Ανδρέας Ξανθός: Ανθρώπινο δικαίωμα η απεξάρτηση και η κοινωνική επανένταξη

της Μαρίας Τσιλιμιγκάκη

Την μεγάλη έμφαση που δίνει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα της πρόληψης στην χρήση ναρκωτικών εξέφρασε σήμερα το μεσημέρι ο Ανδρέας Ξανθός.

Ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας τόνισε ότι προτεραιότητα όλων των συναρμόδιων υπουργείων είναι η αναχαίτιση της αυξητικής τάσης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών που παρατηρείται στο νεανικό πληθυσμό. Ενώ σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης, ο κ. Ξανθός έκανε γνωστό ότι «υποστηρίζουμε τα εξαρτημένα άτομα που έχουν εμπλακεί με το σωφρονιστικό σύστημα».

Διαβάστε εδώ τον χαιρετισμός Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας Α. Ξανθού στη Συνέντευξη του ΕΚΤΕΠΝ για την παρουσίαση των τελευταίων δεδομένων όπως αυτά παρουσιάζονται στην « Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2015 :Τάσεις και Εξελίξεις» του Οργανισμού της Ε.Ε για τα ναρκωτικά (EMCDDA):

Καταρχάς, θέλω να ευχαριστήσω το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ) για την πρόσκληση στη σημερινή συνέντευξη τύπου. Όπως όλοι γνωρίζουμε η εξάρτηση είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο και ένα διαχρονικό κοινωνικό πρόβλημα που επηρεάζεται από το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον και που έχει τεκμηριωθεί βιβλιογραφικά ότι επιδεινώθηκε στη διάρκεια της κρίσης. Επομένως η συστηματική παρακολούθησή του και η υιοθέτηση πολιτικών που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα πραγματικά προβλήματα των εξαρτημένων ανθρώπων είναι κρίσιμης σημασίας. Η βιο-ψυχο-κοινωνική προσέγγιση της εξάρτησης επιβάλλει την ολιστική και διατομεακή αντιμετώπιση της , τον εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό που πρέπει να ολοκληρωθεί , και φυσικά ένα πλήρες δίκτυο δομών και υπηρεσιών που – διατηρώντας την επιστημονική και λειτουργική αυτονομία τους – συνεργάζονται πάνω σε μια ενιαία στρατηγική με στόχο την καλύτερη δυνατή φροντίδα του εξαρτημένου ατόμου.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας δίνει καταρχάς μεγάλη έμφαση στον τομέα πρόληψης της εξάρτησης με διττό προσανατολισμό τόσο προς την καθολική όσο και προς τη στοχευμένη πρόληψη σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Προτεραιότητα μας είναι η αναχαίτιση της αυξητικής τάσης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών που παρατηρείται στο νεανικό πληθυσμό.

Ήδη έχουμε κάνει ενέργειες ώστε να αντιμετωπιστούν τα θεσμικά προβλήματα των Κέντρων Πρόληψης , που είναι σε εκκρεμότητα χρόνια τώρα, ενώ παράλληλα, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία , θα επανασχεδιάσουμε και θα επικαιροποιήσουμε όλα προγράμματα πρόληψης που απευθύνονται στο χώρο της Εκπαίδευσης και των Ενόπλων Δυνάμεων, που περιλαμβάνουν ενημερωτικές καμπάνιες στην κοινότητα και δράσεις σε χώρους άθλησης και ψυχαγωγίας των νέων ανθρώπων.

Δίνουμε όμως ταυτόχρονα ιδιαίτερη έμφαση στη φροντίδα του εξαρτημένου ατόμου, στις ανάγκες , τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια του . Προέχει η βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας των εξαρτημένων που επιδεινώνεται καθημερινά λόγω της υποβάθμισης των συνθηκών διαβίωσης τους , λόγω της φτωχοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού αλλά και εξαιτίας της συνοσηρότητας από μολυσματικές ασθένειες ( λοίμωξη HIV, HCV, HBV) που αποτελούν πλέον ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας . Διότι είναι προφανές ότι όσο καταρρέει η υγεία του χρήστη , τόσο εξαντλούνται οι δυνατότητες του για απεξάρτηση και κοινωνική επανένταξη .

Ένα σημαντικό βήμα επίσης έχει ήδη γίνει με την Κοινή Υπουργική Απόφαση για τους ανασφάλιστους η οποία δίνει τη δυνατότητα καθολικής υγειονομικής κάλυψης των ατόμων που παρακολουθούν θεραπευτικά προγράμματα διαμονής ή εξωτερικής παρακολούθησης . Με την εν λόγω ΚΥΑ διασφαλίζεται η δωρεάν πρόσβαση στον εργαστηριακό έλεγχο για ανίχνευση και παρακολούθηση χρονίων νοσημάτων , καθώς και η ενδεικνυόμενη θεραπευτική αντιμετώπιση τους .

