Η ιδέα γεννήθηκε από μία συζήτηση μεταξύ συναδέλφων: «Είμαστε πέντε άτομα στη βάρδια. Τι θα κάνουμε την Τσικνοπέμπτη;» Απάντηση του Γιώργου (τυχαίο όνομα): «Εγώ έχω κανονίσει να φέρω δύο-δυόμιση κιλά προβατίνα παϊδάκια. Χρειαζόμαστε και σαλάτα, 5-6 μερίδες τηγανητές πατάτες, να πάρουμε και κανένα λουκάνικο, καμιά ρώσικη, λίγο τζατζίκι, μερικές πίτες. Νομίζω είναι αρκετά». Για πέντε άτομα σίγουρα, αλλά τι ισχύει με τις θερμίδες και τα λιπαρά τους;
Η απάντηση είναι ο λόγος για τον οποίο η παραδοσιακή διατροφή της Τσικνοπέμπτης δεν μπορεί να γίνει ποτέ καθημερινή. Τα κρέατα, τα λουκάνικα, τα κοκορέτσια, οι τηγανητές πατάτες και τα λοιπά εδέσματα «κολυμπάνε» στα λίπη και τις θερμίδες. Όσο για το αλάτι, εξαρτάται από την ποσότητα που θα χρησιμοποιηθεί κατά την προετοιμασία τους.
Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός πως την Τσικνοπέμπτη κάνουμε τα πάντα λάθος από διατροφικής απόψεως. Κατ’ αρχάς, τρώμε το κυρίως γεύμα της ημέρας τη νύχτα (κατά προτίμηση πολύ μετά από τις 8 το βράδυ, όταν υποτίθεται πρέπει να τελειώνει το δείπνο μας) και επίσης:
- Ψήνουμε στα κάρβουνα
- Τρώμε μόνο κόκκινα κρέατα και προϊόντα κρέατος
- Τηγανίζουμε τα λαχανικά
- Ρίχνουμε αλάτι ακόμα και πάνω από την φέτα στην σαλάτα
Πως φτάνουμε στις 2.000 θερμίδες…
Το αποτέλεσμα είναι πεντανόστιμο, απολαυστικό και εντελώς ανθυγιεινό. Όπως όλα τα νόστιμα πράγματα, δηλαδή. Μόνο που όταν κάποτε, πριν από αιώνες, άρχισε το έθιμο, ήταν άγνωστες ακόμα και οι θερμίδες. Πόσο μάλλον οι εξαιρετικά επιβλαβείς ετεροκυκλικές αμίνες και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs), που δημιουργούνται όταν ψήνουμε κρέας στα κάρβουνα.
Διαβάστε ακόμα Τσικνοπέμπτη: Τα μυστικά για υγιεινό ψήσιμο στα κάρβουνα
«Η αλήθεια είναι πως αν φάει κάποιος μόνο ό,τι παραδοσιακά επιτάσσει το έθιμο, θα τροφοδοτήσει τον οργανισμό του με υπερβολικά πολλά λιπαρά και θερμίδες», αναφέρει ο κλινικός διαιτολόγος-βιολόγος Χάρης Δημοσθενόπουλος, προϊστάμενος του Διαιτολογικού Τμήματος στο Λαϊκό Νοσοκομείο της Αθήνας. «Μόνο από τις τηγανητές πατάτες θα πάρει 560 θερμίδες και πάνω από 30 γραμμάρια λίπους. Και αυτό, αν περιοριστεί σε μία μερίδα εστιατορίου, η οποία δεν υπερβαίνει τα 200 γραμμάρια (περίπου 1 μεγάλο φλιτζάνι)».
Αν οι τηγανητές πατάτες συνοδευτούν από παϊδάκια προβάτου ψητά στα κάρβουνα, προστίθενται ακόμα:
- 675 θερμίδες
- 40 γραμμάρια λιπαρά
Αυτό ισχύει, όμως, υπό την προϋπόθεσή πως δεν θα ξεπεράσει κανείς τα 200 γραμμάρια κρέατος, που είναι μία λογική ποσότητα.
Αν στα προαναφερθέντα προστεθεί ένα και μόνο μικρό (των 90 γραμμαρίων) χοιρινό λουκάνικο με πράσο, προστίθενται στον… λογαριασμό:
- 315 θερμίδες
- 25 γραμμάρια λίπους
Ακόμα, δε, και το ένα τέταρτο από μία χωριάτικη σαλάτα (σε μερίδα εστιατορίου) παρέχει 65 θερμίδες και σχεδόν 3 γραμμάρια λίπους.
…και πως τις ξεπερνάμε
Δεν θα συνοδεύσει, όμως, κανείς τα προαναφερθέντα με λίγο τζατζίκι; Ίσως κάποιο τηγανητό κολοκυθάκι; Ένα κοκορετσάκι δεν θα μοιραστεί στην παρέα; Αν προσθέσουμε μία πίτα και κάνα-δυο ποτήρια μπύρα ή κρασί, οι θερμίδες οδεύουν ολοταχώς προς τις 2.500 ή και παραπάνω ακόμα.
