Μια συνεχιζόμενη αύξηση των κρουσμάτων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (EU/EEA) εντοπίζει στην ετήσια έκθεσή του, για το 2023 το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα δεδομένα για τη γονόρροια και τη σύφιλη, καθώς οι αναφερόμενες περιπτώσεις παρουσίασαν σημαντική άνοδο σε σύγκριση με το 2022.
- Γονόρροια: Το 2023 αναφέρθηκαν σχεδόν 100.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα γονόρροιας στις χώρες του EU/EEA, σημειώνοντας αύξηση 31% σε σύγκριση με το 2022 και εντυπωσιακή αύξηση άνω του 300% σε σχέση με το 2014. Η αύξηση καταγράφεται σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες, όπως άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM), ετεροφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες. Οι υψηλότερες αναλογίες κρουσμάτων μεταξύ γυναικών παρατηρήθηκαν στην ηλικιακή ομάδα 20-24 ετών, η οποία παρουσίασε και τη μεγαλύτερη αύξηση (46%). Στους άνδρες, τα περισσότερα κρούσματα καταγράφηκαν στην ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών. Η μη έγκαιρη θεραπεία της γονόρροιας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως φλεγμονώδη νόσο της πυέλου και στειρότητα.
- Σύφιλη: Τα επιβεβαιωμένα περιστατικά σύφιλης ανήλθαν σε 41.051 το 2023, καταγράφοντας αύξηση 13% συγκριτικά με το 2022 και διπλασιασμό των κρουσμάτων σε σχέση με το 2014. Η σύφιλη εμφανίζεται κυρίως σε άνδρες, με αναλογία 7 άνδρες προς 1 γυναίκα, ενώ τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στους άνδρες ηλικίας 25-34 ετών. Το 72% των κρουσμάτων αφορούσε MSM. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν αυξητική τάση και μεταξύ των γυναικών. Η μη θεραπευμένη σύφιλη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην καρδιά και το νευρικό σύστημα, ενώ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στο έμβρυο.
Αύξηση εντοπίστηκε και στα κρούσματα χλαμυδίωσης το 2023, ενώ η νόσος παραμένει το πιο συχνά αναφερόμενο βακτηριακό ΣΜΝ στην Ευρώπη. Πάνω από 230.000 κρούσματα καταγράφηκαν το 2023, σημειώνοντας αύξηση 13% από το 2014. Η λοίμωξη επηρεάζει δυσανάλογα τους νέους, με τα υψηλότερα ποσοστά να καταγράφονται στις γυναίκες ηλικίας 20-24 ετών.
Ελλάδα: Αύξηση στα ΣΜΝ
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση του ECDC για το 2023, παρατηρείται ανησυχητική αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ) και στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, τα καταγεγραμμένα κρούσματα σύφιλης αυξήθηκαν από 834 το 2022 σε 911 το 2023, ενώ τα περιστατικά γονόρροιας ανήλθαν σε 457 το 2023 από 360 το προηγούμενο έτος.
Επιπλέον, τα κρούσματα χλαμυδίωσης παρουσίασαν άνοδο, φτάνοντας τα 96 το 2023 σε σύγκριση με 59 το 2022.
Σύμφωνα με την τελευταία ετήσια επιδημιολογική έκθεση του Τμήματος ΣΜΝ του ΕΟΔΥ, στο χρονικό διάστημα 2020-2022, έχει καταγραφεί αύξηση της τάξης του 113,36% για τα κρούσματα πρώιμης σύφιλης και της τάξης του 120,73% για τα κρούσματα γονόρροιας.
Συγκεκριμένα, το έτος 2022 καταγράφηκαν 8,26 νέες διαγνώσεις σύφιλης ανά 100.000 πληθυσμού και 3,45 νέες διαγνώσεις γονόρροιας ανά 100.000 πληθυσμού.
Όσον αφορά τη σύφιλη, το 93,04% των κρουσμάτων ήταν άνδρες, ηλικίας κυρίως μεταξύ 25-64 ετών και σε ποσοστό 72,16% ο τρόπος μετάδοσης αφορούσε σεξουαλικές επαφές ανδρών με άλλους άνδρες.
Για την γονόρροια, το 95,86% των κρουσμάτων ήταν επίσης άνδρες, ηλικίας κυρίως μεταξύ 25-44 ετών, ενώ ο τρόπος μετάδοσης φαίνεται να μοιράστηκε ανάμεσα στις σεξουαλικές επαφές ανδρών με άλλους άνδρες (47,24%) και με γυναίκες (46,41%).
ECDC: Ανησυχία για την αντοχή της γονόρροιας στα αντιβιοτικά
Εκτός από την αύξηση των ΣΜΝ, σοβαρή ανησυχία προκαλεί η αυξανόμενη αντοχή της γονόρροιας στα αντιβιοτικά. Η εμφάνιση στελεχών ανθεκτικών στη θεραπεία απειλεί την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων φαρμάκων, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για πρόληψη και υπεύθυνη χρήση αντιβιοτικών.
Το ECDC παρακολουθεί ενεργά και την μικροβιακή αντοχή στη Neisseria gonorrhoeae και συνεργάζεται με τις χώρες για την ενίσχυση της επιτήρησης και την εφαρμογή στρατηγικών για την καταπολέμηση της ανθεκτικότητας.
Πού οφείλεται η αύξηση των ΣΜΝ;
Η αύξηση των κρουσμάτων αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες, σύμφωνα με το ECDC, όπως:
- Περισσότεροι διαγνωστικοί έλεγχοι: Η εντατικοποίηση των ελέγχων σε συγκεκριμένους πληθυσμούς πιθανώς συνέβαλε στην αύξηση των αναφορών.
- Αλλαγές στη σεξουαλική συμπεριφορά: Η μειωμένη χρήση προφυλακτικών και η αύξηση του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων ενδέχεται να παίζουν ρόλο στην εξάπλωση των ΣΜΝ.
Μέτρα πρόληψης και έγκαιρη διάγνωση
Το ECDC υπογραμμίζει την ανάγκη για προληπτικά μέτρα, όπως:
- Συστηματική χρήση προφυλακτικών για κολπικό, πρωκτικό και στοματικό σεξ.
- Ανοιχτή επικοινωνία με τους σεξουαλικούς συντρόφους για τη σεξουαλική υγεία.
- Έλεγχος για ΣΜΝ: Όσοι παρουσιάζουν συμπτώματα, όπως πόνο κατά την ούρηση, έκκριση από τα γεννητικά όργανα, πληγές ή εξανθήματα, συνιστάται να εξετάζονται άμεσα. Επειδή πολλά ΣΜΝ μπορεί να είναι ασυμπτωματικά, συνιστάται τακτικός έλεγχος, ειδικά για όσους έχουν νέους ή πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, σύμφωνα με την έκθεση των επιστημόνων του ECDC, είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή περαιτέρω εξάπλωσης και σοβαρών επιπλοκών.
Αν υποψιάζεστε ότι μπορεί να έχετε μολυνθεί από κάποιο ΣΜΝ, αναζητήστε ιατρική συμβουλή άμεσα.
Φωτογραφία: iStock