Νομίζατε ότι ένα smoothie από φρούτα είναι ό,τι πιο υγιεινό, αλλά μόλις το καταναλώσατε, αρχίσατε να νιώθετε πόνο και φούσκωμα στο στομάχι. Τι μπορεί να συμβαίνει; Μπορεί άραγε το πρόβλημα να είναι η φρουκτόζη που περιέχουν;
Η φρουκτόζη είναι ένα απλό σάκχαρο που εκ φύσεως υπάρχει στα φρούτα και σε ορισμένα λαχανικά. Μερικοί άνθρωποι όμως έχουν δυσανεξία στη φρουκτόζη, με συνέπεια μία μικρή μπανάνα ή μια φέτα καρπούζι να τους προκαλεί πεπτικά ενοχλήματα.
Η δυσανεξία στη φρουκτόζη είναι πολύ συνηθισμένη. Υπολογίζεται ότι το 40% των κατοίκων της Δύσης παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά συμπτώματά της όταν τρώνε φρούτα ή άλλα τρόφιμα που την περιέχουν. Τα χαρακτηριστικά αυτά σε γενικές γραμμές είναι φούσκωμα, διάρροια και πόνος στην κοιλιά, κατά τον γαστρεντερολόγο Dr. Alberto Rubio-Tapia, από την Cleveland Clinic στο Οχάιο.
Η δυσαπορρόφηση της φρουκτόζης
Ωστόσο υπάρχουν δύο κύριοι τύποι δυσανεξίας στη φρουκτόζη, που προκαλούν διαφορετικά συμπτώματα. Ο συχνότερος είναι η δυσαπορρόφηση της φρουκτόζης. Οφείλεται στο ότι τα κύτταρα του εντέρου δεν απορροφούν ικανοποιητικά τη φρουκτόζη από τα φρούτα. Ο πάσχων μπορεί να παρουσιάζει συμπτώματα όπως:
- Αέρια
- Φούσκωμα
- Διάρροια
- Πόνο στην κοιλιά
Η κληρονομική δυσανεξία στη φρουκτόζη
Η κληρονομική δυσανεξία στη φρουκτόζη είναι ο δεύτερος κύριος τύπος. Πρόκειται για μία πολύ σοβαρότερη, γενετική, σπάνια ασθένεια. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων για τις σπάνιες παθήσεις Orphanet, προσβάλλει 1 στα 20.000 άτομα στην Ευρώπη. Ωστόσο 1 στους 70 Ευρωπαίους φέρουν το γονίδιο που την προκαλεί.
Η κληρονομούμενη δυσανεξία εκδηλώνεται όταν ένα άτομο γεννιέται χωρίς να παράγει ο οργανισμός του το ένζυμο που διασπά την φρουκτόζη. Έτσι, ο οργανισμός του δεν μπορεί να την πέψει καθόλου. Η κληρονομούμενη δυσανεξία στη φρουκτόζη είναι καλοήθης όταν αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη θεραπεία. Αν όμως αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να απειλήσει τη ζωή.
Τα συμπτώματα αυτής της σπάνιας γενετικής νόσου εκδηλώνονται αμέσως μόλις αρχίσουν τα βρέφη να τρώνε τις πρώτες στερεές τροφές. Τα πιο συχνά είναι:
- Ναυτία
- Φούσκωμα
- Διάρροια
- Έμετος
- Κοιλιακός πόνος
- Χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα
- Έντονη απέχθεια για τα γλυκά
- Προβλήματα αναπτύξεως
Σε αντίθεση με τη δυσαπορρόφηση της φρουκτόζης, η κληρονομική δυσανεξία μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο. Αυτό συμβαίνει όταν συσσωρεύεται στον οργανισμό η άπεπτη φρουκτόζη, προκαλώντας βλάβες σε νεφρούς και ήπαρ. Αν ο ασθενής εξακολουθήσει να τρώει το σάκχαρο, μπορεί να οδηγηθεί στην πολυοργανική ανεπάρκεια και το κώμα.
Η διάγνωση
Η διάγνωση της κληρονομικής δυσανεξίας μπορεί να γίνει με ειδική γενετική εξέταση. Οι πάσχοντες από αυτήν πρέπει να συνεργάζονται με διαιτολόγο για να αποφεύγουν τη φρουκτόζη και να διατηρήσουν την υγεία τους, τονίζει ο Dr. Rubio-Tapia.
Αντιθέτως, η διάγνωση της δυσαπορρόφησης της φρουκτόζης δεν είναι τόσο απλή. Και αυτό, διότι τα συμπτώματά της θυμίζουν εκείνα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, με το οποίο συχνά συγχέεται.
Τη διάγνωση μπορεί να διευκολύνει μία ειδική εξέταση, που λέγεται δοκιμασία εκπνοής υδρογόνου και μεθανίου. Είναι τεστ αναπνοής και γίνεται μετά την κατανάλωση ενός υγρού με φρουκτόζη. Το τεστ αυτό μπορεί να συμβάλλει στη διάγνωση, λέει ο Dr. Rubio-Tapia.
Η αντιμετώπιση
Η διατροφή που πρέπει να ακολουθήσει κανείς εξαρτάται από το είδος του προβλήματος που έχει. Για την κληρονομική δυσανεξία στη φρουκτόζη, τη διατροφή καθορίζουν ο θεράπων ιατρός και ο ειδικός διαιτολόγος. Συνήθως όμως απαιτείται αυστηρή δίαιτα, που περιέχει ελάχιστες και αυστηρά μετρημένες ποσότητες φρουκτόζης.
Οι περισσότεροι άνθρωποι, όμως, έχουν την ηπιότερη δυσαπορρόφηση αυτού του σακχάρου, επομένως αντέχουν να τρώνε κάποια ποσότητά του. Δεν υπάρχει όμως μία «συνταγή» που να ταιριάζει σε όλους, τονίζει ο Dr. Rubio-Tapia.
Αν υποψιάζεστε ότι έχετε δυσαπορρόφηση της φρουκτόζης, πρέπει να απευθυνθείτε στον γαστρεντερολόγο ιατρό. Εάν επιβεβαιωθεί η διάγνωση, θα σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία. Αυτή συνήθως συμπεριλαμβάνει τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη. Στα τρόφιμα αυτά συμπεριλαμβάνονται τα εξής:
- Αβοκάντο
- Μπανάνες
- Κράνμπερι
- Πεπόνι
- Λεμόνια και μοσχολέμονα
- Πορτοκάλια
- Ανανάς
- Φράουλες
«Μερικοί ασθενείς αντέχουν κάποια φρούτα περισσότερο από άλλα. Επομένως η λύση είναι να ακούτε το σώμα σας», συνιστά ο Dr. Rubio-Tapia. «Μπορεί να χρειασθείτε μερικές δοκιμές, αλλά τελικά θα βρείτε τι μπορείτε να τρώτε χωρίς να νιώθετε δυσπεψία».