Υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων σε τρόφιμα: Ποιοι είναι πιθανώς επικίνδυνοι και ποιοι ασφαλείς – Τι ανακοίνωσαν ΕΦΕΤ και EFSA

Μιχάλης Θερμόπουλος
17 Μαρτίου 2023 | 11:58

Περιλαμβάνουν ένα μεγάλο εύρος χημικών ενώσεων που λαμβάνονται κυρίως από την απόσταξη και τη διύλιση του πετρελαίου.

Σε σχετική ενημέρωσή του σήμερα, ο Εναίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) γνωστοποίησε τα βασικά σημεία της διαβούλευσης σε σχέδιο γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) σχετικά με την επικινδυνότητα από την πιθανή ύπαρξη υδρογονανθράκων ορυκτελαίων σε τρόφιμα.

Οι ειδικοί επιστήμονες της EFSA έχουν προσωρινά οδηγηθεί στα εξής δύο βασικά συμπεράσματα:

Οι κορεσμένοι υδρογονάνθρακες από ορυκτέλαια («MOSH») δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας για την υγεία.
Κάποιες ουσίες της ομάδας, οι οποίες είναι γνωστές ως αρωματικοί υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων («MOAH») είναι πιθανός λόγος ανησυχίας για την υγεία.

Αυτά είναι μερικά από τα συμπεράσματα που αποτυπώνονται σε σχέδιο επιστημονικής γνωμοδότησης, το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση σήμερα και επικαιροποιεί την προηγούμενη εκτίμηση επικινδυνότητας της EFSA για την πιθανή ύπαρξη υδρογονανθράκων ορυκτελαίων σε τρόφιμα.

Οι υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων («MOH») περιλαμβάνουν ένα μεγάλο εύρος χημικών ενώσεων που λαμβάνονται κυρίως από την απόσταξη και τη διύλιση του πετρελαίου.

Κατηγοριοποιούνται σε δύο κύριες ομάδες που αναφέρονται ως:

κορεσμένοι υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων «MOSH» και
αρωματικοί υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων «MOAH»

«Για τους «MOSH» παρατηρήθηκαν δυσμενείς επιπτώσεις στο ήπαρ σε ένα συγκεκριμένο στέλεχος επίμυος, αλλά τα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν ότι αυτές οι δυσμενείς επιπτώσεις δε σχετίζονται με τον άνθρωπο. Συνεπώς, μπορούμε να αποκλείσουμε την επικινδυνότητα για τη δημόσια υγεία». Αυτό δήλωσε ο James Kevin Chipman, Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας για τους υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων.

Οι ειδικοί εστίασαν, επίσης, σε δύο διαφορετικούς τύπους «MOAH», συμπεραίνοντας για τον έναν ότι μπορεί να περιέχει γονιδιοτοξικές ουσίες, οι οποίες μπορεί να βλάψουν το DNA σε κύτταρα και να προκαλέσουν καρκίνο. Για γονιδιοτοξικές ουσίες όπως αυτές δεν είναι δυνατό να τεθεί κάποιο επίπεδο ασφάλειας.

Λιγοστές πληροφορίες είναι διαθέσιμες για την ύπαρξη «MOAH» σε τρόφιμα, οπότε οι ειδικοί επιστήμονες εργάστηκαν πάνω σε δύο προγνωστικά σενάρια, εκ των οποίων και τα δύο κατέδειξαν πιθανό λόγο ανησυχίας για την υγεία με τη χρήση της προσέγγισης περιθωρίου έκθεσης.

Υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων σε τρόφιμα

«MOH» μπορεί να βρεθούν σε τρόφιμα με πολλούς τρόπους:

μέσω περιβαλλοντικής επιμόλυνσης
χρήσης λιπαντικών σε μηχανολογικό εξοπλισμό
παραγόντων αποκόλλησης
τεχνολογικών βοηθημάτων
προσθέτων τροφίμων και ζωοτροφών
μετανάστευσης από υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τρόφιμα (Υ.Α.Ε.Τ.)

Έχουν βρεθεί σε διάφορα τρόφιμα, τα οποία γενικά περιέχουν υψηλότερα επίπεδα «MOSH» σε σχέση με «MOAH». Τα υψηλότερα επίπεδα «MOH» βρέθηκαν σε φυτικά έλαια και η μεγαλύτερη έκθεση εκτιμήθηκε ότι αφορά νέους, ιδιαίτερα βρέφη που έχουν τραφεί αποκλειστικά με παιδικές τροφές που περιέχουν υψηλά επίπεδα «MOSH».

Προτάσεις

Οι ειδικοί επιστήμονες πρότειναν να πραγματοποιηθεί περισσότερη έρευνα για να ποσοτικοποιηθεί η παρουσία των «MOAH» σε τρόφιμα και να συλλεχθούν δεδομένα τοξικότητας για να εκτιμηθεί καλύτερα η επικινδυνότητα που θέτουν.

Για τους «MOSH» είναι σημαντικό να συνεχίσει η μελέτη των πιθανών μακροπρόθεσμων επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία.