Δείτε πως γίνεται η αντικατάσταση βαλβίδας στην καρδιά!
Γράφει ο Δημήτριος Β. Αυγερινός, MD, PhD
Καρδιοχειρουργός – Χειρουργός Αορτής
Τι είναι νόσος αορτικής βαλβίδας;
Η νόσος της αορτικής βαλβίδας συμβαίνει όταν η βαλβίδα αυτή δεν δουλεύει σωστά. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε:
Στένωση της αορτικής βαλβίδας ή αορτική στένωση: Στην περίπτωση αυτή, οι γλωχίνες της αορτικής βαλβίδας είναι ασβεστωμένες, σκληρές και δεν κινούνται με ευλυγισία, με αποτέλεσμα το στόμιο της αορτικής βαλβίδας να είναι στενωμένο. Αυτό οδηγεί στην παρεμπόδιση της ροής του αίματος. Η στένωση της αορτικής βαλβίδας οφείλεται στην εναπόθεση ασβεστίου, καθιστώντας την κινητικότητά της ακόμα πιο δυσχερή.
Ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας (ανεπάρκεια αορτής): Στην περίπτωση αυτή, οι γλωχίνες της βαλβίδας δεν κλείνουν με στεγανότητα, με αποτέλεσμα το αίμα που εξωθείται από την αριστερή κοιλία προς την αορτή να επιστρέφει στην αριστερή κοιλία κατά τη διαστολή της καρδιάς. Η ανεπάρκεια της αορτής μπορεί να οφείλεται σε πρόπτωση των γλωχίνων, ασβέστωση, συγγενείς παθήσεις της βαλβίδας (διγλώχινα), λοίμωξη της καρδιάς (ενδοκαρδίτιδα), ρευματικό πυρετό, και αδυναμία των γλωχίνων να κλείσουν πλήρως λόγω ανευρύσματος της αορτής.
Τι προκαλεί τη νόσο της αορτικής βαλβίδας;
Η αορτική βαλβίδα μπορεί να νοσεί εκ γενετής ή να παρουσιάσει δυσλειτουργία με τον καιρό, όπως συμβαίνει στους ηλικιωμένους.
Συγγενής νόσος της αορτικής βαλβίδας
Οι ασθενείς με διγλώχινα αορτική βαλβίδα αποτελούν το 2-3% του πληθυσμού. Στην περίπτωση αυτή, η αορτική βαλβίδα αντί για τα 3 φύλλα που έχει φυσιολογικά, διαθέτει μονάχα 2. Χωρίς το τρίτο φύλλο, η βαλβίδα μπορεί να μην κλείνει στεγανά και να καταστεί στενωμένη ή ανεπαρκής. Περίπου το 25% των ασθενών με διγλώχινα αορτική βαλβίδα, επίσης, θα παρουσιάσει ανεύρυσμα της αορτής.
Επίκτητη νόσος της αορτικής βαλβίδας
Με τις επίκτητες βαλβιδοπάθειες, αλλαγές γίνονται στη βαλβίδα με την πάροδο του χρόνου. Αυτές μπορεί να είναι οι εξής:
Λοιμώδης ενδοκαρδίτιδα: είναι μια βακτηριακή λοίμωξη της βαλβίδας, που προκαλείται όταν μικρόβια εισέρχονται στο αίμα και προσκολλώνται στην επιφάνεια της καρδιάς. Αυτό μπορεί να συμβεί κατά τον καθαρισμό των δοντιών ή από ένα απόστημα.
Ρευματικός πυρετός: προκαλείται από στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα. Στην περίπτωση αυτή, αντισώματα αναπτύσσονται που προκαλούν ζημιά στις καρδιακές βαλβίδες, καθιστώντας τες ιδιαίτερα άκαμπτες. .
Εκφυλιστική νόσος της αορτικής βαλβίδας: προκαλείται με την πάροδο του χρόνου από την εναπόθεση ασβεστίου στις γλωχίνες και τον αορτικό δακτύλιο. Αυτό συνήθως προξενεί στένωση της βαλβίδας, αλλά ανεπάρκεια μπορεί να συνυπάρχει. Είναι το πιο συχνό αίτιο αορτικής στένωσης σε ανθρώπου πάνω από 65 ετών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αορτικής βαλβιδοπάθειας;
Πολλοί ασθενείς με αορτική βαλβιδοπάθεια είναι ασυμπτωματικοί, ακόμα και με σοβαρού βαθμού στένωση ή ανεπάρκεια.
Τα αρχικά συμπτώματα, όταν εμφανιστούν, είναι τα εξής:
-Κόπωση
-Απώλεια ενέργειας
-Οίδημα (πρήξιμο) στα πόδια
-Αρρυθμίες (φτερουγίσματα στην καρδιά)
Περισσότερο προχωρημένα συμπτώματα είναι:
-Δύσπνοια
-Πόνος στο στήθος
-Ζάλη ή απώλεια αισθήσεων
Πώς διαγιγνώσκεται η αορτική βαλβιδοπάθεια;
Η διάγνωση γίνεται από το γιατρό μετά από τη λήψη του ιστορικού και τη φυσική εξέταση. Με τη βοήθεια του στηθοσκόπιου, ο γιατρός μπορεί να ακούσει φύσημα στην καρδιά, που σημαίνει ότι υπάρχει στένωση ή ανεπάρκεια σε μια βαλβίδα. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με ένα υπέρηχο της καρδιάς, που λέγεται triplex. Αυτό δείχνει στο γιατρό τις βαλβίδες της καρδιάς και τη σοβαρότητα της νόσου, καθώς και το πιθανό αίτιο.
