Χρυσίζων σταφυλόκοκκος: Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το επικίνδυνο βακτήριο

Θλίψη προκάλεσε η είδηση ότι ο γνωστός ψυχίατρος Δημήτρης Σούρας έχασε τη ζωή του από βαριά σηψαιμία που του προκάλεσε απόστημα μολυσμένο με το βακτήριο χρυσίζων σταφυλόκοκκος. Πώς μπορεί μία μόλυνση στο δέρμα να έχει αυτή την κατάληξη;

Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος είναι ένα από τα 45 βακτήρια του γένους του σταφυλοκόκκου. Υπάρχει στο δέρμα και τη μύτη του σχεδόν 30% των ανθρώπων, στους οποίους συνήθως δεν δημιουργεί προβλήματα, σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (CDC).

Ωστόσο εδώ και δεκαετίες έχει αναγνωριστεί ως το πιο σημαντικό βακτήριο που προκαλεί νόσο στους ανθρώπους, αναφέρει το Υπουργείο Υγείας της Μινεσότα. Στην πραγματικότητα, αποτελεί την κύρια αιτία λοιμώξεων στο δέρμα και τους μαλακούς ιστούς, όπως:

• Αποστήματα
• Δοθιήνες (κν. καλόγερος)
• Κυτταρίτιδα (φλεγμονή των κυττάρων)

Αν και οι περισσότερες λοιμώξεις από τον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο δεν είναι σοβαρές, μερικές φορές δημιουργεί πολύ σοβαρές ή ακόμα και μοιραίες επιπλοκές όπως:

• Λοιμώξεις στο αίμα (βακτηριαιμία) ή σήψη (πρώην σηψαιμία), όταν εισβάλλει στο αίμα
• Πνευμονία, συχνότερα σε ασθενείς με υποκείμενη πνευμονοπάθεια
• Ενδοκαρδίτιδα (λοίμωξη στην καρδιά) που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια ή εγκεφαλικό
• Οστεομυελίτιδα (λοίμωξη στα οστά). Προκαλείται όταν ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος φτάσει στο οστό μέσω του αίματος ή μετά από τραύμα στην περιοχή

Για ποιους είναι πιο επικίνδυνος

Στην κοινότητα, μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν λοίμωξη από τον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο έχουν:

• Οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η αγγειοπάθεια, ο καρκίνος κ.λπ.
• Οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών

Στα νοσοκομεία, ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος είναι πιθανότερο να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη σε ασθενείς:

• Στην εντατική
• Μετά από ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις
• Με εμφυτευμένες ιατρικές συσκευές στο σώμα τους
• Με εξασθενημένο ανοσοποιητικό

Πώς μεταδίδεται

Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος μεταδίδεται από άτομο σε άτομο συνήθως με τα μολυσμένα χέρια. Ωστόσο το δέρμα και οι βλεννογόνοι του σώματος (π.χ. στη μύτη) συνήθως αποτελούν αποτελεσματικό φραγμό (εμπόδιο) στην είσοδό του στο εσωτερικό του σώματος.

Αν όμως κάποιος έχει μία πληγή ή βλάβη στον βλεννογόνο από μία ιογενή λοίμωξη, το βακτήριο μπορεί να βρει πρόσβαση στους υποκείμενους ιστούς ή στο αίμα. Σε τέτοια περίπτωση το επακόλουθο θα είναι μία λοίμωξη.

Οι άνθρωποι με εξασθενημένο ανοσοποιητικό και όσοι φέρουν ιατρικές συσκευές που τοποθετούνται με επεμβατικό τρόπο στο σώμα, είναι εξαιρετικά ευάλωτοι στις λοιμώξεις από τον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο. Μάλιστα μερικοί ασθενείς παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις από αυτόν.

Πώς αντιμετωπίζεται

Πολλοί άνθρωποι φέρουν το βακτήριο χωρίς να εκδηλώσουν ποτέ λοίμωξη. Ο χρόνος που μεσολαβεί από τη μόλυνση μέχρι την εκδήλωση συμπτωμάτων μπορεί να κυμαίνεται από μερικές ημέρες έως χρόνια.

Οι περισσότερες λοιμώξεις που προκαλεί ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος υποχωρούν χωρίς θεραπεία. Ωστόσο τα αποστήματα και οι δοθιήνες (καλόγεροι) χρειάζονται διάνοιξη και παροχέτευση για να καταπολεμηθούν. Μπορεί επίσης να χρειασθεί αντιβιοτική αγωγή.

Αν οι δερματικές λοιμώξεις δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως και σωστά, μπορεί να εξελιχθούν σε πιο σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις, όπως η σήψη.

Οι περισσότερες λοιμώξεις στο δέρμα υποχωρούν μέσα σε λίγες εβδομάδες. Οι πιο σοβαρές χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να καταπολεμηθούν. Η αποθεραπεία διαρκεί ακόμα περισσότερο εάν υπάρξουν επιπλοκές, σαν κι αυτές που αναφέρθηκαν (π.χ. εισβολή στο αίμα).

Οι πολύ σοβαρές λοιμώξεις, όπως η βακτηριαιμία, η πνευμονία και η σήψη, τυπικά χρειάζονται νοσηλεία στο νοσοκομείο και αντιμετώπιση με ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή. Μερικές φορές, όμως, αποβαίνουν μοιραίες.

Ο ανθεκτικός χρυσίζων σταφυλόκοκκος

Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος μπορεί να αποκτήσει αντοχή στα αντιβιοτικά. Ειδικά ένα υποείδος, ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος ή MRSA, είναι συχνή αιτία ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. Τα τελευταία χρόνια, όμως, έχουν αρχίσει να παρατηρούνται και κρούσματα στην κοινότητα (εκτός νοσηλευτικών χώρων), προειδοποιούν τα CDC. O MRSA είναι εξαιρετικά επικίνδυνος και κοστίζει πολλές ζωές, λόγω της ανθεκτικότητάς του στα αντιβιοτικά.

Φωτογραφία: iStock