Η έγκριση που έλαβε από τις ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ (FDA) η πρακτική πρόσμιξης εμβολίων (mix n’ match) για την αναμνηστική τρίτη δόση -όχι μόνο ως επιτρεπτή αλλά και ως ιδιαίτερα αποτελεσματική- οδήγησε τις αρμόδιες αρχές του Υπουργείου Υγείας στην Ελλάδα στην απόφαση να “λύσουν τα χέρια” στους πολίτες, παραχωρώντας τους το δικαίωμα να επιλέξουν όποιο εμβόλιο επιθυμούν.
Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του Υπουργείου Υγείας, Μάριο Θεμιστοκλέους, από σήμερα 29 Οκτωβρίου, δίπλα στο εμβολιαστικό κέντρο θα αναγράφεται και το είδος του εμβολίου που διενεργείται, με τον πολίτη να είναι ελεύθερος να επιλέξει όποιο εμβόλιο επιθυμεί.
Να σημειωθεί, ωστόσο, πως οι εμβολιασμοί της τρίτης δόσης γίνονται σήμερα μόνο με το εμβόλιο της Pfizer, ενώ μέσα στις επόμενες μέρες θα ανοίξει και η πλατφόρμα για το εμβόλιο της Moderna, που έλαβε πρόσφατα έγκριση για την χορήγησή του ως τρίτη δόση. Στις 5 Νοεμβρίου ανοίγει η πλατφόρμα για όσους έχουν εμβολιαστεί με Johnson & Johnson, οι οποίοι θα μπορούν να επιλέξουν και τα τρία εμβόλια για την ενισχυτική δόση (Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson).
Mix n’ match: Τι έδειξαν οι μελέτες για την αποτελεσματικότητα της πρόσμιξης εμβολίων
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής (FDA) ενέκρινε πρόσφατα μια νέα στρατηγική για τη χορήγηση της τρίτης δόσης του εμβολίου κατά της Covid-19, δίνοντας το “πράσινο” φως σε ενήλικες να επιλέξουν ένα διαφορετικό εμβόλιο από αυτό που έλαβαν στον βασικό πλήρη εμβολιασμό τους με δύο δόσεις.
Τα εμβόλια που δοκιμάστηκαν στις κλινικές μελέτες και έλαβαν την τελική έγκριση για mix n’ match χορήγηση ήταν αυτά της Pfizer-BioNTech, της Moderna και της Johnson & Johnson.
Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας εξέτασαν εννέα διαφορετικούς συνδυασμούς εμβολίων και αναμνηστικών δόσεων, σε 50 εθελοντές σε κάθε ομάδα.
Αποδείχθηκε, λοιπόν, πως όλες οι αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων διέγειραν την ανοσιακή απόκριση στον οργανισμό των εθελοντών και ευνοούσαν την παραγωγή αντισωμάτων. Παρουσιάστηκαν, ωστόσο, διαφορές.
Όσοι έλαβαν τις δύο πρώτες δόσεις του εμβολίου Moderna και το Moderna για την τρίτη δόση, είχαν τα υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων από όλους τους συνδυασμούς. Στην επόμενη θέση, από πλευράς παραγωγής αντισωμάτων, ήρθαν όσοι έλαβαν στις πρώτες δύο δόσεις Pfizer και στη συνέχεια Moderna για την τρίτη δόση.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στις κλινικές μελέτες χρησιμοποιήθηκε μία πλήρης δόση του εμβολίου της Moderna (100 μικρογραμμάρια), ενώ πλέον η σύσταση είναι να χορηγείται η μισή (50 μικρογραμμάρια).
Έτσι οι επιστήμονες επισημαίνουν πως, ενώ η διαφορά στα επίπεδα παραγωγής αντισωμάτων στις μελέτες ήταν εντυπωσιακή, μάλλον δεν είναι τόσο σημαντική για την προστασία στον πραγματικό κόσμο.
Η ιδιαιτερότητα με την ενισχυτική δόση του Johnson & Johnson
Οι μεγαλύτερες διαφορές παρατηρήθηκαν στους λήπτες του μονοδοσικού εμβολίου της Johnson & Johnson, οι οποίοι εμφάνισαν τετραπλάσια αύξηση των εξουδετερωτικών αντισωμάτων, μετά τη λήψη της επαναληπτικής δόσης με το ίδιο εμβόλιο.
Στο ίδιο αρχικό εμβόλιο, όταν χορηγήθηκε ενισχυτική δόση με Moderna, τα αντισώματα παρουσίασαν άνοδο κατά 76 φορές και κατά 35 φορές μετά από το Pfizer.
Δείτε επίσης: Johnson & Johnson: Ποιο εμβόλιο είναι πιο αποτελεσματικό για την ενισχυτική δόση
Να σημειωθεί ότι η ενισχυτική δόση του μονοδοσικού Johnson & Johnson, δίνεται δύο μήνες μετά τον αρχικό εμβολιασμό. Σε δεύτερη μελέτη σε δείγμα 30.000 πολιτών αποδείχθηκε ότι η ενισχυτική δόση στο εμβόλιο αυτό, τουλάχιστον δύο μήνες μετά την πρώτη, προσφέρει προστασία που φτάνει το 94% από ήπια έως σοβαρή νόσηση από Covid-19.
Το πιο ενδιαφέρον εύρημα, ωστόσο, για το εμβόλιο Johnson & Johnson είναι ότι η ενισχυτική δόση με mRNA εμβόλιο φαίνεται να ενεργοποιεί ένα διαφορετικό μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, διεγείροντας όχι μόνο τα εξουδετερωτικά αντισώματα αλλά και τα Τ κύτταρα (κυτταρική ανοσία), με πιθανό αποτέλεσμα την ακόμα πιο ανθεκτική και ευρεία προστασία από την Covid-19.
