Καρπούς αποδίδει, όπως όλα δείχνουν, ο νέος θεσμός του Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων καθώς εντός του 2023 καταγράφηκε αριθμός δωρητών οργάνων υπερδιπλάσιος του συνηθισμένου. Όπως όλα δείχνουν, καθοριστική σε αυτό το πρωτοφανές για τη χώρα μας αποτέλεσμα, είναι η συμβολή του θεσμού των 7 Τοπικών Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων, που ξεκίνησε πιλοτικά το 2022 και εφαρμόστηκε σχεδόν πλήρως το 2023, με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Ωνάση.
Ήδη, στα νοσοκομεία στα οποία λειτουργεί ο θεσμός οι δότες έχουν υπερδιπλασιαστεί, ενώ σύμφωνα με τα προγνωστικά, εντός του 2024 αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω και όσο η πολιτεία στηρίζει τον θεσμό, ολοένα και περισσότερο.
Τι είναι, όμως, οι Τοπικοί Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων;
Όπως ανέφεραν στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Δωρεά Οργάνων – Αλυσίδα Ζωής», που διοργανώθηκε από το πρόγραμμα «Organmeetings» του Ιδρύματος Ωνάση, οι Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων είναι γιατροί ή νοσηλευτές, με ευρεία εμπειρία και γνώσεις στο αντικείμενο των μεταμοσχεύσεων, αλλά και στη δωρεά οργάνων.
Η βάση τους βρίσκεται σε 7 νοσοκομεία της χώρας, και συγκεκριμένα:
1. ΑΤΤΙΚΗ
α. «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»
β. «ΣΩΤΗΡΙΑ»
γ. ΚΑΤ
2. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
α. «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ»
β. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ»
3. ΚΡΗΤΗ
ΠΑ.Γ.Ν.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
4. ΙΩΑΝΝΙΝΑ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Συνοπτικά, οι Τοπικοί Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων του ΕΟΜ έχουν τα εξής καθήκοντα:
- Φροντίζουν για την αναζήτηση, τον εντοπισμό, τον έλεγχο και την κλινική υποστήριξη των δυνητικών δοτών σε κάθε κλινική του νοσοκομείου τους απ’ όπου μπορεί να προκύψει δότης.
- Ενημερώνουν την οικογένεια του δυνητικού δότη για τη δυνατότητα δωρεάς και την υποστηρίζουν ψυχολογικά.
- Συντονίζουν σε τοπικό επίπεδο τη διαδικασία Δωρεάς Οργάνων και Ιστών σε συνεργασία με τον Ε.Ο.Μ., σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 3984/2011 «Δωρεά και Μεταμόσχευση Οργάνων και άλλες διατάξεις».
- Οργανώνουν, σε συνεργασία με τον Ε.Ο.Μ., την προώθηση της Ιδέας της Δωρεάς Οργάνων και Ιστών εντός του νοσοκομείου τους, αλλά και στο ευρύ κοινό της περιοχής τους.
«Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε σχέση με το ευρωπαϊκό μέσο όρο στον τομέα της δωρεάς οργάνων. Γνωρίζουμε καλά βέβαια -και από έρευνες- ότι γι’ αυτό δεν ευθύνονται οι Έλληνες. Υπάρχει μία εσφαλμένη αντίληψη ότι οι Έλληνες είναι κατά της δωρεάς οργάνων, κάτι που δεν ισχύει στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όπως επιβεβαιώνουν και οι οικογένειες δοτών που βρίσκονται στην αίθουσα και σε όλη την Ελλάδα. Αποδεικνύεται, όμως, περίτρανα και από τον θεσμό των 7 Τοπικών Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων, που ξεκίνησε πιλοτικά το 2022 και λειτούργησε σχεδόν πλήρως το 2023, με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Ωνάση. Σε αυτά τα νοσοκομεία που τοποθετήθηκαν οι συντονιστές, για αντίστοιχες χρονικές περιόδους, υπερδιπλασιάστηκαν οι δηλώσεις εγκεφαλικών θανάτων και οι δότες. Άρα, αν οργανώσουμε το σύστημα σωστά, θα αυξήσουμε τους δότες», ανέφερε ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), Καθηγητής Γιώργος Παπαθεοδωρίδης, στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Organmeetings» του Ιδρύματος Ωνάση.
Τι είναι το Organmeetings
Τα «Organmeetings» είναι ένα ενημερωτικό πρόγραμμα διαδικτυακών σεμιναρίων για ομάδες ενηλίκων, που μαζί με τον πρώτο πλήρη οδηγό στην Ελλάδα σχετικά με τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, στοχεύουν στο να λύσουν απορίες, να δώσουν απαντήσεις και να συμβάλουν στη σωστή πληροφόρηση των πολιτών.
