Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ): Συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία

Η αορτή, η μεγαλύτερη αρτηρία στο σώμα μας, ξεκινάει από την καρδιά, περνάει από το στήθος, και καταλήγει στην κοιλιά. Το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ) εμφανίζεται όταν το τοίχωμα της αορτής προοδευτικά λεπταίνει και αρχίζει να προεξέχει.

Γράφει ο Χρήστος Δ. Λιάπης

Μπορεί να συνεχίσει να μεγαλώνει και ξαφνικά να σπάσει, αν δε θεραπευτεί, προκαλώντας σοβαρή εσωτερική αιμορραγία και πιθανά θάνατο. Σε ετήσια βάση σχεδόν 200.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ εμφανίζουν ΑΚΑ και περίπου 15.000 πεθαίνουν κάθε χρόνο από ραγέν ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής.

Εκτός από τη ρήξη, θρόμβοι ή αθηρώματα μπορεί να δημιουργηθούν μέσα σε ένα ΑΚΑ. Αυτά μπορεί  να μεταφερθούν σε άλλες περιοχές μέσα στο σώμα και να σταματήσουν την κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας έντονο πόνο ή και απώλεια των άκρων, αν η κυκλοφορία σταματήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Συμπτώματα ανευρύσματος κοιλιακής αορτής

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν συμπτώματα και ένα ΑΚΑ συχνά ανευρίσκεται με εξετάσεις για άλλους λόγους. Αυτοί που έχουν συμπτώματα συνήθως αναφέρουν πόνο στην πλάτη, αίσθημα παλμών στην κοιλιά, έντονο πόνο και έλκη στα πόδια.

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου εμφάνισης ΑΚΑ

Τα αορτικά ανευρύσματα δημιουργούνται από την καταστροφή των πρωτεϊνών, που παρέχουν δομική στήριξη στο τοίχωμα της αορτής. Η ανάπτυξή τους είναι πολυπαραγοντική, με σημαντικό ρόλο των γονιδίων (περίπου 130).

Κάποιοι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να συμβάλλουν σε αυτό είναι:

• Ηλικία (ιδίως άτομα άνω των 60 ετών)
• Φύλο (οι άνδρες είναι πιο επιρρεπείς)
• Ιστορικό αθηρωμάτωσης
• Οικογενειακό ιστορικό ΑΚΑ
• Κάπνισμα
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Χρόνια πνευμονοπάθεια

Διάγνωση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής

Στο πλαίσιο προληπτικού ελέγχου είναι απαραίτητη η απεικόνιση της κοιλιακής αορτής, ιδιαίτερα στους άνδρες μετά τα 65 έτη, στους υπερτασικούς με περιφερική αρτηριοπάθεια και ιδίως με οικογενειακό ιστορικό ανευρύσματος, ανεξαρτήτως φύλου.

Αν υποπτευθούμε ένα ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής,  κάνουμε ένα τρίπλεξ κοιλιακής αορτής, που είναι μία ανώδυνη, ασφαλής εξέταση που μπορεί να απεικονίσει και να μετρήσει το μέγεθος του ΑΚΑ. Με την αξονική αγγειογραφία (CTA) μπορούμε να δούμε το μέγεθος του ανευρύσματος, την περιοχή όπου βρίσκεται και την επικινδυνότητά του και να σχεδιάσουμε την κατάλληλη παρέμβαση.

Θεραπεία ανευρύσματος κοιλιακής αορτής

Οι αγγειοχειρουργοί αποφασίζουν την καλύτερη επέμβαση για τον ασθενή, με βάση το μέγεθος του ανευρύσματος και άλλους παράγοντες.

Για μικρότερα ΑΚΑ, χρειάζεται αλλαγή του τρόπου ζωής, όπως διακοπή καπνίσματος και έλεγχος αρτηριακής πίεσης. Μπορεί επίσης να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή. Ο αγγειοχειρουργός συστήνει συστηματικό έλεγχο  για να παρακολουθήσει αν μεταβληθεί το ανεύρυσμα.

Για μεγάλα ΑΚΑ ή για αυτά που μεγαλώνουν στο χρόνο, η αποκατάσταση μπορεί να γίνει με ενδαγγειακή τοποθέτηση μοσχεύματος ή με ανοικτή χειρουργική αποκατάσταση.

Ο ασθενής πρέπει να είναι σίγουρος ότι θα απευθυνθεί σε έναν έμπειρο χειρουργό, που έχει εκπαιδευθεί κατάλληλα και στους δύο τρόπους αποκατάστασης. Η επιλογή του είδους της αποκατάστασης είναι πολύ σημαντική για την αντοχή σε βάθος χρόνου και την αποφυγή της ρήξης.

Με την εξειδίκευση του προσωπικού και την πρόοδο της τεχνολογίας που διαθέτει το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών (Υβριδικό χειρουργείο), αντιμετωπίζονται και οι πλέον πολύπλοκες περιπτώσεις ανευρυσμάτων ολόκληρης της αορτής.

Ο Χρήστος Δ. Λιάπης είναι ομότιμος καθηγητής Αγγειοχειρουργικής ΕΚΠΑ, διευθυντής Κλινικής Αγγειακής & Ενδαγγειακής Χειρουργικής, Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Φωτογραφία: iStock