Ανάστατες Ευρώπη και Ελλάδα από την παραλλαγή “Όμικρον”- Πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια

Σε μια Ευρώπη που ήδη “γονατίζει” από την επικρατούσα -μέχρι σήμερα- παραλλαγή Δέλτα, προστέθηκε τα τελευταία 24ωρα και ένας νέος εφιάλτης: ένα νέο παραλλαγμένο στέλεχος του κορονοϊού, το οποίο ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Μποτσουάνα της Αφρικής και απειλεί να φέρει να πάνω – κάτω στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού. Χθες σε έκτακτη σύσκεψη κεκλεισμένων των θυρών, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) το ονόμασε με το ελληνικό γράμμα, “Όμικρον”.

Οι επιστήμονες εκφράζουν φόβους ότι ο ιός Όμικρον ενδέχεται να διαφεύγει από την ανοσία των εμβολίων, καθιστώντας τα ακόμη και εντελώς αναποτελεσματικά. Τα στοιχεία είναι δύο: αφενός μεν, φέρει στην πρωτεϊνη -ακίδα μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων (32 έναντι 16 του ιού Δέλτα) και αφετέρου, έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα, σε 4 πλήρως εμβολιασμένους πολίτες στη χώρα της Μποτσουάνα.

Οι επιστήμονες δεν έχουν εκπλαγεί. Προειδοποιούσαν από το καλοκαίρι, πως όσο τα κράτη δεν θωρακίζονται με ενιαία υψηλά ποσοστά ανοσίας απέναντι στον κορονοϊό και τη νόσο Covid, τόσο χώρες με χαμηλά εμβολιαστικά ποσοστά θα γίνουν “εκκολαπτήριο” νέων -και ίσως ακόμη πιο επικίνδυνων- μεταλλάξεων. Μένει να επιβεβαιωθεί …

“Όσο δεν είμαστε όλοι ασφαλείς, δεν είναι κανένας ασφαλής”, ήταν τα προφητικά λόγια που χρησιμοποιούσαν το καλοκαίρι, αξιωματούχοι του ΠΟΥ.

Προληπτικά μέτρα στην Ελλάδα

Μετά από συνεδρίαση δύο ωρών, οι επιστήμονες της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων αποφάνθηκαν το απόγευμα της Παρασκευής (26/11) ότι το νέο στέλεχος Όμικρον αποτελεί δυνητικό κίνδυνο για τη χώρα μας.

Αν και δεν υπάρχουν απευθείας πτήσεις στην Ελλάδα από τις χώρες: Νότια Αφρική, Μποτσουάνα, Ναμίμπια, Λεσότο, Ζιμπάμπουε, Μοζαμβίκη, Εσουατίνι, Ζάμπια και Μαλάουι, που έχουν μπει στο στόχαστρο των ταξιδιωτικών οδηγιών πολλών ευρωπαϊκών χωρών, θα πρέπει πάση θυσία να λάβουμε «σκληρά μέτρα» ώστε να θωρακίσουμε τη χώρα μας απέναντι σε ένα πιθανό κίνδυνο, όπως είπε χαρακτηριστικά στη Βολή και ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης.

Η επιστήμονες της Επιτροπής εισηγήθηκαν οι ταξιδιώτες να υποβάλλονται σε PCR test πριν την αναχώρηση και μετά το ταξίδι τους προς τη χώρα μας, ενώ αμέσως μετά την άφιξή τους να τίθενται σε 10ήμερη επιτηρούμενη καραντίνα, που σημαίνει απομόνωση σε ξενοδοχεία καραντίνας.

Η κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας έκαναν δεκτές τις επιστημονικές εισηγήσεις.

Δείτε επίσης: Μετάλλαξη της Μποτσουάνα: Απαγόρευση των ταξιδιών χωρίς ειδικό λόγο από χώρες της Νότιας Αφρικής εισηγούνται οι ειδικοί

Παράλληλα, η Επιτροπή των επιστημόνων ζήτησε τον επανέλεγχο από το Δίκτυο Γονιδιωματικής Επιτήρησης των μεταλλάξεων του SARS-CoV-2, όλων των θετικών δειγμάτων PCR του τελευταίου δεκαπενθημέρου, προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπήρχε μεταξύ αυτών η μετάλλαξη της Μποτσουάνα, ώστε να γίνει εκ νέου ιχνηλάτηση.

Τι φοβίζει τους επιστήμονες

H νέα μετάλλαξη “Όμικρον” έχει την τεχνική ονομασία B.1.1.529. Στη γενετική της ανάλυση, εμφανίζει 32 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη-ακίδα, που αποτελεί τον “στόχο” όλων των εμβολίων που έχουν λάβει άδεια χορήγησης. Έτσι, η πολλαπλά μεταλλαγμένη ακίδα του κορονοϊού, ενδέχεται τελικά να μην απωθείται από τα αντισώματα που διεγείρουν τα εμβόλια στον ανθρώπινο οργανισμό.

Μέχρι στιγμής, έχουν επιβεβαιωθεί με γενετική ανάλυση 10 περιστατικά, τρία στη Μποτσουάνα, όπου αρχικά αναφέρθηκε το νέο στέλεχος, έξι στη Νότια Αφρική, ένα στο Χονγκ Κονγκ (σε ταξιδιώτη που επέστρεφε από τη Νότια Αφρική) και το πρώτο και στην Ευρώπη, στο Βέλγιο.

