Aνοσία της αγέλης: Ακατόρθωτη μέχρι το φθινόπωρο τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο

Μόλις το 13,7 του παγκόσμιου πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο κατά της Covid-19, ενώ το 27,1% έχει λάβει το πολύ μία δόση. Κι ενώ από τον Ιανουάριο η Ευρώπη και η Ελλάδα έθεσαν τον φιλόδοξο στόχο της κατάκτησης της ανοσίας αγέλης στο 70% των πολιτών έως το τέλος Ιουλίου ή το τέλος του καλοκαιριού, η άνοδος του ποσοστού αυτού στο 80% εξαιτίας των μεταλλάξεων, απομακρύνει πολύ περισσότερο αυτόν τον στόχο.

Την ίδια στιγμή, υπάρχει συνεχής μείωση στους ρυθμούς του εμβολιαστικού προγράμματος στην Ευρώπη, αλλά και στην χώρα μας. Τις τελευταίες ημέρες, συγκεκριμένα οι εμβολιασμοί στην Ελλάδα έχουν πέσει αρκετά κάτω από τις 100.000 την ημέρα, και συγκεκριμένα:

• στις 22 Ιουλίου πραγματοποιήθηκαν μόλις 69.503 εμβολιασμοί,
• στις 23 Ιουλίου 75.941 εμβολιασμοί και
• στις 24 Ιουλίου 67.543 εμβολιασμοί

«Συγκοινωνούντα δοχεία» οι εμβολιασμοί, αλλά και οι μεταλλάξεις του SARS-CoV-2

Καθώς ο ιός και οι μεταλλάξεις του, ταξιδεύουν από χώρα σε χώρα με ταχύτατους ρυθμούς, η επίτευξη ανοσίας αγέλης από μία και μόνο χώρα, ίσως και να μην σημαίνει τίποτα. Κι αυτό καθώς ταυτόχρονα κάποια γειτονική χώρα μπορεί να έχει πολύ πιο χαμηλά ποσοστά.

Στην Ινδία, το ποσοστό ανοσίας του πληθυσμού είναι πολύ χαμηλό και φτάνει το 6,3% του πληθυσμού, γι’ αυτό άλλωστε και ο ιός βρήκε πρόσφορο έδαφος να μεταλλαχθεί και να δώσει στον πλανήτη τον πρόσφατο “εφιάλτη” της ινδικής μετάλλαξης Δέλτα.

Το ίδιο και στην Αφρική, όπου το ποσοστό εμβολιασμού φτάνει μόλις το 1,54% του πληθυσμού και για τον λόγο αυτό, η συγκεκριμένη περιοχή μας έδωσε πληθώρα μεταλλάξεων, που έχουν διασπαρεί και ταλαιπωρούν ολόκληρο τον πλανήτη.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα που μας αφορά πιο άμεσα, είναι αυτό της γειτονικής μας Βουλγαρίας, η οποία βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης στον εμβολιασμό, με μόλις το 12,82% του πληθυσμού της πλήρως εμβολιασμένο.

Οι ειδικοί γνωρίζουν πλέον πως ακόμη κι αν πετύχουμε ανοσία αγέλης με τους εμβολιασμένους και τους αναρρώσαντες, το φαινόμενο είναι παγκόσμιο και δεν πρόκειται να περιοριστεί το πρόβλημα, εντός των ελληνικών συνόρων.

Δεν γνωρίζουμε σε τι ποσοστό δεν μεταδίδουν τον ιό οι εμβολιασμένοι σε επαναμόλυνση

Ο ιός προκειμένου να επιβιώσει έχει βρει τον τρόπο να εξαπλώνεται με πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες από αυτές που εμβολιάζονται οι άνθρωποι και το γεγονός αυτό απομακρύνει συνεχώς τον στόχο της επίτευξης ανοσίας της αγέλης.

Ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα που προστίθεται είναι το γεγονός ότι η επιστήμη δεν έχει ακόμη καταλήξει, εάν αυτοί που έχουν εμβολιαστεί μεταδίδουν και σε τι ποσοστό τον ιό, σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν εμβολιαστεί. Την ίδια στιγμή, οι ειδικοί γνωρίζουν ότι πολλοί εμβολιασμένοι μπορεί να κολλήσουν κορονοϊό και να παραμείνουν ασυμπτωματικοί.

Έτσι, μιλώντας για “ανοσίας της αγέλης”, το ζητούμενο είναι ο ιός να πάψει να κυκλοφορεί, οπότε αυτό φαντάζει ουτοπικό από τη στιγμή που και οι εμβολιασμένοι ενδέχεται να μεταδίδουν.

Πολύ περισσότερο δε, που ένα σημαντικό ποσοστό κάποιων ανθρώπων παραμένουν ακόμη διστακτικοί στον εμβολιασμό ή ακόμη και απολύτως αντίθετοι, γεγονός που αναδεικνύεται πλέον σε παγκόσμιο φαινόμενο, αλλά και σημαντικό πρόβλημα.

Μακριά ακόμα από την ανοσία αγέλης η Ελλάδα

Η χώρα μας έχει καταφέρει να εμβολιάσει πλήρως σχεδόν τον μισό πληθυσμό, ενώ μέχρι σήμερα έχουν χορηγηθεί 10.000.000 δόσεις εμβολίων. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα που έγινε με συστηματική προσπάθεια και πολύ καλή οργάνωση των κρατικών υπηρεσιών, κάτι που δεν αμφισβητείται εύκολα.

Ωστόσο, ο εμβολιαστικός ρυθμός πλέον έχει μειωθεί εξαιρετικά λόγω καλοκαιριού, αλλά και επειδή η ιδέα του εμβολιασμού προσκρούει στο ανάχωμα του ποσοστού των “εκ πεποιθήσεως” ή “εκ φόβου” ανεμβολίαστων, ομάδες στις οποίες είναι δύσκολο να διεισδύσει.

Με το 53,71% των πλήρως εμβολιασμένων σήμερα, λοιπόν, θα είναι εξαιρετικά απίθανο να ξεπεράσουμε σύντομα το 80%, ποσοστό που αποτελεί στόχο για την ανοσία αγέλης, με τα νεότερα δεδομένα της μετάλλαξης Δέλτα.

Κι αυτό διότι, ο ανήλικος πληθυσμός των ατόμων από 0-19 ετών είναι 2.077.224 άτομα, και για να κλείσει η ψαλίδα θα πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα όλοι οι υπόλοιποι ενήλικες της χώρας.

Αυτό φαίνεται ανέφικτο, όχι μόνο γιατί οι περισσότεροι από όσους έχουν απομείνει χωρίς εμβόλιο δεν είναι πρόθυμοι να εμβολιαστούν, αλλά και γιατί πολύ σύντομα, δηλαδή στις αρχές του φθινοπώρου, θα χρειαστεί να στρέψουμε την εμβολιαστική δυναμική μας, στην κατεύθυνση του επανα-εμβολιασμού των ατόμων με χαμηλή ανοσολογική απόκριση, όπως είναι οι ανοσοκατεσταλμένοι, τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα και οι ηλικιωμένοι.

Μαγιορκίνης: “Στα τέλη του έτους η συλλογική ανοσία”

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν και πρόσφατες δηλώσεις του επικ. Καθηγητή Επιδημιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας, Γκίκα Μαγιορκίνη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, η οικοδόμηση του επιθυμητού τείχους ανοσίας μετατίθεται από τον Σεπτέμβριο στο τέλος του έτους.

Μιλώντας στον ΣΚΑΪ, εκτίμησε πως τα μέτρα κατά της πανδημίας του κορονοϊού δεν θα τελειώσουν οριστικά πριν από το καλοκαίρι του 2022.

«Θεωρώ ότι δεν θα χρειάζονται τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης του χρόνου το καλοκαίρι», ανέφερε συγκεκριμένα, προσθέτοντας πως σε κάθε περίπτωση θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να δούμε τον ιό να μην κυκλοφορεί το επόμενο έτος.

«Να σταματήσει πλήρως η κυκλοφορία του ιού είναι εξαιρετικά απίθανο, δεν υπάρχει σενάριο που να δείχνει πως ο ιός θα σταματήσει πλήρως να κυκλοφορεί» ανέφερε, επισημαίνοντας ωστόσο πως τα εμβόλια προστατεύουν σε πολύ καλό επίπεδο και όσοι εμβολιαστούν δεν θα χρειαστεί κατά πάσα πιθανότητα να νοσηλευτούν.

“Πιο ήπια τα επόμενα κύματα του κορονοϊού, χάρη στον εμβολιασμό”

Τα εμβόλια φαίνεται πως κατάφεραν, ωστόσο, μια σημαντική κατάκτηση: Αυτή της μείωσης των δραματικών επιπτώσεων από την πανδημία στη δημόσια υγεία. Οι περισσότεροι άνθρωποι πλέον προσβάλλονται από τη νόσο Covid-19 χωρίς μεγάλες επιπτώσεις και τα εμβολιαστικά προγράμματα αναπτύσσουν ολοένα και περισσότερη ανοσία σε συλλογικό επίπεδο.

Σ’ αυτό, εάν προστεθεί και οι ανοσία όσων προσβάλλονται για πρώτη φορά, φαίνεται πως τα επόμενα ξεσπάσματα του κορονοϊού δεν θα είναι τόσο βίαια. Ενώ η μελλοντική εξέλιξη αυτού του σεναρίου λέει πως ο κορονοϊός θα συνεχίσει να υπάρχει, όμως ως λιγότερο θανατηφόρα απειλή και θα μπορεί να αντιμετωπιστεί με εμβόλια.

Στην περίπτωση αυτή, τα εμβόλια θα πρέπει να γίνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και να είναι ενημερωμένα, ώστε να καλύπτουν τις μεταλλάξεις. Όπως δηλαδή συμβαίνει και με τη γρίπη.

«Μπορεί ο κορονοϊός να γίνει ενδημικός, αλλά όχι με απειλητικό για τη ζωή τρόπο», δηλώνει στους ΝΥΤ ο δρ. Μάικλ Μέρσον, καθηγητής Παγκόσμιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Duke και το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. «Το πιο πιθανό είναι να μοιάζει στο μέλλον με κοινό κρυολόγημα», εκτιμά ο ίδιος καταλήγοντας.