Της Κέλλυς Μπούσια
BSc, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Ο χρόνιος πόνος είναι σωματικά και ψυχολογικά αγχογόνος και το συνεχές αίσθημα δυσφορίας που προκαλεί μπορεί να οδηγήσει σε έντονες ψυχολογικές διακυμάνσεις. Για να αντιληφθούμε καλύτερα τα παραπάνω χρειάζεται να έχουμε υπόψη μας τα εξής:
1. O πόνος είναι πάντα πραγματικός! Μερικές φορές, ο χρόνιος πόνος δεν έχει κάποια συγκεκριμένη, αναγνωρίσιμη αιτία, αλλά αυτό δεν κάνει τον πόνο λιγότερο πραγματικό.
2. Το αίσθημα του πόνου είναι υποκειμενικό, ο καθένας το βιώνει με διαφορετικό τρόπο και παρά τα εργαλεία μέτρησής του (κλίμακες Keele, ερωτηματολόγιο McGill και άλλα) εξακολουθούμε να μην έχουμε ακόμη εύκολη πρόσβαση και αντικειμενικούς τρόπους μέτρησης του επιπέδου του πόνου ενός άλλου ατόμου. Η πληθώρα κλιμάκων και τρόπων διερεύνησης του πόνου άλλωστε, επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη. Κατά συνέπεια, οι ασθενείς με χρόνιο πόνο δεν μπορούν να γίνουν κατανοητοί τόσο από τους γιατρούς τους όσο και από την οικογένεια και φίλους και έτσι συχνά φαίνονται υπερβολικοί και ο πόνος τους αμφισβητείται.
3. Χρειάζεται μια συστηματική και αντικειμενική προσέγγιση καθώς και τεκμηρίωση για να γίνει σαφής και ικανοποιητική αξιολόγηση του πόνου. Η McCaffrey αναφέρει ότι αποτελεσματική ανακούφιση του πόνου επιτυγχάνεται με σωστή και ακριβή αξιολόγησή του. Για να πραγματοποιηθεί αυτό, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε το «pain threshold», την ένταση του πιο μικρού ερεθίσματος στο οποίο ένα άτομο αντιλαμβάνεται τον πόνο, και το «pain tolerance», το όριο αντοχής στον πόνο το οποίο ένα άτομο μπορεί να αντέξει χωρίς να ζητήσει ανακούφιση.
4. Σύμφωνα με το όριο αντοχής του στον πόνο, κάθε άτομο αντιδρά και εκφράζεται με το δικό του προσωπικό τρόπο. Ο McLeod, θεωρεί ότι το όριο αντοχής επηρεάζεται και μεταβάλλεται όταν συνυπάρχουν παράγοντες όπως αϋπνία, κόπωση, άγχος, φόβος, θυμός, λύπη, μελαγχολία, αίσθημα απομόνωσης, εσωστρέφεια και άλλα. Φαίνεται λοιπόν πώς ό συναισθηματικός πόνος αποτελεί σημαντικό μέρος του χρόνιου πόνου.
Πέντε είναι οι βασικές συναισθηματικές καταστάσεις, που επιδεινώνουν τον πόνο. Ο Φόβος, η Ενοχή, ο Θυμός, η Εσωστρέφεια-Μοναχικότητα και το Αίσθημα Αβοήθητου. Αντιδράσεις του τύπου «δε με καταλαβαίνεις…», «πονάει η μέση μου…», «καλύτερα να μείνω μέσα…» ή «καλύτερα να απέχω… (από την όποια δραστηριότητα)». Διάφορες ιατρικές θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανακούφιση του χρόνιου πόνου, όπως φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία και άλλα. Ωστόσο, η ψυχική και συναισθηματική ευεξία είναι εξίσου σημαντικές για την αντιμετώπισή του.
Η Ένωση Αμερικανών Ψυχολόγων (APA) προτείνει πέντε σημεία αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου:
1. Διαχειριστείτε το άγχος σας. Ο συναισθηματικός και ο σωματικός πόνος είναι στενά συνδεδεμένοι ενώ ο επίμονος πόνος μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα στρες.
2. Συζητήστε με τον εαυτό σας εποικοδομητικά. Εστιάστε στις βελτιώσεις που παρατηρείτε, π.χ. «Αυτή την εβδομάδα πονάω λιγότερο από την προηγούμενη» κτλ. Η θετική σκέψη είναι ένα ισχυρό εργαλείο.
3. Γίνετε ενεργοί και δραστήριοι. Σκεφτείτε την εύρεση ενός χόμπι που σας κάνει να αισθάνεστε καλά και σας βοηθά να συνδεθείτε με την οικογένεια και τους φίλους, αφήνοντας στην άκρη την ενασχόληση με τον πόνο. Όσο δεν το σκέφτεστε, τόσο λιγότερο πονάτε.
4. Βρείτε υποστήριξη. Το να αντιμετωπίζουμε μόνοι μας τις δυσκολίες είναι πολύ δύσκολο. Απευθυνθείτε σε άλλους ανθρώπους που είναι στην ίδια κατάσταση με σας και που μπορούν να μοιραστούν και να κατανοήσουν σκαμπανεβάσματα σας. Στον πόνο δεν είστε μόνοι.
5. Συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία. Η υποστήριξη από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, όπως ο ψυχολόγος, μπορεί να σας βοηθήσει να χειριστείτε τις φυσικές και ψυχολογικές συνέπειες της κατάστασής σας.
Σε κάθε περίπτωση, οι θέσεις μας, οι προσδοκίες αλλά και η στάση μας γύρω από ένα ζήτημα επηρεάζουν την έκβασή του. Στην περίπτωση του χρόνιου πόνου, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη δύναμη της επικοινωνίας και της διαχείρισης των συναισθημάτων μας ώστε να πετύχουμε μείωση του πόνου και βελτίωση της διάθεσης και της λειτουργικότητάς μας.
Κέλλυ Μπούσια,
BSc, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια,
mail: kellybousia@yahoo.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μπορεί να μετρηθεί η ένταση του πόνου;
Art therapy: Η Θεραπεία μέσω μιας ζωγραφιάς
Θεωρίες συνωμοσίας: Γιατί πιστεύουμε ότι μας ψεκάζουν;
Γιατί υπερηφανευόμαστε για τις ερωτικές μας επιδόσεις
Η ανεργία και το άγχος προκαλούν… ακμή στις 40άρες