«Ο απίστευτα μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη ακίδα υποδηλώνει ότι η παραλλαγή αυτή μπορεί να αποτελεί πηγή πραγματικής ανησυχίας, γι’ αυτό πρέπει να παρακολουθείται πάρα πολύ στενά, λόγω του τρομερού προφίλ της πρωτεΐνης ακίδας της», σχολίασε ο Δρ Τομ Πίκοκ, ιολόγος στο Imperial College του Λονδίνου.

Αν και δεν υπάρχουν ακόμη ισχυρές μελέτες για τις κλινικές εκδηλώσεις που μπορεί να προκαλέσει στον άνθρωπο, το νέο στέλεχος διχάζει τους ερευνητές ως προς τη δυνατότητα που εμφανίζει να μεταδίδεται εύκολα.

Ο ιολόγος Δρ Πίκοκ, υποστηρίζει ότι μπορεί να αποδειχθεί τελικά ότι η νέα μετάλλαξη δεν είναι πολύ μεταδοτική. Από την πλευρά του, ο καθηγητής κλινικής μικροβιολογίας Ραβί Γκούπτα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, ανέφερε ότι το εργαστήριο του αποκάλυψε ότι δύο από τις μεταλλάξεις φαίνεται αφενός να αυξάνουν τη δυνατότητα του ιού να μολύνει και αφετέρου να μειώνουν τη δυνατότητα να αναγνωριστεί από τα αντισώματα.

«Πράγματι δείχνει να προκαλεί ανησυχία με βάση τις μεταλλάξεις που έχει», τόνισε o ίδιος.

Ο Καθηγητής υπολογιστικής βιολογίας Φρανσουά Μπαλού, διευθυντής του Ινστιτούτου Γενετικής του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL), πάντως, τόνισε πως «είναι δύσκολο να προβλεφθεί σε αυτό το στάδιο πόσο μεταδοτική είναι. Προς το παρόν θα πρέπει να παρακολουθείται στενά και να αναλύεται, όμως δεν υπάρχει λόγος υπερβολικής ανησυχίας, εκτός κι αν αρχίσει να αυξάνεται πολύ σε συχνότητα στο άμεσο μέλλον».

Οι πρώτοι ασθενείς με την παραλλαγή Όμικρον

Τα πρώτα κρούσματα της παραλλαγής εντοπίστηκαν στην Μποτσουάνα στις 11 Νοεμβρίου και τρεις μέρες μετά, εντοπίστηκαν στη Νότια Αφρική. Στις 13 Νοεμβρίου βρέθηκε σε 36χρονο στο Χονγκ Κονγκ, ο οποίος είχε επιστρέψει από ταξίδι στη Νότια Αφρική.

Ο Καθηγητής Μπαλού, εκτίμησε ότι ο μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων στην ίδια παραλλαγή, πιθανώς συσσωρεύτηκε μονομιάς στη διάρκεια μιας χρόνιας λοίμωξης σε κάποιον ασθενή με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, πιθανώς κάποιον άνθρωπο με HIV/AIDS που δεν λάμβανε θεραπεία.

Είναι και ο λόγος που εσφαλμένα στην αρχή μεταδόθηκε πως η παραλλαγή εντοπίστηκε σε ασθενείς με HIV λοίμωξη, κάτι που στη συνέχεια διαψεύστηκε από τις υγειονομικές υπηρεσίες της Μποτσουάνα.

Προς το παρόν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ταξινομήσει το B.1.1.529 ως στέλεχος “υπό επιτήρηση” (variant under monitoring), κατάταξη χαμηλότερου κινδύνου από τα στελέχη ενδιαφέροντος (variants of interest), και ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (variants of concern). Στην τελευταία ομάδα ανήκει το στέλεχος Δέλτα.

Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων απέναντι στην Όμικρον

Εργαστήρια σε όλο τον κόσμο έχουν ξεκινήσει μελέτες για να διερευνήσουν την αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων εμβολίων απέναντι στη νόσο Covid, που προκαλεί ο νέος ιός.

Μιλώντας στη βρετανική Telegraph ο Σαλίμ Αμπτούλ Καρίμ, πρώην πρόεδρος της Υπουργικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για τη λοίμωξη Covid-19 στη Νότιο Αφρική, εκτίμησε ότι θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδας για να διαπιστώσουμε εάν τα εμβόλια της Pfizer και της Johnson & Johnson είναι αποτελεσματικά στη μετάλλαξη B.1.1.529.

Καθησυχαστική η Pfizer / BioNTech

Η γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας BioNTech, συνεργάτης της Pfizer στην παραγωγή του εμβολίου για τον κορονοϊό, αναμένει «το αργότερο σε δύο εβδομάδες», όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών που θα επιτρέψουν να προσδιοριστεί αν η νέα μετάλλαξη που εντοπίστηκε στη Μποτσουάνα είναι ικανή να διαφεύγει από την προστασία που παρέχουν τα εμβόλια.

«Ξεκινήσαμε αμέσως έρευνες για την παραλλαγή B.1.1.529, η οποία διαφέρει σαφώς από τα προηγούμενα στελέχη, διότι παρουσιάζει επιπλέον μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα, η οποία είναι το βασικό χαρακτηριστικό του ιού SARS-CoV-2», τόνισε στέλεχος της BioNTech στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), και πρόσθεσε ότι εάν μία μετάλλαξη αποδειχθεί ανθεκτική, «η Pfizer και η BioNTech είναι έτοιμες εδώ και αρκετούς μήνες, να προσαρμόσουν το εμβόλιό τους σε λιγότερο από έξι εβδομάδες και να παραδώσουν τις πρώτες δόσεις σε μόλις 100 ημέρες».