση με την μη αιμική. Είναι καλό λοιπόν να βοηθηθεί η απορρόφηση με τη ταυτόχρονη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη C και β καροτένια. Προσθέστε καρότο στα όσπρια σας και τις σαλάτες σας, λεμόνι και φρούτα στις σαλάτες σας!
Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
Επικρατεί η αντίληψη ότι οι μοναδικές διατροφικές πηγές ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το γάλα. Η αλήθεια είναι ότι μπορούμε να επιτύχουμε την απαιτούμενη πρόσληψη ασβεστίου και από φυτικές πηγές όπως το μπρόκολο, το σπανάκι, οι ξηροί καρποί, τα αμύγδαλα και το σουσάμι. Ένα πρόβλημα δυσαπορρόφησης του ασβεστίου (λόγω της ύπαρξης οξαλικών οξέων) μπορεί εύκολα να ξεπεραστεί με το μαγείρεμα των λαχανικών που μειώνει σημαντικά τα οξαλικά οξέα.
Έλλειψη βιταμίνης Β12
Μοναδική πηγή της βιταμίνης Β12 είναι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Ευτυχώς όμως για τους νηστεύοντες κυκλοφορούν στο εμπόριο αρκετά τυποποιημένα τρόφιμα φυτικής προέλευσης εμπλουτισμένα σε Β12.
Η νηστεία σε κάθε περίπτωση με τις ιδιαιτερότητές της είναι κοντά στο μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής και η εφαρμογή της, λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου, είναι μια θετική επιλογή και ωφέλιμη στο βαθμό που ακολουθείται προσεκτικά και χωρίς ακρότητες.
Μανώλης Μανωλαράκης, διαιτολόγος- διατροφολόγος