‘Ελληνες έφηβοι: Καπνίζουν λιγότερο προτιμούν τη μπύρα και χρησιμοποιούν κάνναβη από τα 15…

της Μαρίας Τσιλιμιγκάκη

Η τελευταία μελέτη του ΕΠΙΨΥ για τις εξαρτήσεις σε παιδιά και εφήβους παρουσιάζεται εδώ:

Πανελλήνιο δείγμα 4.141 μαθητών ηλικίας 11, 13 και 15 ετών ρωτήθηκαν το 2014 σχετικά με τη συχνότητα και τη βαρύτητα χρήσης καπνού, οινοπνευματωδών και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών.

Κάπνισμα

Οι μαθητές ρωτήθηκαν εάν έχουν καπνίσει στη ζωή τους, πόσο συχνά καπνίζουν αυτήν την περίοδο και πόσο κάπνισαν (εάν συνέβη) τις 30 τελευταίες ημέρες.

Το 2014, είχαν καπνίσει έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή ένας στους 3 15χρονους (36,9%), ένας στους 7 13χρονους (14,6%) και το 1,6% των 11χρονων μαθητών. Μεταξύ των

15χρονων που είχαν καπνίσει έστω και μία φορά στη ζωή τους, ένας στους 2 (19,7%) είχε καπνίσει πρόσφατα (τις 30 τελευταίες ημέρες πριν από την έρευνα), σχεδόν ένας στους 3 (11,4%) κάπνιζε καθημερινά, ενώ σχεδόν ένας στους 5 (8,2%) κάπνιζε τουλάχιστον έξι τσιγάρα την ημέρα — σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά 13χρονων και 11χρονων.

Αγόρια και κορίτσια δεν διαφέρουν σημαντικά ως προς τα επίπεδα επιπολασμού του καπνίσματος τόσο στο σύνολο των εφήβων, όσο και σε κάθε ηλικία. Τα ποσοστά επιπολασμού του καπνίσματος δεν διαφέρουν μεταξύ Αττικής, Θεσσαλονίκης και λοιπών περιοχών της χώρας.

Ηλεκτρονικό τσιγάρο

Οι μαθητές ρωτήθηκαν το 2014 εάν έχουν καπνίσει ηλεκτρονικό τσιγάρο. Χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή ανέφεραν σε ποσοστό 1,9% οι 11χρονοι μαθητές, ένας στους 13 13χρονους (8,1%) και ένας στους 6 15χρονους (16,6%). Στην συντριπτική πλειονότητα των αναφορών, η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου αφορούσε απλή δοκιμή (1-2 φορές). Σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, τα αγόρια ανέφεραν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου από ό,τι τα κορίτσια . Οι 15χρονοι έφηβοι στη Θεσσαλονίκη

ανέφεραν χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρο σε υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με τους συνομήλικούς τους στις περιοχές εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης.

Αλκοόλ

Η κατανάλωση αλκοόλ από τους εφήβους διερευνήθηκε ως προς τη συχνότητα, την ποσότητα

κατανάλωσης, τη συχνότητα μέθης καθώς και τον τύπο των ποτών.

Ένας στους 2 εφήβους (53,3%) απάντησε το 2014 ότι έχει πιει αλκοόλ έστω και μια φορά στη ζωή του, ενώ σχεδόν ένας στους 3 (30,0%) ανέφερε κατανάλωση αλκοόλ τις τελευταίες 30 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας. Ποσοστό 5,2% των εφήβων ανέφεραν ότι κατανάλωσαν αλκοόλ περισσότερες από 5 ημέρες κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα.

Ένας στους 10 εφήβους (9,1%) ανέφερε ότι, σε μια συνηθισμένη περίσταση, πίνει τουλάχιστον 3 ποτά.

Ένας στους 5 εφήβους (20,6%) είχε τουλάχιστον ένα περιστατικό μέθης στη ζωή του, ενώ σε ποσοστό 5,9% οι έφηβοι μαθητές είχαν μεθύσει κατά τον τελευταίο μήνα. Τα αγόρια ανέφεραν κατανάλωση αλκοόλ σε υψηλότερα ποσοστά από τα κορίτσια, με εξαίρεση τη μέθη, την οποία αγόρια και κορίτσια ανέφεραν σε παρόμοια ποσοστά.

Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και το ποσοστό κατανάλωσης αλκοόλ και μέθης. Το 2014, ένας στους πέντε 15χρονους εφήβους (20,5%) ανέφερε ότι, όταν πίνει, πίνει συνήθως τουλάχιστον 3 ποτά, ενώ σε ποσοστό 5,8% ανέφεραν ότι πίνουν 5 ή περισσότερα ποτά. Ένας στους 8 15χρονους ανέφερε ότι είχε μεθύσει κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ημερών πριν τη διεξαγωγή της έρευνας (11,9%), ενώ ποσοστό 4,9% των 11χρονων ανέφεραν ότι έχουν μεθύσει έστω και μια φορά στη ζωή τους

Οι 15χρονοι έφηβοι προτιμούν κατά σειρά τη μπύρα (27,1%), τα ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ (21,9%) και το κρασί (19,5%). Τα αλκοολούχα αναψυκτικά και το ούζο ή τσίπουρο ακολουθούν με χαμηλότερα ποσοστά (11,9% και 7,9%, αντίστοιχα). Η σειρά προτίμησης των 15χρονων στα είδη ποτών δεν διαφέρει μεταξύ των δύο φύλων. Ωστόσο η προτίμηση στην μπύρα είναι εντονότερη στα αγόρια (32,4%),ενώ τα κορίτσια επιλέγουν την μπύρα σε παρόμοια ποσοστά (22,1%) με τα ισχυρά οινοπνευματώδη ποτά (20,6%). Στα κορίτσια είναι σημαντικά χαμηλότερη η προτίμηση στο ούζο ή τσίπουρο (4,0%) από ό,τι στα αγόρια (12,2%).

Στις μικρότερες ηλικίες η σειρά προτίμησης στα αλκοολούχα ποτά διαφέρει από αυτή των 15χρονων. Συγκεκριμένα, οι 13χρονοι ανέφεραν, κατά σειρά, κατανάλωση μπύρας (11,7%),

κρασιού (10,3%), αλκοολούχων αναψυκτικών (8,3%), ισχυρών οινοπνευματωδών (7,4%) και τσίπουρου ή ούζου (4,0%), ενώ οι 11χρονοι κρασιού (3,4%), ούζου ή τσίπουρου (1,7%), μπύρας (1,5%), αλκοολούχων αναψυκτικών (1,0%) και ισχυρών οινοπνευματωδών (0,7%).

Τα ποσοστά επιπολασμού της κατανάλωσης αλκοόλ και της μέθης δεν διαφέρουν μεταξύ Αττικής, Θεσσαλονίκης και λοιπών περιοχών της χώρας. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το ποσοστό μέθης (τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους) των 11χρονων, το οποίο στην Αττική ήταν σημαντικά χαμηλότερο (2,4%) σε σύγκριση με τη Θεσσαλονίκη (6,5%) και τις λοιπές περιοχές της χώρας (6,3%).

Διαχρονικά, παρατηρείται μείωση στο ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν κατανάλωση αλκοόλ. Ειδικότερα, από το 2010 στο 2014 μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό των εφήβων που ανέφεραν πρόσφατη κατανάλωση αλκοόλ (από 41,5% σε 30,0%) –η μείωση αυτή παρατηρήθηκε σε όλες τις ηλικίες–, ενώ το ίδιο δεν ισχύει γα την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Στη δωδεκαετία 2002-2014 μειώθηκαν σημαντικά τα περιστατικά μέθης στους

εφήβους (από 24,4% σε 20,6%), κυρίως στις μικρότερες ηλικίες.

Κάνναβη

Η κάνναβη είναι η συχνότερα αναφερθείσα παράνομη ουσία χρήσης στον εφηβικό πληθυσμό στην Ελλάδα. Το 2014, ένας στους 10 εφήβους ηλικίας 15 ετών (9,6%) ανέφερε ότι είχε κάνει χρήση κάνναβης έστω και μία φορά στη ζωή. Μεταξύ των 15χρονων που ανέφεραν το 2014 χρήση κάνναβης έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή, οι περισσότεροι (7,6%) χρησιμοποίησαν την ουσία στη διάρκεια των 12 τελευταίων μηνών πριν από την έρευνα, ενώ σχεδόν οι μισοί (4,9%) είχαν κάνει χρήση τις 30 τελευταίες ημέρες.

Τα αγόρια αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό χρήση κάνναβης. Πιο συγκεκριμένα, στα αγόρια

παρατηρούνται σημαντικά υψηλότερα ποσοστά πρόσφατης χρήσης καθώς και επανάληψης της χρήσης, συγκριτικά με τα κορίτσια. Σε γεωγραφικό επίπεδο, η πρόσφατη χρήση κάνναβης

είναι σημαντικά χαμηλότερη στις περιοχές εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης (Αθήνα και Θεσσαλονίκη δεν διαφέρουν μεταξύ τους).

Διαχρονικά, μετά το 2006 αυξάνεται η χρήση κάνναβης στους 15χρονους –την τετραετία 2010-2014 η αύξηση αυτή αφορά μόνο τα κορίτσια.

Πηγή: ΕΠΙΨΥ | Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία

των εφήβων μαθητών – HBSC/WHO, 2014