Ο εμβολιασμός των ενηλίκων είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον προσωπικό / οικογενειακό γιατρό, ο οποίος σε όλες τις χώρες είναι  επιφορτισμένος με το καθήκον της ενημέρωσης και παρακολούθησης της διαδικασίας του εμβολιασμού στους πολίτες άνω των 18 ετών.

Η έλλειψη Πρωτοβάθμιας στην Ελλάδα, ωστόσο, αλλά και η πρόσφατη πανδημία του κορονοϊού έχει οδηγήσει στην δραματική παραμέληση αυτού του τόσο σημαντικού θέματος, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι από τους πολίτες άνω των 18 ετών να μην γνωρίζουν καν ποια είναι τα επαναληπτικά εμβόλια που πρέπει να κάνουν μετά την παιδική / εφηβική ηλικία.

Τα εμβολιαστικά “κενά” των ενηλίκων, ωστόσο, και κυρίως αυτά των ομάδων του πληθυσμού (Ρομά, μετανάστες κλπ).αναδείχθηκαν έντονα τους προηγούμενους μήνες με τις μεταπανδημικές εξάρσεις του κοκκύτη, της ιλαράς, της μηνιγγίτιδας κλπ.

Στο πρόσφατο Πανελλαδικό Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων (ΕΕΛ), η κα. Μαρία Χίνη, Παθολόγος- Λοιμωξιολόγος, Διευθύντρια Μονάδας Λοιμώξεων, “Ερυθρός Σταυρός”, τόνισε πως ακόμη και πριν από την πανδημία είχαμε επαναπαυθεί στην ανοσία της αγέλης που μας πρόσφερε ο πολύ καλός εμβολιασμός των παιδιών στην Ελλάδα.

“Μέχρι τώρα οι εμβολιασμοί γι’ αυτά τα νοσήματα θεωρούσαν ότι καλύπτονταν από τα παιδιά. Μετά την αναταραχή της πανδημίας, όμως, και τα αντιεμβολιστικά κινήματα που “φούντωσαν”, άρχισαν αυτοί οι ιοί να επανακυκλοφορούν. Τώρα βρισκόμαστε σε περίοδο επιδημικής έξαρσης του κοκκύτη, της ιλαράς κλπ. οπότε απαιτούνται εμβολιασμοί ενηλίκων. Πλέον θεωρούνται επίνοσοι όσοι δεν είναι εμβολιασμένοι”, ανέφερε η γιατρός.

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών έδωσε στη δημοσιότητα πριν από λίγες εβδομάδες, το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων για το 2024, που αποτελεί τον επικαιροποιημένο κατάλογο με όλα τα εμβόλια που πρέπει να κάνουμε για την προστασία τη δική μας, του στενού μας περιβάλλοντός (οικογενειακού, επαγγελματικού, φιλικού) αλλά και για την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας.

Αξίζει να σημειωθεί, πως “άκρως απαραίτητα” χαρακτηρίζουν οι γιατροί για τους ενήλικες, τα εμβόλια κατά:

• της Γρίπης
• της COVID-19
• της Διφθερίτιδας, Τετάνου, Κοκκύτη
• της Ιλαράς, Παρωτίτιδας, Ερυθράς

και επιπλέον για τους πιο ηλικιωμένους, τα εμβόλια:

• κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου
• κατά του έρπητα ζωστήρα

Να σημειωθεί πώς σχεδόν όλα τα εμβόλια είναι παλιά και δοκιμασμένα, ενώ έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα που ξεπερνά το 95% (εκτός από τα εμβόλια κατά της γρίπης και της COVID-19 που έχουν χαμηλότερη).

Οι Εμβολιασμοί Ενηλίκων ανά εμβόλιο για το 2024

Εμβόλιο Γρίπης

Το εμβόλιο της γρίπης είναι ετήσιο εμβόλιο μιας δόσης και συστήνεται (και αποζημιώνεται) για όλους τους πολίτες άνω των 60 ετών.

