Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV): Αυξάνονται κρούσματα και νοσηλείες – Ποιοι χρειάζονται προστασία

Αυξημένη δραστηριότητα παρουσιάζει τις τελευταίες εβδομάδες ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) στη χώρα μας, με συνέπεια ολοένα περισσότερα μωρά και ηλικιωμένοι να διακομίζονται στα νοσοκομεία με σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα.

Ο ιός RSV είναι ένα συνηθισμένος αναπνευστικός ιός. Συνήθως προκαλεί ήπια συμπτώματα, παρόμοια με αυτά του κοινού κρυολογήματος. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν συνήθως σε περίπου μία εβδομάδα, χωρίς να χρειασθούν ιατρική θεραπεία.

Εν τούτοις, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και ενίοτε απειλητική για τη ζωή νόσο σε ορισμένες ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, ιδίως στα βρέφη και τους ηλικιωμένους, αναφέρει η παιδίατρος δρ Όλγα Τζέτζη.

«Σχεδόν όλα τα παιδιά έχουν νοσήσει τουλάχιστον μία φορά από αυτόν έως την ηλικία των 2 ετών, ενώ σε πολλές περιπτώσεις κολλούν τον παππού και την γιαγιά, που κινδυνεύουν να εκδηλώσουν σοβαρή νόσο», τονίζει.

Υπολογίζεται ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) νοσηλεύονται σε ετήσια βάση εξαιτίας του σχεδόν 213.000 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών και 158.000 ενήλικες. Ωστόσο νοσούν από τον ιό σχεδόν ένας στους 20 ηλικιωμένους.

Ευρωπαϊκή μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2023 υπολόγισε ότι από τους 158.229 ενήλικες που νοσηλεύονται ετησίως με σοβαρή λοίμωξη από τον ιό RSV, το 92% έχουν ηλικία άνω των 65 ετών. Σχεδόν οι 74.500 έχουν ηλικία πάνω από 75 ετών και άλλοι 38.000 είναι άνω των 85 ετών.

Οι αριθμοί αυτοί πρακτικά σημαίνουν πως στην ΕΕ νοσηλεύονται κάθε χρόνο με λοίμωξη RSV:

• Πάνω από 2 ηλικιωμένοι στους 1.000 στις ηλικίες άνω των 75 ετών
• Σχεδόν 3 ηλικιωμένοι στους 1.000 στις ηλικίες 85 ετών και άνω

Βρογχιολίτιδα και πνευμονία

Η σοβαρή λοίμωξη από τον ιό μπορεί ακόμα και να απειλήσει τη ζωή. «Ο ιός RSV μπορεί να γίνει απειλητικός εάν προσβάλλει το κατώτερο αναπνευστικό, προκαλώντας βρογχιολίτιδα ή/και πνευμονία στα βρέφη και τα μικρά παιδιά, και πνευμονία στους ηλικιωμένους», εξηγεί η κυρία Τζέτζη.

Μεταξύ των μικρών παιδιών, τον μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρή λοίμωξη από τον ιό διατρέχουν:

• Τα πρόωρα βρέφη
• Όσα έχουν υποκείμενα νοσήματα του αναπνευστικού
• Όσα πάσχουν από σημαντικές συγγενείς καρδιοπάθειες

Αντίστοιχα στους ενήλικες, ο ιός μπορεί να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη κυρίως:

• Σε όσους έχουν ηλικία άνω των 75 ετών
• Σε όσους έχουν ηλικία άνω των 60 ετών πάσχουν από χρόνια νοσήματα της καρδιάς ή/και των πνευμόνων
• Σε όσους έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό και είναι άνω των 60 ετών
• Σε όσους πάσχουν από ορισμένα άλλα υποκείμενα νοσήματα (π.χ. τελικού σταδίου νεφρική νόσο, νοσογόνο παχυσαρκία, επιπλεγμένο σακχαρώδη διαβήτη, νευρολογικά ή νευρομυϊκά νοσήματα που επηρεάζουν το αναπνευστικό, χρόνια ηπατοπάθεια, δρεπανοκυτταρική νόσο, μεσογειακή αναιμία κ.λπ.).
• Σε όσους ζουν σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων

Ο ιός RSV μπορεί επίσης να οδηγήσει σε παρόξυνση ορισμένων σοβαρών ασθενειών όπως:

• Το άσθμα
• Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
• Η καρδιακή ανεπάρκεια

Αυξάνεται η θετικότητα

«Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός συνήθως εμφανίζεται τους τελευταίους φθινοπωρινούς έως και τους πρώτους μήνες της άνοιξης. Η κορύφωσή του κατά κανόνα είναι τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, αν και αυτό μπορεί να διαφέρει σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές», επισημαίνει η κυρία Τζέτζη.