Σε ό,τι αφορά την αποτοξίνωση των εξαρτημένων στη βάση ειδικών πρωτοκόλλων περιορισμένης χρονικής διάρκειας , μελετάμε τη δυνατότητα διασύνδεσης δομών και υπηρεσιών απεξάρτησης με το ΕΣΥ , στο πρότυπο του προγράμματος Detox της Θεσσαλονίκης.

Άλλο ένα κρίσιμο θέμα είναι η διασφάλιση του δικαιώματος των εξαρτημένων στη θεραπεία , μέσα από ένα ολιστικό και πλουραλιστικό μοντέλο που θα συνδυάζει και θα ενσωματώνει όλες τις επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Στόχος μας είναι αφενός η εξάλειψη της λίστας για ένταξη σε προγράμματα υποκατάστασης και αφετέρου η στήριξη των προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής προσέγγισης και απεξάρτησης , έτσι ώστε να καλύπτεται αποτελεσματικά και εξατομικευμένα όλο το φάσμα των χρηστών. Προφανώς στα πλαίσια αυτά εξακολουθούμε να στηρίζουμε και να ενισχύουμε προγράμματα μείωσης της βλάβης .

Κυρίως, όμως, θέλουμε να προωθήσουμε ένα νέο μοντέλο συνέργειας και λειτουργικής διασύνδεσης των δομών με επίκεντρο τον θεραπευόμενο , έτσι ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια της φροντίδας και να αποφεύγονται φαινόμενα αλληλοεπικάλυψης ή και ανταγωνισμού. Με αυτό τον τρόπο θα επιτευχθεί η καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού αλλά και των διαθέσιμων υλικών πόρων.

Ζωτικής σημασίας όμως ζήτημα, ειδικά στη σημερινή περίοδο της ανθρωπιστικής κρίσης , είναι η κοινωνική επανένταξη των απεξαρτημένων ως μέτρο ενίσχυσης του θεραπευτικού αποτελέσματος και πρόληψης της υποτροπής. Σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας και Παιδείας θα επιδιώξουμε να εξασφαλίσουμε στους ανθρώπους αυτούς ευκαιρίες εκπαίδευσης, κατάρτισης και απασχόλησης. Σε αυτό το πλαίσιο προωθούμε και στηρίζουμε τη σύσταση κοινωνικών συνεταιρισμών ως ένα βήμα προς την αυτονομία των απεξαρτημένων (π.χ. παραγωγικοί συνεταιρισμοί, συλλογικές κουζίνες, πολυχώροι, δίκτυα κοινωνικών υπηρεσιών κ.ά.)

Επίσης , σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης υποστηρίζουμε τα εξαρτημένα άτομα που έχουν εμπλακεί με το σωφρονιστικό σύστημα. Αυτό θα επιτευχθεί με την ενίσχυση των δομών εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων ώστε να παρέχουν ίδιας εμβέλειας και ίδιου επιπέδου φροντίδα με αυτή που προσφέρεται στην κοινωνία, καθώς και των δομών επανένταξης των αποφυλακισμένων.

Τέλος, αναγνωρίζουμε τη σημασία της συνεχούς επιστημονικής παρακολούθησης του φαινομένου της εξάρτησης στην οποία το ΕΚΤΕΠΝ συνεισφέρει εξαιρετικά , παρά τα σημαντικά προβλήματα λειτουργίας που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια και τα οποία ελπίζουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε .

Συμπερασματικά :

Παρά την προσωπική του διάσταση και τις συχνά δραματικές πτυχές του , η εξάρτηση αποτελεί κατά βάση κοινωνικό και όχι ατομικό πρόβλημα. Βασική, λοιπόν, πολιτική μας επιλογή είναι η στήριξη του δικαιώματος των συμπολιτών μας που έχουν εμπλακεί με την κατάχρηση ουσιών στην απεξάρτηση και τη κοινωνική επανένταξη , μέσα από ένα δίκτυο δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών υψηλής ποιότητας .

Η αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και των εξαρτημένων ανθρώπων είναι ένα πολιτικό ζήτημα που προσδιορίζει το επίπεδο υγειονομικής φροντίδας , κοινωνικής συνοχής , Κράτους Δικαίου και δημοκρατικής συγκρότησης μιας κοινωνίας.