Για τους πολίτες 18 έως 60 ετών συστήνεται στις ομάδες αυξημένου κινδύνου, σε όσους πάσχουν από χρόνια νοσήματα (ανοσοκατεσταλμένοι, ασθενείς με άσθμα, ΧΑΠ κλπ) και σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες (υγειονομικοί, άτομα που φροντίζουν ηλικιωμένους, παιδιά κλπ).

Εμβόλιο Διφθερίτιδας – Τετάνου – Κοκκύτη – Πολιομυελίτιδας (Αποζημιώνεται στο 100%)

Ανησυχία έχει προκαλέσει η επανεμφάνιση του κοκκύτη στην Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας, που έχει οδηγήσει στο θάνατο δύο βρέφη, ενώ κατά τους πρώτους μήνες του 2024 εντοπίστηκαν δεκάδες κρούσματα.

Το εμβόλιο προσφέρει προστασία από τέσσερις ασθένειες: διφθερίτιδα – τέτανο – κοκκύτη – πολιομυελίτιδα, όχι εφ’ όρου ζωής.

Συγκεκριμένα, απαιτείται:

• Μία αναμνηστική δόση 18 με 25 ετών και μετά…
• μία δόση κάθε 10 χρόνια

Η διφθερίτιδα θεωρείται πολύ σπάνια νόσος, ενώ η πολιομυελίτιδα που είχε “εκκριζωθεί”, τα τελευταία χρόνια κάνει ξανά επιδημίες στον Δυτικό κόσμο.

Για τον κοκκύτη -ειδικά φέτος- καθίσταται επιτακτική η ανάγκη εμβολιασμού ενηλίκων και εγκύων στο τρίτο τρίμηνο εγκυμοσύνης για την προστασία κυρίως των νεογέννητων. Οι ενήλικες κινδυνεύουν αν δεν έχουν κάνει κανένα εμβόλιο.

Για τον τέτανο είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός των ενηλίκων, για την προστασία τους από τραυματισμούς.

Εμβόλιο Ιλαράς – Ερυθράς – Παρωτίτιδας (MMR) (αποζημιώνεται 100%)

Η επανεμφάνιση της ιλαράς και η επιδημία στην Ευρώπη, έχει φέρει σποραδικά κρούσματα και τη χώρα μας.

Τα αντισώματα είναι δια βίου και το εμβόλιο καλύπτει τρία προβλήματα υγείας: την ιλαρά, την παρωτίτιδα και την ερυθρά.

Όσοι έχουν νοσήσει ή έχουν κάνει το εμβόλιο δεν έχουν καμία πιθανότητα να κολλήσουν ιλαρά. Τα παιδιά μπορεί να την περάσουν εύκολα, αλλά στους μεγαλύτερους είναι πρόβλημα αν κολλήσουν, σύμφωνα με τους γιατρούς.

Όλοι οι ενήλικες, γεννημένοι μετά το 1970 πρέπει να έχουν κάνει δύο δόσεις, ανάλογα με το ιστορικό του εμβολιασμού τους.

Συγκεκριμένα, οι άνω των 18 ετών:

• με μία δόση παλιά, πρέπει να κάνουν και δεύτερη δόση
• οι μη εμβολιασμένοι πρέπει να κάνουν δύο δόσεις
• με νόσηση ή με δύο δόσεις, δεν χρειάζονται εμβολιασμό

Εμβόλιο Ανεμοβλογιάς (αποζημιώνεται 100%)

Ενήλικες γεννημένοι μετά το 1990, πρέπει να κάνουν δύο δόσεις από το εμβόλιο κατά της ανεμοβλογιάς.

Άτομα που γεννήθηκαν πριν -που δεν υπήρχε εμβόλιο- έχουν νοσήσει από ανεμοβλογιά και δεν χρειάζεται να κάνουν εμβόλιο.

Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα (αποζημιώνεται υπό προϋποθέσεις)

Συστήνεται μία δόση του εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα σε όλους από 60 έως 75 ετών, ανεξαρτήτως προβλημάτων υγείας.

Από 18 έως 60 ετών πρέπει να κάνουν το εμβόλιο σε δύο δόσεις, οι ανοσοκατεσταλμένοι.

