Σήμερα, δεν μπορεί κανείς να φανταστεί ένα brunch χωρίς αβοκάντο, ενώ πριν από μία δεκαετία, ελάχιστοι γνώριζαν τη γεύση του. Σήμερα το αβοκάντο, συναντάται σε κάθε γεύμα «υγιεινής διατροφής», από τοστ και σαλάτες μέχρι smoothies και γλυκά.

Είναι όμως πραγματικά τόσο πολύτιμο για την υγεία μας ή πρόκειται για ένα ακόμη προϊόν του food marketing; Και, κυρίως, πόσο «αθώο» είναι το αγαπημένο φρούτο των millennials για το περιβάλλον και την κοινωνία;

Ας τα εξετάσουμε όλα από την αρχή:

Μύθος #1: «Το αβοκάντο είναι απαραίτητο για υγιεινή διατροφή»

Όλη η αλήθεια: Μπορούμε να πάρουμε τα ίδια οφέλη από ελιές, ξηρούς καρπούς και λιναρόσπορο. Δεν είναι «αναγκαίο», όπως πλασάρεται.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το αβοκάντο είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά, τα λεγόμενα «καλά λιπαρά», που βοηθούν στην καρδιαγγειακή υγεία. Περιέχει επίσης βιταμίνες Ε και Κ, φυτικές ίνες και κάλιο, καθιστώντας το ένα θρεπτικό τρόφιμο.

Ωστόσο, αυτό που δεν λέγεται συχνά είναι ότι τα ίδια διατροφικά οφέλη μπορούμε να τα πάρουμε και από άλλες τροφές. Οι ελιές, οι ξηροί καρποί, ο λιναρόσπορος και το ταχίνι αποτελούν εξαιρετικές εναλλακτικές πηγές υγιεινών λιπαρών, χωρίς να απαιτούν τις ίδιες περιβαλλοντικές θυσίες.

Μύθος #2: «Το αβοκάντο είναι φιλικό προς το περιβάλλον»

Όλη η αλήθεια: Για να παραχθεί 1 κιλό αβοκάντο, χρειάζονται 2.000 λίτρα νερού (περισσότερο από το βόειο κρέας!).

Η παραγωγή αβοκάντο έχει σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Για την καλλιέργεια ενός κιλού αβοκάντο απαιτούνται περίπου 2.000 λίτρα νερού, περισσότερα από ό,τι χρειάζεται η παραγωγή ενός κιλού βοδινού κρέατος! Χώρες όπως το Μεξικό και η Χιλή, οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αβοκάντο, αντιμετωπίζουν σοβαρές περιβαλλοντικές προκλήσεις λόγω της ασταμάτητης ζήτησης από τις αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Στη Χιλή, οι αγρότες της περιοχής Petorca βλέπουν τα ποτάμια τους να στεγνώνουν, καθώς τεράστιες ποσότητες νερού εκτρέπονται για τις φυτείες αβοκάντο. Στο Μεξικό, η παράνομη αποψίλωση δασών αυξάνεται με σκοπό τη δημιουργία νέων εκτάσεων για την καλλιέργεια του «πράσινου χρυσού», όπως αποκαλείται πλέον το αβοκάντο. Αυτό έχει οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας σε προστατευόμενες περιοχές.

Το αβοκάντο και τα καρτέλ: Ένα φρούτο που βάφεται με αίμα

Η τεράστια οικονομική αξία του αβοκάντο δεν πέρασε απαρατήρητη από το οργανωμένο έγκλημα. Στο Μεξικό, το καρτέλ των ναρκωτικών έχει επεκτείνει τη δράση του και στον έλεγχο των φυτειών αβοκάντο. Οι καλλιεργητές εκβιάζονται για να πληρώνουν «προστασία», ενώ οι τοπικές κοινωνίες υποφέρουν από τη βία και την ανομία που συνοδεύουν το παράνομο εμπόριο του φρούτου.

Μύθος #3: «Το αβοκάντο είναι φτηνό και προσιτό»

Όλη η αλήθεια: Η δημοτικότητά του έχει εκτοξεύσει τις τιμές. Στην Ελλάδα, κοστίζει 3-4 φορές περισσότερο από τοπικά φρούτα. Οι τιμές ανεβαίνουν, επίσης, εξαιτίας της αυξημένης ζήτησης από χώρες όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ.

Η αυξημένη ζήτηση, συγκεκριμένα, έχει κάνει το αβοκάντο ακριβό ακόμα και στις χώρες όπου παράγεται. Στην Ελλάδα, οι τιμές του κυμαίνονται από 3 έως 6 ευρώ το κιλό, ενώ σε εποχές μειωμένης παραγωγής μπορεί να εκτοξευθούν ακόμα περισσότερο. Σε πολλές περιπτώσεις, το κόστος του είναι υψηλότερο από εκείνο εγχώριων, εξίσου θρεπτικών τροφών, όπως οι ελιές και οι ξηροί καρποί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατανάλωση αβοκάντο είναι αποτέλεσμα μίας πολύ καλά σχεδιασμένης στρατηγικής μάρκετινγκ. Από το Instagram μέχρι τις διατροφικές συμβουλές των influencers, το αβοκάντο έχει πλασαριστεί ως «υποχρεωτικό» για έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Αυτό δημιουργεί μία «φούσκα» υπερκατανάλωσης, η οποία επηρεάζει την παραγωγή και ενισχύει τις ανισότητες σε χώρες που το καλλιεργούν.

Συμπέρασμα: Είναι το αβοκάντο το fast fashion των τροφίμων;

Το αβοκάντο είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς μία τροφή μπορεί να μετατραπεί από απλή διατροφική επιλογή σε κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα.

Όπως η fast fashion προκαλεί οικολογική καταστροφή λόγω της αλόγιστης παραγωγής ρούχων, έτσι και το αβοκάντο έχει γίνει ένα σύμβολο υπερκατανάλωσης με σοβαρές συνέπειες για το περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε να το καταναλώνουμε εντελώς; Όχι απαραίτητα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την πραγματική του επίδραση και να κάνουμε πιο συνειδητές επιλογές. Ίσως ήρθε η ώρα να εξετάσουμε εναλλακτικές, πιο βιώσιμες και ηθικές διατροφικές συνήθειες.

Πηγές: Harvard T.H. Chan School of Public Health, FAO, The Guardian & BBC, Reuters

Φωτογραφία: iStock