Το ίδιο, σύμφωνα με την πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, φαίνεται να ισχύει στον συνδυασμό των εμβολίων του αδενοϊού, με τα mRNA εμβόλια:
“Φαίνεται ότι το ένα μπορεί να ενισχύει περισσότερο την κυτταρική ανοσία, ενώ το δεύτερο την λεγόμενη χημική αντισωματική απόκριση και ο συνδυασμός αυτών των δυο να αποδίδει πολύ περισσότερο από ότι, από ότι το ίδιο εμβόλιο και στις δυο δόσεις. Τα σχήματα αυτά είναι επωφελή για άτομα που έχουν μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι μεταμοσχευμένοι. Ο ετερόλογος αυτός συνδυασμός εφαρμόζεται μόνο για επαναληπτική δόση”, ανέφερε η κα. Θεοδωρίδου.
Να σημειωθεί ότι η πλατφόρμα των ραντεβού για τη δεύτερη (αναμνηστική) δόση όσων εμβολιάστηκαν αρχικά με Johnson & Johnson ανεξαρτήτως ηλικίας, ανοίγει στις 5 Νοεμβρίου. Διευκρινίζεται ότι θα πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον δύο μήνες από την ημερομηνία του πρώτου εμβολιασμού τους.
Οι περίπου 500.000 πολίτες που έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο αυτό, θα μπορούν να κάνουν ενισχυτική δόση είτε με Johnson & Johnson, είτε με mRNA εμβόλιο, δηλαδή άμεσα με το Pfizer και πολύ σύντομα και με Moderna. Το εμβόλιο της Moderna έχει λάβει έγκριση για τη χορήγησή του ως τρίτη δόση, όμως, δεν έχει αρχίσει να χορηγείται ακόμη στη χώρα μας.
Ποιο εμβόλιο να επιλέξω για την τρίτη δόση;
Η ευκολία ήταν το πρώτο κριτήριο, με το οποίο οι επιστήμονες αποφάσισαν να δοκιμάσουν την πρόσμιξη εμβολίων. Με δεδομένο ότι ο στόχος είναι να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι, στον πιο σύντομο χρόνο, αλλά και να βοηθούν οι ευπαθείς ομάδες να λάβουν γρήγορα την αναμνηστική τους δόση, οι ειδικοί δοκίμασαν και ενέκριναν τελικά τη στρατηγική ανάμιξης.
Οι αξιωματούχοι δημόσιας υγείας, ωστόσο, που παρουσίασαν στις ΗΠΑ τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα της πρόσμιξης διαφορετικών εμβολίων αρνήθηκαν να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες προτάσεις, αφήνοντας τους πολίτες να αποφασίσουν οι ίδιοι ποιο εμβόλιο να επιλέξουν. Πρακτική που ακολουθείται και στην Ελλάδα, με την απελευθέρωση του δικαιώματος της επιλογής εμβολίου, που ξεκινά από σήμερα.
Έτσι, μετά τις τελευταίες ανακοινώσεις δεν είναι λίγοι όσοι προβληματίζονται για το εάν θα είναι καλύτερο γι’ αυτούς να επιμείνουν στον εμβολιασμό τους για την τρίτη δόση με το αρχικό εμβόλιο που έλαβαν, ή εάν θα πρέπει να προτιμήσουν ένα διαφορετικό εμβόλιο.
Η απάντηση για το ποιο εμβόλιο να προτιμήσει κανείς, εξαρτάται κυρίως από το προφίλ του κάθε πολίτη (ηλικιωμένος, νέος, ευπαθής ομάδα, υγειονομικό προσωπικό κλπ) και τις ανάγκες του, καθώς όλες οι ενισχυτικές δόσεις διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως έχει προκύψει από τις μελέτες.
Εάν ωστόσο, δεν υπάρχει κάποια ιδιαιτερότητα και ο πολίτης απλώς επιθυμεί την ευκολία και την ταχύτητα, μπορεί να επιλέξει οποιοδήποτε εμβόλιο χωρίς να ανησυχεί εάν θα καταφέρει να έχει υψηλά ποσοστά ανοσίας και προστασίας. Όλοι οι συνδυασμοί την παρέχουν, λένε οι επιστήμονες.
Σημαντικός είναι, ωστόσο, και ένας άλλος παράγοντας. Κάποιοι γιατροί υποστηρίζουν ότι καλό είναι να επιλέξει κανείς με βάση την εμπειρία που είχε στον εμβολιασμό του με το αρχικό εμβόλιο. Εάν δηλαδή, ο οργανισμός του δέχθηκε την πρώτη και δεύτερη δόση χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες, καλό θα ήταν να μην πειραματιστεί με άλλα σκευάσματα στην αναμνηστική δόση.
Ο Δρ. Asaf Bitton, από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ υποστηρίζει, ότι στις αλλεπάλληλες ερωτήσεις που δέχεται από ασθενείς σχετικά με το ποιο εμβόλιο να προτιμήσουν για την τρίτη δόση, απαντά ως εξής:
«Στους ασθενείς που έλαβαν Johnson & Johnson, τους συμβουλεύω να προχωρούν στην επιλογή πρόσμιξης και να λάβουν ενισχυτική δόση με Moderna ή Pfizer, τα οποία επιτυγχάνουν υψηλότερη απόκριση αντισωμάτων. Στους ασθενείς που έχουν λάβει τα mRNA εμβόλια Moderna ή Pfizer στον αρχικό τους εμβολιασμό, προτείνω να επιμείνουν στο ίδιο σκεύασμα για την τρίτη δόση, εάν δεν παρουσίασαν ανεπιθύμητες ενέργειες με τις δύο πρώτες δόσεις», λέει.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες λένε, ότι είναι προτιμότερο να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.