Είναι ένα από τα αγαπημένα λαχανικά (αν και στην πραγματικότητα είναι φρούτο) του καλοκαιριού. Λαχταριστές, πεντανόστιμες (ιδίως όταν τις αγοράζετε στον τόπο όπου παραθερίζετε από ντόπιους παραγωγούς) και γεμάτες θρεπτικά συστατικά, οι ντομάτες δικαίως αποτελούν ένα από τα πιο αγαπημένα φυτικής προελεύσεως τρόφιμα.
Όπως εξηγεί η διαιτολόγος Lara Whitson, συνεργάτις της Cleveland Clinic, στο Οχάιο, οι τομάτες είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες, βιταμίνη C, κάλιο και φολικό οξύ. Πειρέχουν επίσης λυκοπένη (ή λυκοπένιο) και β-καρωτίνη που τους προσδίδουν το πλούσιο χρώμα τους.
Σύμφωνα με την Βάση Δεδομένων Τροφίμων του Αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας (USDA), ανά 100 γραμμάρια οι ντομάτες (ωμές) παρέχουν:
- 94,52 γραμμάρια νερό
- 18 θερμίδες
- 0,88 γρ. πρωτεΐνης
- 3,89 γρ. υδατάνθρακες
- 2,63 γρ. σάκχαρα
- Ελάχιστα λιπαρά (μόλις 0,2 γρ.)
- 1,2 γρ. φυτικές ίνες
Όσον αφορά την περιεκτικότητά τους σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φυτοχημικές ουσίες, μεταξύ άλλων παρέχουν:
- 237 mg καλίου
- 13,7 mg βιταμίνης C
- 7,9 μικρογραμμάρια (μg) βιταμίνης Κ
- 15 μικρογραμμάρια φολικό οξύ
- 449 μικρογραμμάρια β-καρωτίνη
- 2.573 μικρογραμμάρια λυκοπένιου
Περιέχουν επίσης πλήθος άλλων συστατικών, από λουτεΐνη και ζεαξανθίνη έως βιταμίνη Α και φώσφορο. Η θρεπτική αξία τους, όμως, μεταβάλλεται όταν τις μαγειρεύουμε. Ακόμα κι έτσι, όμως, διατηρούν πολλές από τις πολύτιμες ιδιότητές τους, τονίζει η κυρία Whitson. Χώρια που μερικές ενισχύονται με τη μαγειρική.
Τα οφέλη στην υγεία
Οι έως τώρα μελέτες με τις ντομάτες έχουν δείξει πως σχετίζονται με πολλαπλά οφέλη στην υγεία. Μεταξύ άλλων μειώνουν τη χοληστερόλη και τον κίνδυνο καρδιοπάθειας, ενώ ασκούν και ισχυρή αντικαρκινική δράση.
Συνδυασμένη ανάλυση 25 προγενέστερων μελετών έδειξε ότι η επαρκής κατανάλωση λυκοπενίου μειώνει κατά 14% τον κίνδυνο αναπτύξεως καρδιοπάθειας. Οι ντομάτες εκ φύσεως περιέχουν πολύ λυκοπένιο. Ωστόσο όταν είναι μαγειρεμένες με ελαιόλαδο ως φαίνεται ασκούν ισχυρότερη καρδιοπροστατευτική δράση.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ντομάτες μπορεί να μειώσουν τη χοληστερόλη. Σε μία από αυτές, εθελοντές έπιναν λίγο τοματοχυμό τέσσερις μέρες την εβδομάδα, επί δύο μήνες. Στο τέλος του διμήνου είχε μειωθεί η «κακή» (LDL) χοληστερόλη τους και είχε αυξηθεί η «καλή» (HDL).
Μερικές μελέτες, εξ άλλου, δείχνουν πως όσοι καταναλώνουν πολλές ντομάτες διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου:
- Του πνεύμονα
- Του προστάτη
- Του στομάχου
Οι ειδικοί αποδίδουν την αντικαρκινική δράση τους στο λυκοπένιο και την β-καρωτίνη, που έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Το ανοσοποιητικό και η ποιότητα του σπέρματος
Οι ντομάτες ενισχύουν επίσης το ανοσοποιητικό και βελτιώνουν την ποιότητα του σπέρματος. Η βιταμίνη C που περιέχουν, λ.χ., είναι απαραίτητη για υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, τονίζει η κυρία Whitson. Ένα φλιτζάνι τοματοχυμός παρέχει 45 mg της βιταμίνης αυτής. Αντιστοιχούν στο σχεδόν 75% της ποσότητας που καθημερινά χρειάζεται ένας ενήλικας.
Όσον αφορά την ποιότητα του σπέρματος, μελέτες έχουν δείξει ότι οι ντομάτες σχετίζονται με καλύτερη κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.
Η καθημερινή κατανάλωσή τους εξ άλλου έχει σχετισθεί με μειωμένο κίνδυνο ηλιακών εγκαυμάτων. Σε μία μελέτη, οι εθελοντές που έτρωγαν καθημερινά 40 γραμμάρια ντομάτες σε μορφή πάστας αναμεμιγμένες με ελαιόλαδο, πάθαιναν 40% λιγότερα ηλιακά εγκαύματα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το λυκοπένιο που περιέχουν προστατεύει το δέρμα από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV) του ηλίου.
Φωτογραφία: iStock