Πώς θεραπεύεται η αορτική βαλβιδοπάθεια;
Αν δεν έχετε συμπτώματα ή βλάβη στην καρδιά (καρδιακή ανεπάρκεια) θα πρέπει με φαρμακευτική θεραπεία να προληφθεί περαιτέρω ζημιά στη λειτουργικότητα της καρδιάς και να μειωθεί η πιθανότητα λοίμωξης της βαλβίδας. Χειρουργική θεραπεία μπορεί να χρειάζεται αν υπάρχουν συμπτώματα ή καρδιακή ανεπάρκεια.
Χειρουργείο αορτικής βαλβίδας
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι για χειρουργείο αορτικής βαλβίδας: η επιδιόρθωση και η αντικατάσταση. Η ηλικία σας και η συγκεκριμένη πάθηση και ανατομία της βαλβίδας θα καθορίσει τη συγκεκριμένη τεχνική που θα ακολουθηθεί. Το χειρουργείο μπορεί να γίνει με παραδοσιακό τρόπο ή ελάχιστα επεμβατική τεχνική.
Παραδοσιακή χειρουργική αορτικής βαλβίδας
Κατά το παραδοσιακό χειρουργείο, ο χειρουργός κάνει μια τομή περίπου 10-15 εκατοστά στο κέντρο του στέρνου για να έχει πρόσβαση στην καρδιά. Στη συνέχεια η αορτική βαλβίδα αντικαθίσταται ή επιδιορθώνεται.
Ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αορτικής βαλβίδας
Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αορτικής βαλβίδας γίνεται με μια μικρότερη τομή 5-7 εκατοστών, χωρίς να ανοίγεται ολόκληρο το στέρνο. Έτσι μειώνεται η απώλεια αίματος, η παραμονή στο νοσοκομείο και ο μετεγχειρητικός πόνος. Οι περισσότεροι ασθενείς που χρειάζονται επέμβαση στην αορτική βαλβίδα είναι υποψήφιοι για την τεχνική αυτή. Ο χειρουργός θα σας εξετάσει και θα συζητήσει μαζί σας όλες τις εναλλακτικές λύσεις.
Επιδιόρθωση αορτικής βαλβίδας
Παρότι η αορτική βαλβίδα συνήθως αντικαθίσταται, μπορεί να επιδιορθωθεί σε ορισμένες επιλεγμένες περιπτώσεις.
Επιδιόρθωση διγλώχινας αορτικής βαλβίδας
Μια διγώχινα αορτική βαλβίδα μπορεί να επιδιορθωθεί με επανασχηματισμό των φύλλων της, ώστε να ανοίγουν και να κλείνουν πιο αποτελεσματικά. Αυτή η τεχνική είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και θα πρέπει να γίνεται από χειρουργούς με μεγάλη εμπειρία στον τομέα αυτό.
Επιδιόρθωση ανευρύσματος της αορτής με ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας
Η ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας πολλές φορές συνυπάρχει με ανεύρυσμα της ανιούσας αορτής. Με μια ειδική και πολύπλοκη τεχνική (David) είναι δυνατό με την επιδιόρθωση του ανευρύσματος να επιδιορθωθεί να αορτική βαλβίδα.
Αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας
Στην περίπτωση αυτή, η χαλασμένη αορτική βαλβίδα αφαιρείται και μια νέα βαλβίδα ράβεται στη θέση της. Αυτή η νέα βαλβίδα μπορεί να είναι βιολογική ή μηχανική.
Βιολογική βαλβίδα
Στο ΑΗΙ, οι πλειοψηφία των βαλβίδων που αντικαθίστανται είναι βιολογικές. Οι βαλβίδες αυτές είναι φτιαγμένες από ζωικό ιστό, αλλά επίσης έχουν και μεταλλικά τμήματα. Το υλικό των βαλβίδων μπορεί να είναι ιστός χοίρου, περικάρδιο βοώς, ή περικάρδιο από άλογο. Είναι βαλβίδες ασφαλείς, ανθεκτικές (διάρκεια ζωής 15-20 χρόνια) και επιτρέπουν στους ασθενείς να αποφύγουν τα αντιπηκτικά φάρμακα εφ’όρου ζωής. Στο ΑΗΙ το ρίσκο θανάτου είναι λιγότερο από 1% για αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας και είναι κατά πολύ καλύτερο από το μέσο όρο της Αμερικάνικης Εταιρίας Καρδιοχειρουργών.
Μηχανική βαλβίδα
Οι μηχανικές βαλβίδες κατασκευάζονται πλήρως από τεχνητά μέρη, τα οποία δεν προκαλούν αντίδραση από το ανθρώπινο σώμα. Είναι φτιαγμένες από 2 φύλλα ανθρακονημάτων και από ένα μεταλλικό δακτύλιο που καλύπτεται από ένα ειδικό ύφασμα. Οι ασθενείς με μηχανικές βαλβίδες χρειάζεται να παίρνουν αντιπηκτικά φάρμακα (βαρφαρίνη, Sintrom) για όλη τους τη ζωή ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο θρόμβωσης και εγκεφαλικού.
Δημήτριος Β. Αυγερινός, MD, PhD
Καρδιοχειρουργός – Χειρουργός Αορτής
email: avgerinos@atheart.org
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: