Σύμφωνα με στοιχεία που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, ο αριθμός των λοιμώξεων από τον πολυανθεκτικό μύκητα Candida Αuris τριπλασιάστηκε στις ΗΠΑ από το 2020 έως το 2021 (από 1.310 σε 4.041 κρούσματα).
Το Αμερικανικό Κολέγιο Ιατρών προειδοποίησε την προηγούμενη εβδομάδα για την «επείγουσα απειλή» από τον εξαιρετικά μεταδοτικό μύκητα, ο οποίος έχει ποσοστό θανάτου 60% και εξαπλώνεται σε όλες τις ΗΠΑ.
Αυξημένη επιτήρηση, αλλά και ανησυχία υπάρχει και στα ελληνικά νοσοκομεία.
Σύμφωνα με την oμότιμη Καθηγήτρια Παθολογίας Λοιμωξιολογίας και Διευθύντρια της ΣΤ’ Παθολογικής Κλινικής του ΥΓΕΙΑ Ελένη Γιαμαρέλλου, πρόκειται για ένα μικρόβιο που αυξάνει την πιθανότητα θανάτου, το οποίο κυκλοφορεί κυρίως στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
“Είναι αλήθεια πως αυξάνουν τα περιστατικά διεθνώς. Κι αυτό είναι ανησυχητικό. Γιατί ή δεν το πιάνει και δεν το καταστρέφει τίποτα, ή το πιάνουν μόνο πολύ λίγα αντιβιοτικά. Το πιο πιθανό είναι να μην το καταστρέφει τίποτα το συγκεκριμένο μικρόβιο. Αν το έχεις στο δέρμα σου δεν κινδυνεύεις. Αν το έχεις, όμως, στα ούρα σου και κάνεις ουρολοίμωξη και μπει στο αίμα σου πεθαίνεις. Έχεις μεγάλη πιθανότητα θανάτου”, σημειώνει μιλώντας στο iatropedia.gr.
Ο μύκητας που διασπείρεται παντού
Στις κλινικές όπου εντοπίζεται ο Candida Auris, η κατάσταση είναι εφιαλτική. Ο μύκητας επικάθεται παντού: στα σεντόνια, στα πόμολα, τα παράθυρα και τις πόρτες.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, η C. Αuris “μπορεί να παραμένει στο άψυχο νοσοκομειακό περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα. Απομονώνεται από επιφάνειες σε θαλάμους νοσηλείας. Κι όχι μόνο από υψηλής συχνότητας επαφής με τον ασθενή αντικείμενα, όπως κομοδίνα και κλινοσκεπάσματα- αλλά και από σχετικά απομακρυσμένες από τον ασθενή επιφάνειες, όπως τα παράθυρα. Επίσης, έχει βρεθεί σε επιφάνειες κινητού κοινού εξοπλισμού, όπως σακχαρόμετρα, θερμόμετρα, μηχανήματα υπερήχων, πιεσόμετρα και τροχήλατα νοσηλείας”, τονίζουν οι επιστήμονες του Οργανισμού.
“Αν νοσηλεύεσαι και είναι κάποιος δίπλα σου που το έχει, το έχεις αρπάξει κι εσύ”, σχολιάζει η Ελένη Γιαμαρέλλου και συνεχίζει:
“Έχει εντοπιστεί και υπάρχει και στα ελληνικά νοσοκομεία, ούτε συζήτηση. Και σε κάποια μάλιστα πολύ περισσότερο. Κυρίως σε αυτά που νοσηλεύονταν πολλά περιστατικά COVID-19. Σ’ αυτά τα νοσοκομεία είχε κατά κανόνα πολύ περισσότερες Candida Auris. Όπου ήταν πολλά κρεβάτια COVID, όπως επίσης και εκεί που υπάρχουν πολλοί ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς ήταν οι πιο πολλές οι περιπτώσεις, γιατί το μικρόβιο βρίσκει πιο πρόσφορο έδαφος”, αναφέρει η Καθηγήτρια.
Η εκρίζωσή του από το νοσοκομεία αποδεικνύεται πολύ προβληματική κατάσταση, καθώς πολύ συχνά το μικρόβιο μπορεί να μην καταπολεμηθεί ποτέ, όπως λέει η Ελένη Γιαμαρέλλου.
«Το κακό με αυτόν τον μύκητα είναι ότι κολλάει στο δέρμα και με κανένα αντισηπτικό δεν μπορείς να απαλλαγείς. Με τίποτα. Μένει εκεί πολύ καιρό, πάρα πολύ καιρό και άγνωστο αν φεύγει και ποτέ«, εξηγεί.
Γιαμαρέλλου: Ευάλωτες οι “ευάλωτες ομάδες” του πληθυσμού
Ο Candida Auris μπορεί να προσβάλλει πολλές ομάδες του πληθυσμού, αλλά θανατηφόρος μπορεί να γίνει μόνο στους ανθρώπους με πεσμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Ωστόσο, το κομμάτι αυτό του πληθυσμού δεν είναι μικρό: Είναι ασθενείς με ανοσοανεπάρκειες, AIDS, μεταμοσχευμένοι, άνθρωποι με αυτοάνοσα νοσήματα, διαβητικοί και καρκινοπαθείς.