Εμβόλιο Ιού Ανθρωπίνων Θηλωμάτων HPV (αποζημιώνεται υπό προϋποθέσεις)

Είναι κυρίως εμβόλιο της εφηβείας. Στις ηλικίες 18 – 45 ετών το εμβόλιο κατά του ιού HPV γίνεται σε 2 ή 3 δόσεις σε άτομα ανεξαρτήτως φύλου με υποκείμενα νοσήματα ή ομάδες πληθυσμού σε υψηλό κίνδυνο (π.χ. άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες).

Το εμβόλιο κατά του HPV δεν αποζημιώνεται στους ενήλικες. Σε κάποιες περιπτώσεις, ωστόσο, αν ο γιατρός γνωμοδοτήσει ότι κάποιος κινδυνεύει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ), μπορεί να το λάβει δωρεάν.

Πολλοί γυναικολόγοι το συστήνουν και σε γυναίκες έως 25 ετών, όμως, δεν αποζημιώνεται όπως στους εφήβους. Το σκεπτικό είναι ότι η ενήλικη γυναίκα λόγω σεξουαλικής ζωής έχει πιθανόν ήδη εκτεθεί στον HPV.

Πνευμονιόκοκκος

Συστήνεται 1 δόση από το πολυσακχαριδικό εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου (υπάρχουν πολλά εμβόλια) σε όλους τους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών, ενώ κάτω από αυτή την ηλικία συστήνεται μόνο σε όσους έχουν υποκείμενα νοσήματα, κυρίως του αναπνευστικού (άσθμα, ΧΑΠ κ.α.).

Προσφέρει κάλυψη μόνο για 5 χρόνια και χρειάζεται επανάληψη, όμως, πλέον υπάρχει νέο 20δύναμο εμβόλιο με κάλυψη διά βίου.

Η κα. Χίνη εξηγεί: “Φέτος το 20δύναμο εμβόλιο έχει μπει στο Εθνικό Πρόγραμμα κι έχει αντικαταστήσει τα προηγούμενα. Είναι μία δόση και μπορούν να το κάνουν ακόμη και άτομα που έχουν κάνει το παλιό εμβόλιο. Λέμε από 50 ετών και άνω, αλλά υπάρχουν και παράγοντες κινδύνου σε μικρότερες ηλικίες”, σημειώνει.

Άλλα εμβόλια

Τα εμβόλια της Ηπατίτιδας Α και Β, του μηνιγγιτιδόκοκκου και του αιμόφιλου ινφλουάντζας Β΄ συνιστώνται μόνο σε ειδικές ομάδες πληθυσμού.

• Ηπατίτιδα Α: άτομα που κινδυνεύουν από ΣΜΝ, χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, άτομα με HIV, άστεγοι, επαγγελματίες υγείας, ταξιδιώτες κ.α.
• Ηπατίτιδα Β: ομάδες υψηλού κινδύνου (υγειονομικοί, φοιτητές ιατρικής, υγειονομικοί, άτομα που κινδυνεύουν από ΣΜΝ κ.α.)
• Μηνιγγιτιδόκοκκος (οροομάδων A,C,Β): άτομα που πάσχουν από ασπληνία, σύνδρομο φαγοκυττάρωσης, ανοσοκατεσταλμένοι κ.α.

ΕΜΒΟΛΙΑ ΑΝΑ ΝΟΣΟ

Στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας, οι πολίτες μπορούν να βρουν πληροφορίες για τον εμβολιασμό των ενηλίκων και ανά πάθηση και νόσημα.

Π.χ. Όσοι πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα, πνευμονοπάθειες, οι βαρείς καπνιστές και χρήστες αλκοόλ (αλκοολισμός) θα πρέπει να κάνουν τα εξής εμβόλια, ανάλογα με το ιστορικό του εμβολιασμού τους:

• Εμβόλιο Γρίπης: 1 δόση ετησίως,
• Διφθερίτιδας – Τετάνου – Κοκκύτη: 1 αναμνηστική δόση ανά 10 χρόνια
• Ιλαράς – Παρωτίτιδας – Ερυθράς: 1 – 2 δόσεις άπαξ
• Ανεμοβλογιάς: 2 δόσεις άπαξ κ.ο.κ.

Περισσότερες λεπτομέρειες για το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων 2024, στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας