Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι έφηβοι και τα παιδιά, στα οποία όσο βελτιώνονται οι δείκτες σωματικής υγείας τόσο μεγαλώνουν και επιδεινώνονται τα ψυχικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ένα στα δέκα Ελληνόπουλα υφίσταται συστηματικά κάποια μορφή αποκλεισμού μέσα στο σχολείο του, είτε με την άσκηση ψυχολογικής (λεκτικός εκφοβισμός), είτε με την άσκηση σωματικής βίας (ξυλοδαρμός)!
Αντίστοιχα, οι διαρκώς αυξανόμενες μετακινήσεις πληθυσμών που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια φέρνουν στην επιφάνεια λοιμώδη νοσήματα που έτειναν να ξεχαστούν, ενώ και «επιδημίες» όπως το AIDS, με πορεία 30 ετών και πλέον, αποκτούν νέες τάσεις: το 2011 τα νέα κρούσματα HIV λοίμωξης που καταγράφηκαν στη χώρα μας έφτασαν τα 954, αριθμός αυξημένος κατά 57% σε σχέση με το 2010!
Το σημαντικότερο, όμως, στοιχείο που αναδεικνύεται από την αύξηση αυτή είναι η πρωτοφανής για τα Ελληνικά χρονικά «επιδημία» στους χρήστες ενδοφλέβιων ψυχοδραστικών ουσιών. Συγκεκριμένα, κατά την περσινή χρονιά δηλώθηκαν στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) 241 HIV μολύνσεις, αριθμός που μεταφράζεται σε ποσοστιαία αύξηση 1500%!!!
Αντίβαρο στα ιδιαίτερα ανησυχητικά αυτά στοιχεία αποτελεί ο Υγειονομικός Χάρτης που εκπόνησαν από κοινού το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. και η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (Ε.Σ.Δ.Υ.), βάζοντας για πρώτη φορά τάξη στο μέχρι πρότινος άναρχο και ομιχλώδες τοπίο της δημόσιας υγείας στη χώρα μας.
Ιδιαίτερα αισιόδοξα, όμως, είναι και τα μηνύματα που έρχονται από το μέτωπο της εποχιακής γρίπης, που τόσο μας ταλαιπώρησε το τελευταίο δίμηνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Συντονιστικής Ομάδας Γρίπης (Σ.Ο.Γ.) του Υπουργείου Υγείας, του Ερευνητικού Κέντρου για την Προαγωγή της Υγείας (Ε.ΚΕ.Π.Υ.) και του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., φαίνεται ότι η επίμονη αυτή γρίπη βρίσκεται σε αποδρομή. Συγκεκριμένα, μέχρι προχθές είχαν νοσηλευτεί συνολικά σε Μ.Ε.Θ. 90 άνθρωποι, ενώ ο συνολικός αριθμός των θανάτων λόγω της γρίπης έφτασε τους 24.
Τα παραπάνω τόνισαν σε συνέντευξη τύπου, με αφορμή τη διεξαγωγή του 9ου Πανελληνίου Συνεδρίου Δημόσιας Υγείας & Υπηρεσιών Υγείας – Η Υγεία των Ελλήνων υπό το Φως των Νέων «Επιδημιών», η Καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας της Ε.Σ.Δ.Υ., Πρόεδρος του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. κ. Τζένη Κρεμαστινού και ο Καθηγητής Μικροβιολογίας της Ε.Σ.Δ.Υ. κ. Αλκιβιάδης Βατόπουλος.
Όπως υπογράμμισε η κ. Κρεμαστινού, ο Υγειονομικός Χάρτης αποτελεί ένα διαχρονικό σύστημα καταχώρισης και διαχείρισης δεδομένων με γεωγραφική αναφορά, με στοιχεία τόσο από τους δημόσιους, όσο και από τους ιδιωτικούς φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, καθώς και από δευτερογενείς πηγές. Σύμφωνα με υπουργική απόφαση, το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. είναι ο φορέας ανάπτυξης και παραγωγικής λειτουργίας του Υγειονομικού Χάρτη, με επιστημονική υποστήριξη ως προς τη συλλογή των στοιχείων και την εξαγωγή δεικτών από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.
Παράλληλα οι ειδικοί καταγράφουν αύξηση της επιθετικής συμπεριφοράς στα παιδιά. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί ο εκφοβισμός (bullying) μαθητών από συμμαθητές τους, μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που εμφανίζεται, κυρίως, στο σχολείο, με σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και τη διαδικασία μάθησης (ΕΨΥΠΕ). Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου το 15% των μαθητών έχουν βιώσει συμπεριφορές εκφοβισμού-θυματοποίησης από συμμαθητές τους. Στην Ελλάδα το πρόβλημα εμφανίζεται συστηματικά σε 1 στα 10 παιδιά με μορφή αποκλεισμού (κοινωνικός εκφοβισμός), διάδοση φημών (λεκτικός εκφοβισμός) και χτυπήματα (σωματικός εκφοβισμός).
Ως γνωστόν, κατά την εφηβεία συντελείται η βιολογική ωρίμανση των εφήβων, η οποία, με τη σειρά της, ανοίγει το δρόμο για τη σωματική αφύπνισή τους. Σε πανελλήνια μελέτη του Τομέα Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής, το 61,5 % των παιδιών δήλωσαν ότι είχαν ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές, με μέση ηλικία πρώτης επαφής τα 15,5 έτη και με μέσο αριθμό ερωτικών συντρόφων 1,9. Οι πηγές ενημέρωσης που χρησιμοποιούνται πιο συχνά είναι το σχολείο (23,3%) και η τηλεόραση (22,8%).