Το νερό είναι απαραίτητο για την επιβίωσή μας. Η παραμικρή μείωσή του στον οργανισμό, όποια κι αν είναι η αιτία της, τον θέτει σε συναγερμό. Η δίψα είναι η πρώτη ύποπτη ένδειξη. Ακολουθεί η κόπωση, ίσως λίγος πονοκέφαλος, η κακοδιαθεσία και πολλά άλλα συμπτώματα.
«Χάνουμε συνεχώς νερό μέσω της αναπνοής, της ούρησης, του δέρματος και της αφόδευσης. Πρέπει να το αναπληρώνουμε καθημερινά, συνεχώς, μέσω της κατανάλωσης υγρών και τροφής», λέει ο Dr. Toby Mündel, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Άσκησης, Αθλήσεως & Διατροφής του Πανεπιστημίου Massey, στη Νέα Ζηλανδία.
Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ρυθμίζουν αποτελεσματικά μέσω της διατροφής την ισορροπία του νερού στον οργανισμό τους. Η ρύθμιση αυτή, όμως, είναι δύσκολη για τα νήπια, τους ασθενείς και τους ηλικιωμένους. Είναι επίσης δύσκολη για τους αθλητές και για όσους ασκούν βαριά χειρωνακτική εργασία στη ζέστη.
Πόσο νερό χρειαζόμαστε
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε νερό και υγρά είναι τον χειμώνα 2 λίτρα για τις γυναίκες και 2,5 λίτρα για τους άνδρες. Το καλοκαίρι, όμως, οι ανάγκες αυτές είναι αυξημένες κατά 1 λίτρο και στα δύο φύλα.
Οι ποσότητες αυτές δεν προέρχονται εξ ολοκλήρου από το πόσιμο νερό. Είναι πολλές οι πηγές υγρών στην καθημερινή διατροφή μας, από τις σούπες και τις σαλάτες έως τα γαλακτοκομικά και τους καφέδες.
Ένας γενικός κανόνας είναι πως στο πλαίσιο μιας υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής, 4-6 ποτήρια νερό την ημέρα είναι αρκετά για τους υγιείς ανθρώπους. Οι ποσότητες αυτές, όμως, μπορεί να είναι μεγάλες:
- Για τους πάσχοντες από ορισμένα νοσήματα (π.χ. ορισμένες παθήσεις του θυρεοειδούς, των νεφρών, του ήπατος, της καρδιάς)
- Για όσους λαμβάνουν φάρμακα που προκαλούν κατακράτηση νερού (π.χ. μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, οπιοειδή αναλγητικά, ορισμένα αντικαταθλιπτικά)
Αντιθέτως, μπορεί να είναι μικρές για όσους γυμνάζονται σκληρά και όσους κάνουν βαριά χειρωνακτική εργασία (επομένως ιδρώνουν πολύ) ειδικά στη ζέστη. «Οι άνθρωποι που στάζουν από τον ιδρώτα, μπορεί να χρειάζονται 2-3 ποτήρια νερό ανά ώρα σκληρής εργασίας ή προπόνησης», λέει ο νεφρολόγος Dr. Julian L. Seifter, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Από τι εξαρτώνται οι ανάγκες σε νερό
Στην πραγματικότητα, είναι πολλοί οι παράγοντες που καθορίζουν πόσο νερό (απ’ όλες τις πηγές) χρειάζεται το σώμα μας. Στους παράγοντες αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι εξής, κατά τον Dr. Mündel:
- Το μέγεθος και η σύσταση του σώματος (σωματικό βάρος, άπαχος μυϊκός ιστός, λίπος)
- Πόσο έντονη είναι η εφίδρωση. Είναι συνάρτηση διαφόρων παραγόντων. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται η φυσική δραστηριότητα, η χειρωνακτική εργασία, η θερμοκρασία και η υγρασία του περιβάλλοντος και του χώρου εργασίας, η ένδυση
- Πόσο έντονη είναι η ούρηση (παίζουν ρόλο ορισμένα φάρμακα, το μεγάλο υψόμετρο κ.λπ.)
- Η κατάσταση της υγείας (πυρετός, έμετος, διάρροια αποβάλλουν υγρά από τον οργανισμό, διάφορα νοσήματα επηρεάζουν τις ανάγκες)
- Η διατροφή (αν κάποιος καταναλώνει πολλά τρόφιμα με μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό, πολλούς υδατάνθρακες κ.λπ.)
- Ειδικά στις γυναίκες ρόλο παίζει επίσης η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός.
Τι σημαίνει η δίψα
Όπως εξηγεί ο Dr. Mündel, όταν αναπτυχθεί το αίσθημα της δίψας, το σώμα έχει ήδη υποστεί μικρή αφυδάτωση. Αυτό σημαίνει ότι ο μηχανισμός της δίψας υπολείπεται του πραγματικού επιπέδου ενυδάτωσης του οργανισμού.
Μελέτες έχουν δείξει πως όταν είμαστε αφυδατωμένοι κατά μόλις 1%, επηρεάζονται αρνητικά:
- Η ψυχική διάθεση
- Η προσοχή
- Η μνήμη
- Ο συντονισμός των κινήσεων
Αν δεν πιούμε αμέσως νερό, ώστε να αναπληρώσουμε τα υγρά που λείπουν, θα αρχίσει κατακράτηση ούρων από τους νεφρούς. Ύστερα θα αρχίσει μία αλληλουχία αντιδράσεων που επηρεάζει την καρδιά, την αρτηριακή πίεση, την θερμορρύθμιση και πολλές άλλες λειτουργίες του οργανισμού.
Τι να κάνετε
Για να ξέρετε αν πίνετε αρκετό νερό ή χρειάζεστε περισσότερο, ο Dr. Mündel συνιστά τα εξής:
- Να ελέγχετε την ούρησή σας. Πρέπει να ουρείτε τουλάχιστον 3-4 φορές όσο είστε ξύπνιοι. Επιπλέον, τα ούρα σας πρέπει να έχουν ανοικτό κίτρινο ή υποκίτρινο χρώμα και να μην μυρίζουν έντονα. Αν ουρείτε λιγότερο συχνά, τα ούρα σας είναι κίτρινα ή πιο σκούρα ή/και μυρίζουν έντονα, αυξήστε την κατανάλωση υγρών.
- Βεβαιωθείτε ότι αισθάνεστε σπανίως δίψα. Αυτό σημαίνει πως θα καταναλώνετε πολλά τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και θα πίνετε νερό συστηματικά. Καλό είναι να έχετε πάντοτε δίπλα σας ένα μπουκαλάκι ή γεμάτο ποτήρι.
- Να πίνετε ένα ποτήρι νερό (ή άλλο ρόφημα χαμηλών θερμίδων) πριν από κάθε γεύμα και άλλο ένα στη διάρκειά του.
- Αν γυμνάζεστε ή κάνετε χειρωνακτική εργασία και ιδρώνετε πολύ, να πίνετε ακόμα πιο συχνά νερό.
Προσέξτε, μόνο, να μην το παρακάνετε. Αν και είναι σπάνιο φαινόμενο, τα υπερβολικά πολλά υγρά μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στην υγεία, καταλήγει ο ειδικός.
Φωτογραφία: iStock