Διπολική διαταραχή: Πότε »πάνω» και πότε »κάτω»

Της Γεωργίας Πουλημενέα

Κλινικής Ψυχολόγου– Ψυχολόγου Υγείας

MSc in Clinical Psychology and Mental Health

Η διπολική διαταραχή ανήκει στην κατηγορία Διαταραχών της Διάθεσης σύμφωνα με την ταξινόμηση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου για τις Ψυχικές Διαταραχές της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (DSM-IV) και χαρακτηρίζεται από δύο ακραίες συναισθηματικές διαθέσεις την έξαρση και την κατάθλιψη.

Στην ουσία το άτομο που πάσχει από διπολική διαταραχή νιώθει ότι βρίσκεται ανάμεσα σε δύο άκρα την κατάθλιψη και τη μανία.

Στις περιόδους των επεισοδίων μανίας, οι πάσχοντες εμφανίζονται συνήθως υπερβολικά ευδιάθετοι ή ευερέθιστοι, με έντονη δραστηριότητα ή ανησυχία, ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο κλπ. Αντίθετα, κατά την διάρκεια των καταθλιπτικών επεισοδίων, παρουσιάζουν έντονη θλίψη, αδράνεια, έλλειψη ενδιαφερόντων, διαταραχές του ύπνου και της πρόσληψης τροφής.

Στα μεσοδιαστήματα των επεισοδίων οι ασθενείς μπορεί να έχουν φυσιολογική διάθεση. Οι εναλλαγές ή διακυμάνσεις της διάθεσης μπορεί να διαρκέσουν ώρες, μέρες, εβδομάδες ή μήνες.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της μανίας περιλαμβάνουν:

διαταραχή της συναισθηματικής διάθεσης (ευφορία, ευερεθιστότητα)

διογκωμένη αυτοεκτίμηση

ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο

πίεση λόγου

διάσπαση της προσοχής

αυξημένη δραστηριότητα/ υπερκινητικότητα

συναισθηματική αστάθεια

παραληρητικές ιδέες και ψευδαισθήσεις.

Στη φάση ενός καταθλιπτικού επεισοδίου ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει :

– Καταθλιπτική διάθεση, με ή χωρίς άγχος

– Αίσθημα κενού

– Απαισιοδοξία ή απελπισία και αίσθημα αβοηθησίας

– Ιδέες ενοχής & αναξιότητας

– Απώλεια των ενδιαφερόντων και αδυναμία άντλησης ικανοποίησης από τη συμμετοχή σε δραστηριότητες που ήταν προηγουμένως ευχάριστες

– Μείωση της ενεργητικότητας, εύκολη κόπωση

– Δυσκολία στη συγκέντρωση, τη μνήμη και στη δυνατότητα λήψης αποφάσεων

– Ανησυχία ή ευερεθιστότητα

– Διαταραχές του ύπνου

– Διαταραχές της όρεξης

– Μείωση της σεξουαλικής διάθεσης

– Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας και συχνά απόπειρες αυτοκτονίας

Αίτια

Τα ερευνητικά δεδομένα εμπλέκουν μια ποικιλία βιολογικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Πιστεύεται ότι πρωταρχικό ρόλο στη διαταραχή παίζει μια ανισορροπία ορισμένων «ουσιών» του εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστές), κάποιες από τις οποίες βρίσκονται σε πληθώρα και κάποιες άλλες σε έλλειψη.

Η διπολική διαταραχή μπορεί να εκδηλωθεί συχνά σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Σημαντικό ρόλο τουλάχιστον στην πυροδότηση της νόσου αλλά και τις υποτροπές, φαίνεται να παίζει η παρουσία στρεσογόνων παραγόντων στο περιβάλλον του ασθενούς.

Ψυχοθεραπεία

Για να αντιμετωπιστεί η διπολική διαταραχή χρειάζεται οπωσδήποτε φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση από ψυχίατρο. Συμπληρωματικά η ψυχοθεραπεία μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή και την οικογένειά του από την ένταση που βιώνουν κατά τη διάρκεια των επεισοδίων αλλά και της μετέπειτα προσαρμογής του ασθενή στην καθημερινότητα.

Η ψυχοεκπαίδευση του ασθενή και της οικογένειάς του πιο συγκεκριμένα έχει αποδειχθεί εξαιρετικά βοηθητική. Ο ασθενής μαθαίνει να αναγνωρίζει τα σημεία και τα συμπτώματα της αρχόμενης μανίας και κατάθλιψης, ώστε να ζητά βοήθεια νωρίς και με αυτόν τον τρόπο να μην αναπτυχθεί ή να αναπτυχθεί λίγο το οξύ επεισόδιο.

Σ'αυτή τη διαδικασία συμμετέχει φυσικά και η οικογένεια του ασθενή βοηθώντας σημαντικά στην αποφυγή εκδήλωσης επεισοδίων. Για παράδειγμα, το άτομο που παρουσιάζει διπολική διαταραχή εκπαιδεύεται επαρκώς ώστε μόλις παρατηρήσει αϋπνία να επικοινωνεί αμέσως με τον ιατρό κι έτσι με τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής να αποφεύγεται το επερχόμενο επεισόδιο μανίας (η αϋπνία θεωρείται σύμπτωμα του μανιακού επεισοδίου).

Τέλος μην ξεχνάμε ότι το άτομο που εμφανίζει διπολική διαταραχή χρειάζεται υποστήριξη ώστε να επεξεργαστεί τα δύσκολα συναισθήματα που πυροδοτούν ή ακολουθούν τα επεισόδια για να μπορέσει να συνεχίσει να ζει την καθημερινότητά του με τον ίδιο ρυθμό όπως έκανε μέχρι σήμερα.

Γεωργία Πουλημενέα

Κλινική Ψυχολόγος- Ψυχολόγος Υγείας

MS'c in Clinical Psychology and Mental Health

Γεωργία Πουλημενέα

Κλινική Ψυχολόγος- Ψυχολόγος Υγείας

MS'c in Clinical Psychology and Mental Health

www.mentalcare.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Δείτε πως να ''ρίξετε'' τη χοληστερίνη!

Παγκόσμια ανησυχία για τη γρίπη των πτηνών! Δείτε όλα τα συμπτώματα

Εμμηνόπαυση: Γιατί έρχεται πιο νωρίς;

Μήπως πονάτε σε όλο σας το σώμα χωρίς λόγο;