Την περίοδο που διανύουμε βρισκόμαστε στην καρδιά της εποχικότητας, καθώς τόσο στη χώρα μας, όσο και πανευρωπαϊκά  τα περιστατικά είναι αυξημένα. Όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (ECDC), από τους ασθενείς που απευθύνθηκαν με έντονα συμπτώματα στους γιατρούς το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου το 6% ήταν θετικό σε λοίμωξη από τον ιό RSV.

Το αντίστοιχο ποσοστό στη χώρα μας είναι 10%, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ. «Βλέπουμε πολλά περιστατικά στα ιατρεία μας και μας αναφέρουν οι γονείς ακόμα περισσότερα στους παιδικούς σταθμούς όπου πηγαίνουν τα μικρά παιδιά», λέει η κυρία Τζέτζη. «Είναι όμως μία αλυσίδα, διότι τα παιδιά συχνά κολλούν τους ηλικιωμένους που έχουν αναλάβει τη φροντίδα τους».

Εμβολιασμός και τήρηση κανόνων προστασίας

Το ECDC κάνει λόγο για «επιδημία» των λοιμώξεων από τον ιό RSV. Και συνιστά σε όσους είναι κατάλληλοι υποψήφιοι, να σπεύσουν να εμβολιαστούν. Ο εμβολιασμός των ενηλίκων άνω των 60 ετών που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου είναι ενταγμένος στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων της χώρας μας. Επομένως καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία.

«Η ενεργητική ανοσοποίηση, δηλαδή ο εμβολιασμός, μπορεί να προστατεύσει τα άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω από τη λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού, η οποία μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη», τονίζει η κυρία Τζέτζη. «Στις ΗΠΑ, π.χ., καταγράφονται ετησίως 6.000 έως 10.000 θάνατοι μεταξύ των 60.000-160.000 ενηλίκων που νοσηλεύονται  στα νοσοκομεία εξαιτίας της».

Στην χώρα μας, ο εμβολιασμός συνιστάται και αποζημιώνεται σε ενήλικες 75 ετών και άνω και σε ενήλικες 60-74 ετών με υποκείμενα νοσήματα, όπως ΧΑΠ, καρδιαγγειακά, άσθμα, σακχαρώδης διαβήτης κ.λπ.

Το ECDC συνιστά επίσης τήρηση όλων των κανόνων υγιεινής για να αποτραπεί η περαιτέρω μετάδοση του ιού RSV και γενικότερα των αναπνευστικών λοιμώξεων (γρίπη, COVID-19 κ.λπ.). Τα μέτρα αυτά είναι:

• Συχνό πλύσιμο των χεριών
• Τήρηση αποστάσεων από τους πάσχοντες
• Αποφυγή των μεγάλων κοινωνικών εκδηλώσεων
• Χρήση μάσκας στους υγειονομικούς χώρους

«Πολύ σημαντικό είναι να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, όπου συγχρωτίζεται μία από τις κύριες ευπαθείς ομάδες», επισημαίνει η κυρία Τζέτζη.

Πώς μεταδίδεται

Ο ιός RSV μεταδίδεται όπως οι ιοί του κοινού κρυολογήματος. Εισέρχεται στο σώμα από τη μύτη ή τα μάτια με:

• Άμεση επαφή μεταξύ δύο ατόμων με το σάλιο, τους βλεννογόνους ή τις ρινικές εκκρίσεις.
• Βρώμικα χέρια (ο RSV μπορεί σε αυτή την περίπτωση μπορεί να επιβιώσει για 30 λεπτά)
• Από μολυσμένες επιφάνειες ή αντικείμενα (ο ιός μπορεί να επιβιώσει μέχρι 6 ώρες σε επιφάνειες, παιχνίδια, πληκτρολόγια, πόμολα πόρτας κ.λπ.)

Φωτογραφία: iStock