Κι όπως συμβαίνει με όλα τα πολυανθεκτικά μικρόβια, τα νοσοκομεία και κυρίως οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, αποτελούν εστίες μετάδοσης.
“Σαν μύκητας που είναι, οι μύκητες προτιμούν τα άτομα που δεν δουλεύει καλά το ανοσοποιητικό τους. Κι αν δεν δουλεύει καλά, κι αυτός υπάρχει κάπου, εύκολα θα διασπαρεί”, λέει.
Δείτε την απεικόνιση με τα πρόσφατα στοιχεία για την εξάπλωση του Candida Auris στις ΗΠΑ, από το CDC.
Ποια μέτρα βοηθούν
Πολύ συχνά η αντιμετώπιση από τις Επιτροπές Λοιμώξεων των νοσοκομείων δεν είναι η ενδεδειγμένη. Καθώς οι υπεύθυνοι για να μην προκαλέσουν πανικό αποκρύπτουν το πρόβλημα και δεν ενημερώνουν τους ασθενείς.
Ωστόσο, αυτές οι συμπεριφορές οδηγούν σε αδικαιολόγητη αδράνεια. Οι ασθενείς με χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα πρέπει να γνωρίζουν ποιες κλινικές είχαν και έχουν εκτεθεί στον μύκητα, ώστε να τις αποφύγουν και να μην εκθέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο.
Ως προς το ποια μέτρα βοηθούν; Η Καθηγήτρια Ελένη Γιαμαράλλου είναι κατηγορηματική:
“Τα μέτρα που βοηθούν είναι η αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής. Κι να ξέρεις ποιοι ασθενείς είναι αυτοί που είναι αποικισμένοι, που αυτό πρέπει να το ελέγχουν σε όλα τα νοσοκομεία, ειδικά στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείες. Τότε μπορείς να πάρεις μέτρα. Δηλαδή, δίπλα σ’ αυτούς τους ασθενείς πρέπει κάποιος να φοράει μπλούζα, γάντια, μάσκα, ώστε να μην το “αρπάξει” και το μεταφέρει σε άλλους. Τα χέρια πάρα πολύ προσοχή και η επαφή να γίνεται μόνο με γάντια”, τονίζει.
Είναι μάλιστα τόσο ανθεκτικό το μικρόβιο αυτό, ώστε δεν έχει καν νόημα να κλείσει μια Μονάδα για απολύμανση, όπως λέει η ίδια:
“Σε όλα τα νοσοκομεία, όπου εντοπίζεται λαμβάνονται ειδικά μέτρα. Δεν κλείνει η Μονάδα δεν γίνεται. Μήπως μπορείς να απαλλαγείς εύκολα από αυτόν τον μύκητα; Δεν μπορείς. Επάνω του τον έχει ο ασθενής. Μέτρα λαμβάνουν όλοι όσοι πλησιάζουν τους ασθενείς που ξέρουμε ότι έχουν αυτόν τον μύκητα, ώστε να μην τον μεταφέρουν σε άλλους ασθενείς. Βέβαια αν μια Μονάδα γεμίσει όλη με Candida Auris τότε θα κλείσει όλη και θα αποστειρωθεί και μετά θα ξανανοίξει. Αλλά δεν νομίζω να έχει συμβεί κάτι τέτοιο μέχρι τώρα”, καταλήγει η κ. Γιαμαρέλλου.
Ποια μέτρα συστήνει ο ΕΟΔΥ
● Τα μέτρα πρόληψης και ελέγχου πρέπει να εφαρμόζονται άμεσα, όταν τίθεται υποψία ότι ο ασθενής φέρει C. auris, εν αναμονή των εργαστηριακών αποτελεσμάτων της τυποποίησης του μύκητα, είτε πρόκειται για λοίμωξη είτε για αποικισμό.
● Η απομόνωση του ασθενούς συστήνεται είτε πρόκειται για λοίμωξη είτε για αποικισμό, ενώ η χορήγηση αντιμυκητικής θεραπείας συστήνεται μόνο όταν πρόκειται για λοίμωξη και όχι για τον αποικισμό.
● Όπου είναι εφικτό, χρησιμοποιείται αποκλειστικός εξοπλισμός, διαφορετικά ο κοινόχρηστος εξοπλισμός (π.χ. μηχανήματα παροχής οξυγόνου, εξοπλισμός φυσικοθεραπείας) απολυμαίνεται σχολαστικά πριν τη χρήση σε άλλο ασθενή.
● Απαιτείται σχολαστικός καθημερινός καθαρισμός και απολύμανση του δωματίου του ασθενή, καθώς και των χώρων, όπου μεταφέρεται ο ασθενής, όπως είναι τα ακτινοδιαγνωστικά τμήματα ή οι χώροι φυσιοθεραπείας κ.ά.
● Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στον τελικό καθαρισμό του θαλάμου, δηλαδή στον καθαρισμό μετά την αποχώρηση του ασθενή.