Τα πρόσθετα τροφίμων είναι ουσίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται για διάφορους λόγους, όπως είναι η συντήρηση, ο χρωματισμός, η γλύκανση κ.λπ., κατά την παρασκευή των τροφίμων.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρόσθετο τροφίμων είναι «κάθε ουσία που συνήθως δεν καταναλώνεται αυτή καθ’ εαυτή ως τρόφιμο και δεν χρησιμοποιείται συνήθως ως χαρακτηριστικό συστατικό τροφίμων, είτε έχει θρεπτική αξία είτε όχι, και της οποίας η σκόπιμη προσθήκη στο τρόφιμο για ένα τεχνολογικό σκοπό κατά την παρασκευή, τη μεταποίηση, την προετοιμασία, την επεξεργασία, τη συσκευασία, τη μεταφορά ή την αποθήκευση αυτού του τροφίμου έχει ως αποτέλεσμα, ή αναμένεται εύλογα να έχει ως αποτέλεσμα, ότι η ουσία ή παράγωγα αυτής καθίστανται άμεσα ή έμμεσα συστατικό αυτών των τροφίμων».
Γιατί χρησιμοποιούνται τα πρόσθετα τροφίμων
Τα πρόσθετα μπορεί να χρησιμοποιούνται για διάφορους λόγους. Η νομοθεσία της ΕΕ προσδιορίζει 26 «τεχνολογικούς σκοπούς». Τα πρόσθετα χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων ως:
- Χρωστικές: Για να προσθέσουν χρώμα σε ένα τρόφιμο ή να αποκαταστήσουν το χρώμα του τροφίμου
- Συντηρητικά: Αυτά προστίθενται για να παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από μικροοργανισμούς
- Αντιοξειδωτικά: Πρόκειται για ουσίες οι οποίες παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από την οξείδωση (δηλ. το τάγγισμα των λιπών και τις μεταβολές του χρώματος
- Βελτιωτικά αλεύρων: Πρόκειται για ουσίες που προστίθενται στο αλεύρι ή τη ζύμη για να βελτιώσουν την αρτοποιητική ικανότητά τους.
Τα πρόσθετα τροφίμων ομαδοποιούνται σε κατηγορίες σύμφωνα με την κύρια λειτουργία τους. Ωστόσο η κατάταξη ενός πρόσθετου σε συγκεκριμένη κατηγορία δεν αποκλείει τη χρησιμοποίησή του και σε άλλες λειτουργίες. Σε κάθε πρόσθετο αντιστοιχεί ένας τριψήφιος ή τετραψήφιος αριθμός. Πριν από τον αριθμό υπάρχει η ένδειξη Ε που δηλώνει ότι έχει εγκριθεί η κυκλοφορία του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Χρησιμοποιώντας τον κωδικό αριθμό δεν συγχέονται τα πρόσθετα που έχουν περισσότερα από ένα ονόματα, ή παρόμοια ονόματα. Επίσης εξοικονομείται χώρος κατά την επισήμανση του τροφίμου.
Δείτε ΕΔΩ την επίσημη λίστα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με όλα τα 406 συνολικά πρόσθετα τροφίμων που επιτρέπονται.
Είναι ασφαλή τα πρόσθετα τροφίμων;
Η ασφάλεια όλων των προσθέτων τροφίμων, των οποίων η χρήση επιτρέπεται σήμερα, έχουν αξιολογηθεί από την επιστημονική επιτροπή για τα τρόφιμα (SCF) και/ή την ευρωπαϊκή αρχή για την ασφάλεια των τροφίμων (EFSA). Ο κατάλογος της ΕΕ περιλαμβάνει μόνο πρόσθετα των οποίων οι προτεινόμενες χρήσεις θεωρούνται ασφαλείς.
Ανάλογα με τη γνωμοδότηση της EFSA, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει την επανεξέταση των τρεχόντων όρων χρήσης των προσθέτων και αν χρειαστεί την αφαίρεση ενός προσθέτου από τον κατάλογο.
Ως αποτέλεσμα σχετικού προγράμματος επαναξιολόγησης έχει επανεξεταστεί η χρήση τριών χρωστικών τροφίμων, επειδή η EFSA μείωσε το επίπεδο της αποδεκτής ημερήσιας πρόσληψης (ADI) και έκρινε ότι η έκθεση του ανθρώπου στις χρωστικές αυτές είναι πιθανόν πολύ υψηλή. Επομένως, τα ανώτατα επίπεδα για τη χρήση των χρωστικών αυτών στα τρόφιμα μειώθηκαν στις αρχές του 2012. Πρόκειται για το κίτρινο κινολίνης (Ε 104), το κίτρινο sunset (E 110) και το πονσώ 4R (E 124).
Υπάρχει πιθανότητα κατανάλωσης προσθέτων τροφίμων σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα;
Όταν η EFSA αξιολογεί την πιθανή έκθεση σ’ ένα πρόσθετο τροφίμων, εξετάζει το ανώτατο επίπεδο που ζητείται να προστεθεί στα διάφορα τρόφιμα. Επιπλέον, η EFSA θεωρεί ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες των τροφίμων αυτών καταναλώνονται σε καθημερινή βάση. Μόνο όταν αυτή η εκτιμώμενη έκθεση μέσω των διαφορετικών τροφίμων παραμένει κάτω από το επίπεδο της αποδεκτής ημερήσιας πρόσληψης, η EFSA κρίνει ότι η προτεινόμενη χρήση μιας ουσίας είναι ασφαλής. Εάν υπάρχει υπέρβαση της αποδεκτής ημερήσιας πρόσληψης, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει τον περιορισμό της χρήσης του προσθέτου ή την απόρριψη της έγκρισής του.
Επομένως, η παρουσία προσθέτων τροφίμων πρέπει να θεωρείται ασφαλής, ακόμη και αν οι καταναλωτές τρώνε μεγάλες ποσότητες τροφίμων στα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί πρόσθετα στο ανώτατο επιτρεπτό επίπεδο.
Πηγές: https://www.efet.gr, https://www.efsa.europa.eu
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
«Καμπανάκι» για το πόσο αλάτι τρώμε: Συμπεράσματα-σοκ από έκθεση του Π.Ο.Υ. για την πρόσληψη νατρίου
Πώς να κάνετε οικονομία στην αγορά και το υγιεινό μαγείρεμα στην ελληνική κουζίνα
Βιταμίνες: Ποιες είναι οι κύριες πηγές υδατοδιαλυτών και λιποδιαλυτών βιταμινών
Τι είναι οι κωδικοί “Ε” στις ετικέτες: Λίστα με τα πρόσθετα τροφίμων
φωτό: iStock