Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Tufts και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης απέδειξαν την περίπλοκη σχέση του Αλτσχάιμερ με άλλους ασύνδετους παράγοντες.

Συγκεκριμένα, χρησιμοποίησαν εργαστηριακά καλλιεργημένους «μίνι εγκεφάλους» για να αποδείξουν ότι οι κακώσεις στο κεφάλι μπορούν να επανενεργοποιήσουν λανθάνοντα ιό του έρπητα (HSV-1). Στη συνέχεια, σε άτομα που φέρουν συγκεκριμένη γενετική παραλλαγή, μετά το τεχνητό χτύπημα, ενεργοποιήθηκαν τα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Signaling.

Το πείραμα που απέδειξε τον ρόλο των ιών στη νόσο Αλτσχάιμερ

Ο ιός του έρπητα HSV-1, ο οποίος προσβάλλει περίπου το 80% του πληθυσμού έως την ηλικία των 60 ετών, παραμένει ανενεργός στον οργανισμό επί σειρά ετών. Ωστόσο, με το πέρασμα των ετών και την εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, μπορεί να μεταφερθεί στον εγκέφαλο.

Η Ρουθ Ιτσάκι, βιοφυσικός από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, υποστήριξε πρώτη τη σύνδεση του ιού HSV-1 με τη νόσο Αλτσχάιμερ, όμως, οι απόψεις της αντιμετωπίστηκαν επί δεκαετίες με σκεπτικισμό.

Στη νέα μελέτη, η ομάδα της Ντάνα Κέρνς από το Πανεπιστήμιο Tufts σε συνεργασία με την Ρούθ Ιτσάκι, διερεύνησαν την υπόθεση ότι η φλεγμονή από τραύματα στο κεφάλι ενδέχεται να επανενεργοποιήσει λανθάνοντες ιούς, συμβάλλοντας στην εμφάνιση της νόσου.

Χρησιμοποιώντας οργανοειδή του εγκεφάλου – δηλαδή, τρισδιάστατες καλλιέργειες που μοιάζουν με μίνι εγκεφάλους – οι ερευνητές μιμήθηκαν συνθήκες τραυματισμού.

Οι τραυματισμοί επανενεργοποιούν τον ιό του έρπητα

Η ομάδα δημιούργησε οργανοειδή χρησιμοποιώντας ανθρώπινα βλαστοκύτταρα από φορείς του γενετικού παράγοντα APOE4. Πρόκειται για τη γενετική παραλλαγή που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για την ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ.

Τα οργανοειδή μολύνθηκαν με τον ιό του έρπητα HSV-1, και μετά από αντιική αγωγή για πρόκληση της λανθάνουσας κατάστασης, τοποθετήθηκαν σε τεχνητά «κρανία» γεμάτα υγρό.

Με τη χρήση μικρού εμβόλου, προκάλεσαν ελεγχόμενα χτυπήματα στα οργανοειδή. Οι τραυματισμοί ενεργοποίησαν τον ιό HSV-1, προκαλώντας την εμφάνιση χαρακτηριστικών της νόσου Αλτσχάιμερ (AD), όπως οι πλάκες βήτα-αμυλοειδούς.

Υποσχόμενα αποτελέσματα με μελλοντικές προοπτικές

Η Κέρνς παρατήρησε ότι τα μολυσμένα οργανοειδή παρουσίασαν έντονη συσσώρευση πλακών, σε αντίθεση με τα μη μολυσμένα.

Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η φλεγμονώδης κυτοκίνη IL-1β αυξήθηκε στα τραυματισμένα οργανοειδή.

Με την αναστολή της IL-1β, μειώθηκε η παραγωγή βήτα-αμυλοειδούς. Το γεγονός δημιουργεί ελπίδες για προληπτικά μέτρα σε επαγγελματίες αθλητές ή άτομα με ιστορικό τραυματισμών.

Παρά τα υποσχόμενα ευρήματα, ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα. Χρειάζεται δηλαδή, να εφαρμοστούν τα αποτελέσματα της μελέτης στα ανθρώπινα δεδομένα.

«Πρόκειται για ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς για οριστικά συμπεράσματα», σημείωσε ο καθηγητής Ράλφ Μάρτινς, ειδικός στη νόσο Αλτσχάιμερ.

Η μελέτη ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση της συμβολής των ιών στη νευροεκφυλιστική διαδικασία, με πιθανές εφαρμογές σε μελλοντικές θεραπείες και προληπτικές στρατηγικές.

Φωτογραφία: iStock