«Το ακριβές θερμιδικό φορτίο και τα λιπαρά, προφανώς εξαρτώνται από τις ποσότητες που θα καταναλωθούν», τονίζει ο κ. Δημοσθενόπουλος.
Τι κάνουμε
Σημαίνει άραγε αυτό ότι δεν πρέπει να καταναλώνουμε τα προαναφερθέντα τρόφιμα και όλα τα άλλα που συνηθίζονται την Τσικνοπέμπτη; «Είναι καθαρά θέμα επιλογής», απαντά. «Από απόψεως υγείας, όμως, συνιστάται σποραδική κατανάλωση, σε ειδικές περιστάσεις».
- Καλό είναι επίσης να προσπαθήσετε να μετριάσετε την επιβάρυνση του οργανισμού σας κάνοντας μερικές πιο υγιεινές επιλογές, όπως:
- Προσθέτοντας λευκά κρέατα (πουλερικά) στα κόκκινα και ψητά λαχανικά (χωρίς σος, με ελάχιστο ελαιόλαδο και λεμόνι) στο γεύμα σας
- Αποφεύγοντας να προσθέσετε ακόμα περισσότερο αλάτι στο φαγητό σας
- Περιορίζοντας σημαντικά την κατανάλωση αλκοόλ
Καλό είναι επίσης την επομένη ημέρα να φάτε υγιεινά, ει δυνατόν χωρίς ζωικής προελεύσεως τρόφιμα. Τέλος, «αν πάσχετε από χρόνια προβλήματα υγείας, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η νεφρική νόσος, το ουρικό οξύ ή η καρδιοπάθεια, μην φάτε ανεξέλεγκτα. Πρέπει να τηρήσετε το διαιτολόγιό σας, κάνοντας την ελάχιστη δυνατή παρέκκλιση, σε συνεννόηση με τον γιατρό σας», συνιστά ο κ. Δημοσθενόπουλος.
Οι θερμίδες των εδεσμάτων της ημέρας
Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθενται οι θερμίδες των τροφίμων (ανά 100 γραμμάρια) που συνήθως καταναλώνονται την Τσικνοπέμπτη.
Μία μέση μερίδα κρέατος είναι περίπου 180-200 γραμμάρια όταν τρώμε εκτός σπιτιού. Και μία μερίδα τηγανητές πατάτες περίπου 200-250 γραμμάρια, κατά τον κ. Δημοσθενόπουλο. Τα συνοδευτικά συνήθως είναι 125-150 γραμμάρια. Ωστόσο υπάρχουν και πολύ μεγαλύτερες μερίδες!
| ΤΡΟΦΙΜΟ | Θερμίδες (kcal) ανά 100 γρ. |
| ΚΡΕΑΣ | |
| Αρνί παϊδάκια στη σχάρα (κομμάτι με λίπος) | 355 |
| Βοδινό κιλότο στη σχάρα (κομμάτι με λίπος) | 218 |
| Κοτόπουλο ψητό | 186 |
| Λουκάνικα βοδινά στη σχάρα | 265 |
| Λουκάνικα χοιρινά στη σχάρα | 318 |
| Μοσχάρι φιλέτο στο φούρνο | 230 |
| Μπιφτέκι βοδινό τηγανητό | 264 |
| Συκώτι μοσχαριού τηγανητό | 254 |
| Χοιρινό μπριζόλες στη σχάρα (με κόκκαλο -κομμάτι με λίπος) | 258 |
| Χοιρινό μπριζόλες στη σχάρα (κομμάτι με λίπος) | 332 |
| Χοιρινό μπριζόλες στη σχάρα (κομμάτι χωρίς λίπος) | 226 |
| Χοιρινό πανσέτα στη σχάρα (κομμάτι με λίπος) | 398 |
| Κοκορέτσι | 187 |
| Σουβλάκι (πίτα, καλαμάκι, τομάτα) | 228 |
| Σουβλάκι (πίτα, καλαμάκι, τομάτα, κρεμμύδι, τζατζίκι) | 229 |
| Σουβλάκι (πίτα, μπιφτέκι, ντομάτα) | 224 |
| Σουβλάκι (πίτα, μπιφτέκι, ντομάτα, κρεμμύδι, τζατζίκι) | 225 |
| Γύρος χοιρινός | 334 |
| Γύρος κοτόπουλο | 237 |
| ΑΜΥΛΟ | |
| Πατάτες τηγανητές | 215 |
| Πατάτες ψητές | 136 |
| Ψωμί πίτα | 265 |
| ΣΑΛΑΤΕΣ | |
| Σαλάτα χωριάτικη (τομάτα, αγγούρι, κρεμμύδι, πιπεριά, φέτα, ελιές) | 108 |
| Ελιές (5 μεγάλες ή 10 μικρές ) | 45 |
| Ελαιόλαδο (1 κουτάκι του γλυκού) | 45 |
| ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ | |
| Φέτα | 250 |
| Τζατζίκι | 107 |
| Μελιτζανοσαλάτα | 157 |
| Πατατοσαλάτα | 140 |
| Ρώσικη | 252 |
| Κολοκυθοκεφτέδες | 203 |
| Κολοκυθάκια τηγανητά | 207 |
| Πρασοκεφτέδες | 203 |
Φωτογραφία: iStock