Ο Πρόεδρος του ΕΟΜ επεσήμανε ότι την τελευταία τριετία έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στον τομέα αυτό, εκφράζοντας την αισιοδοξία ότι έρχονται ακόμη καλύτερες μέρες.
«Το 2023 ήταν μια ικανοποιητική χρονιά, πλησιάσαμε τους 90 δότες. Για τρίτη διαδοχική χρονιά και για πρώτη φορά στην ιστορία των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας, έχουμε αύξηση του αριθμού των δοτών, γεγονός που αποδεικνύει την πολύπλευρη και συστηματική προσπάθεια που γίνεται στο χώρο των μεταμοσχεύσεων, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, τη στήριξη της Πολιτείας, του Ιδρύματος Ωνάση και κατά κύριο λόγο την εμπιστοσύνη των πολιτών», πρόσθεσε.
Όπως ανέφερε ο καθηγητής τους πρώτους μήνες του 2024 φαίνεται ότι κινούμαστε σε παρόμοιο και λίγο υψηλότερο αριθμό δοτών και εκτιμάται ότι θα έχουμε μία τέταρτη ανοδική χρονιά.
Οι ενέργειες του ΕΟΜ και η πολύτιμή συμβολή του Ιδρύματος Ωνάση
Το Ίδρυμα Ωνάση χρηματοδοτεί εδώ και χρόνια συστηματικές ενέργειες ενημέρωσης του πληθυσμού για τις μεταμοσχεύσεις, όπως είναι το πρόγραμμα «Οργανούληδες» στους μαθητές και τα «Organmeetings». Ο θεσμός των Τοπικών Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων, μάλιστα που ξεκίνησε από το Ίδρυμα, αναμένεται να ενισχυθεί το επόμενο διάστημα περαιτέρω με χρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας.
Στις 28 Μαΐου δημοσιεύθηκε σχετική πρόσκληση σύμβασης έργου, η οποία αφορά 20 τοπικούς συντονιστές, γιατρούς ή νοσηλευτές, και 6 κεντρικούς, καθώς και 3 συνεργάτες άλλων ειδικοτήτων. Η πρόσκληση λήγει στις 17 Ιουνίου 2024.
«Μέσα από την ενεργοποίηση του αυξημένου αυτού αριθμού συντονιστών αναμένουμε αύξηση των δοτών, η οποία λογικά θα φανεί το 2025», ανέφερε ο πρόεδρος του Οργανισμού. Ωστόσο, τόνισε ότι χρειάζεται περαιτέρω οργάνωση του συστήματος και διαβεβαίωσε ότι ο ΕΟΜ κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση.
Τέλος για την ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση του προγράμματος των μεταμοσχεύσεων, ο ΕΟΜ με τη συνεργασία της ΗΔΙΚΑ έχει αναπτύξει μια νέα διαδικτυακή πλατφόρμα, για τη διαλειτουργική επικοινωνία μεταξύ ΜΕΘ, Συντονιστών και Μονάδων Μεταμόσχευσης.
Το υπουργείο Υγείας ενέκρινε πρόσφατα χρηματοδότηση αυτής της προσπάθειας και ο ΕΟΜ εργάζεται εντατικά για την υλοποίηση του έργου. «Πολύ πρόσφατα υπογράψαμε τη σύμβαση με την ΗΔΙΚΑ, τον πάροχο που θα μας οδηγήσει προς αυτήν την κατεύθυνση», τόνισε ο κ. Παπαθεοδωρίδης.
Στο πλαίσιο της διαρκούς εξέλιξης του προγράματος ο Οργανισμός πιστοποιήθηκε με σειρά πιστοποιήσεων ISO, για πρώτη φορά στην ιστορία του, και αναμένεται σύντομα να εξασφαλίσει την πιστοποίηση των επιμέρους μονάδων
«Το πολύ σημαντικό είναι ότι πραγματικά υπάρχει το ενδιαφέρον από την Πολιτεία, καθώς έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του νόμου. Πολλοί νόμοι ψηφίζονται αλλά δυστυχώς μένουν ανενεργοί», επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΟΜ.
Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος βασίστηκε σε μελέτη που εκπόνησε το London School of Economics, με τη συνεργασία του Ιmperial College London, κατόπιν ανάθεσης από το Ίδρυμα Ωνάση.