Εγκεφαλικό: Όλα όσα θέλουν οι γιατροί να γνωρίζετε γι’ αυτό – Πώς να το προλάβετε

Του: Παναγιώτη Παπαναγιώτου*

Κατανοώντας το Εγκεφαλικό

Τι συμβαίνει πραγματικά όταν κάποιος υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο; Ποιες είναι οι τύποι του; Πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα; Και τι πρέπει να κάνουμε σε μια τέτοια κατάσταση; Αυτές οι ερωτήσεις είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση των εγκεφαλικών επεισοδίων και της σημασίας της άμεσης παρέμβασης.

Τύποι Εγκεφαλικών Επεισοδίων

Τα εγκεφαλικά επεισόδια διακρίνονται σε δύο κύριους τύπους:

• Ισχαιμικό Εγκεφαλικό: Προκαλείται λόγω της διακοπής της ροής του αίματος σε ένα εγκεφαλικό αγγείο από θρόμβο αίματος που μπλοκάρει τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου. Αυτός ο τύπος εγκεφαλικού αντιπροσωπεύει περίπου το 85% των περιπτώσεων. Ο στόχος της οξείας αντιμετώπισης είναι η άμεση διάνοιξη του αγγείου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί είτε με τη χορήγηση ενός θρομβολυτικού φαρμάκου είτε με τη μηχανική απομάκρυνση του θρόμβου μέσω της μεθόδου της θρομβεκτομής. Εάν αυτό συμβεί έγκαιρα, τότε τα συμπτώματα μπορούν να υποχωρήσουν είτε εν μέρει είτε στο σύνολό τους.
• Αιμορραγικό Εγκεφαλικό: Συμβαίνει όταν ένα αιμοφόρο αγγείο στον εγκέφαλο ρήγνυται, οδηγώντας σε αιμορραγία, όπως στην περίπτωση της Μαρινέλλας. Η αιμορραγία προκαλεί άμεση βλάβη στον εγκεφαλικό ιστό και η θεραπεία στοχεύει στον περιορισμό της αιμορραγίας. Διάφορες αιτίες μπορούν να οδηγήσουν σε εγκεφαλική αιμορραγία, μεταξύ των οποίων η χρόνια αρτηριακή υπέρταση ή πιο σπάνιες αιτίες όπως η ρήξη ενός ανευρύσματος εγκεφάλου. Και εδώ η αντιμετώπιση είναι διαφορετική. Στην περίπτωση ρήξης ανευρύσματος, πρέπει να αποκλείσουμε το ανεύρυσμα από την κυκλοφορία.

Ο Καθηγητής Ακτινολογίας και Νευροακτινολογίας, Παναγιώτης Παναγιώτου

Εγκεφαλικό: Αναγνωρίζοντας τα Συμπτώματα

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων ενός εγκεφαλικού επεισοδίου είναι κρίσιμη. Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται ξαφνικά και περιλαμβάνουν:

• Χαλάρωση του προσώπου: Η μία πλευρά του προσώπου πέφτει ή νιώθει ανίσχυρη.
• Αδυναμία των χεριών: Ξαφνικό μούδιασμα ή αδυναμία στο χέρι, ειδικά στη μία πλευρά.
• Δυσκολία στην ομιλία: Η ομιλία μπορεί να είναι συγκεχυμένη ή δύσκολη.

Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, είναι ζωτικής σημασίας να καλέσετε αμέσως τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Θυμηθείτε να σημειώσετε την ώρα που εμφανίστηκαν τα συμπτώματα, καθώς κάθε λεπτό μετράει.

Τι να κάνετε όταν συμβεί

Η φράση «Time is Brain» (Ο χρόνος είναι εγκέφαλος) υπογραμμίζει τη σημασία της άμεσης παρέμβασης. Κάθε λεπτό που περνάει μπορεί να οδηγήσει σε εκατομμύρια χαμένα εγκεφαλικά κύτταρα. Στην περίπτωση του αιμορραγικού εγκεφαλικού, είναι κρίσιμο να περιοριστεί η αιμορραγία όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Ο ασθενής θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα σε νοσοκομείο για να λάβει την κατάλληλη θεραπεία.

Η Σημασία των Κέντρων Εγκεφαλικών

Η ύπαρξη οργανωμένων κέντρων εγκεφαλικών είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική θεραπεία των ασθενών. Αυτά τα κέντρα παρέχουν επείγουσες θεραπείες, όπως η μηχανική θρομβεκτομή, η οποία είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που περιλαμβάνει τη διοχέτευση ενός λεπτού καθετήρα από τη βουβωνική χώρα στην αποφραγμένη αρτηρία του εγκεφάλου για να αφαιρεθεί ο θρόισμα.

Τα πλεονεκτήματα των οργανωμένων κέντρων είναι αναμφισβήτητα. Όσο νωρίτερα ο ασθενής λάβει την κατάλληλη θεραπεία, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες ανάρρωσης και επιστροφής στην καθημερινή ζωή.

Πώς να προλάβετε το Εγκεφαλικό

Η πρωτογενής πρόληψη είναι ζωτικής σημασίας. Υγιεινές συνήθειες που μπορούν να βοηθήσουν περιλαμβάνουν:

• Τακτική σωματική άσκηση: 30-40 λεπτά, 3-4 φορές την εβδομάδα.
• Μεσογειακή διατροφή: Πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ψάρια και ελαιόλαδο.
• Έλεγχος σωματικού βάρους: Σημαντικός παράγοντας για την πρόληψη εγκεφαλικών επεισοδίων.
• Αποφυγή καπνίσματος και περιορισμένη κατανάλωση αλκοόλ.

Η παρακολούθηση από τον οικογενειακό γιατρό είναι επίσης σημαντική για την έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση.

*Ο Παναγιώτης Παπαναγιώτου, είναι Καθηγητής Ακτινολογίας του ΕΚΠΑ  και Καθηγητής Νευροακτινολογίας του Νοσοκομείου Bremen-Mitte της Βρέμης. Αποτελεί μέλος της Επιστημονικής Ομάδας του Κέντρου Επεμβατικής Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων των Πανεπιστημιακών νοσοκομείων Αιγινήτειο, Αρεταίειο και του Γ.Ν.Α. Αλεξάνδρα και θεωρείται ειδικός στις επεμβατικές θεραπείες στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και στα ανευρύσματα εγκεφάλου με πλούσιο συγγραφικό και ερευνητικό έργο.