Όσο πιο ισχυρές είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων και όσο μεγαλύτερη η εμπιστοσύνη τους στη διοίκηση, τόσο πιο υψηλός είναι ο βαθμός ικανοποίησης από την εργασία και κινητοποίησής τους, ακόμη κι όταν έχουν γίνει σημαντικές περικοπές στους μισθούς, το προσωπικό και τους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων.
Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα μελέτης για τα κίνητρα και την εργασιακή ικανοποίηση του προσωπικού του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) που διεξήχθη την περίοδο 2018-2019, πριν, δηλαδή, ξεσπάσει η πανδημία της Covid-19, σε τρία δημόσια νοσοκομεία, (Σισμανόγλειο, Αμαλία Φλέμινγκ και Παίδων Πεντέλης) με τη συμμετοχή 363 εργαζομένων.
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, παρά τις αντιξοότητες και τα μέτρα λιτότητας που είχαν ληφθεί τα προηγούμενα χρόνια, λόγω της οικονομικής κρίσης, οι επαγγελματικές σχέσεις και η εμπιστοσύνη εξακολούθησαν να αποτελούν κινητήριες δυνάμεις για την κινητοποίηση και την ικανοποίηση των εργαζομένων.
Διαπιστώθηκε επίσης πως τα διευθυντικά στελέχη σε όλες τις λειτουργίες του νοσοκομείου ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη δουλειά τους, ενώ το νοσηλευτικό προσωπικό παρουσίασε χαμηλότερα επίπεδα κινήτρων και ικανοποίησης, γεγονός που, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, υπογραμμίζει την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης του νοσηλευτικού προσωπικού στην Ελλάδα, το ποσοστό του οποίου παραμένει χαμηλό σε σχέση με τους γιατρούς ανά 1.000 κατοίκους.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει μια από τις χαμηλότερες αναλογίες νοσηλευτών ανά 1.000 κατοίκους (3,3) και μία από τις υψηλότερες αναλογίες γιατρών ανά 1.000 κατοίκους (6,6) σε σύγκριση με τον μέσο όρο του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) (8,7 για τους νοσηλευτές και 3,4 για τους γιατρούς αντίστοιχα). Επομένως, τα χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης μπορεί να εξηγηθούν από τον αυξημένο φόρτο εργασίας, τα περιορισμένα μέσα και τα υψηλότερα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης.
Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των νοσοκομείων και των παραγόντων ικανοποίησης από την εργασία, καθώς και μεταξύ λειτουργιών (ιατροί, νοσηλευτές, διοικητικό προσωπικό, διεύθυνση) και θέσεων εργασίας.
Όπως προαναφέρθηκε, το διευθυντικό προσωπικό παρουσίασε υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από την εργασία, ενώ το νοσηλευτικό προσωπικό είχε τη χαμηλότερη βαθμολογία σε σύγκριση με το ιατρικό και διοικητικό προσωπικό.
Νοσοκομεία ΕΣΥ: Οικονομική κρίση και συνέπειες για τους εργαζομένους
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, το ΕΣΥ επηρεάστηκε σοβαρά από την οικονομική κρίση που ακολούθησε την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008.
Τα μέτρα λιτότητας και οι πολιτικές αναδιάρθρωσης οδήγησαν σε περικοπές μισθών έως και 40%, μειώσεις προσωπικού μεταξύ 10% και 40% και μείωση 30% στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων.
Τα μέτρα αυτά επιδείνωσαν τον αρνητικό αντίκτυπο στις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων. Η ικανοποίηση των εργαζομένων, επηρεασμένη από τους μισθούς, τις συνθήκες εργασίας, την ασφάλεια της εργασίας, τις πολιτικές για το ανθρώπινο δυναμικό και το επιχειρησιακό περιβάλλον, επηρεάστηκε άμεσα από τις δυσμενείς αυτές οικονομικές συνθήκες.
Οι οικονομικοί περιορισμοί εξακολούθησαν να υφίστανται ακόμη και μετά το τέλος της κρίσης, συνεχίζοντας να επηρεάζουν το ΕΣΥ μετά την πανδημία, με σοβαρή έλλειψη νοσηλευτών και ειδικοτήτων, όπως οι ακτινολόγοι, οι αναισθησιολόγοι και οι εντατικολόγοι.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η οικονομική κρίση και η υψηλή ανεργία επηρέασαν σημαντικά την ικανοποίηση των εργαζομένων σε ό,τι αφορά το θέμα της ασφάλειας της εργασίας και τη συναισθηματική δέσμευση, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον σε εξωγενείς παράγοντες ικανοποίησης.
Πιο κινητοποιημένοι οι εργαζόμενοι στα δημόσια νοσοκομεία
Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι ερευνητές, οι εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη κινητοποίηση και ικανοποίηση από τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν ελλείψεις και περικοπές.
Αυτό αποδίδεται σε εγγενείς πρακτικές ανταμοιβής και αναγνώρισης, καθώς και σε μια αίσθηση καθήκοντος και σε αξίες που σχετίζονται με τον κοινωνικό ρόλο του δημόσιου νοσοκομείου (σ.σ. κάτι που αναγνώρισαν πολλοί νοσηλευόμενοι και συγγενείς τους ιδίως την περίοδο της Covid-19).
Πώς μπορεί να ενισχυθεί η δέσμευση και η απόδοση των εργαζομένων
Όπως αναφέρουν ακόμη οι ερευνητές, κι άλλες μελέτες σε δημόσια νοσοκομεία της Αττικής και της Βόρειας Ελλάδας, καθώς και σε άλλες χώρες, έχουν διαπιστώσει επίσης ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων αποτελούν βασικό κίνητρο στα δημόσια νοσοκομεία.
Επιπλέον, η ικανοποίηση από τις συνθήκες εργασίας και η υποστήριξη από τους ανωτέρους είχαν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ικανοποίηση των νοσηλευτών. Αυτά τα αποτελέσματα καθιστούν σαφές ότι, για να μπορέσει η διοίκηση ενός νοσοκομείου να βελτιώσει το επίπεδο απόδοσης των εργαζομένων, θα πρέπει να εξασφαλίσει τη δημιουργία καλού κλίματος μεταξύ των εργαζομένων και επίσης να αναγνωρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλουν.
Συνολικά, ως κίνητρα για τους εργαζόμενους αναγνωρίζονται οι σχέσεις εμπιστοσύνης, η εκτίμηση που δείχνουν διευθυντές και συνάδελφοι, η ασφάλεια της εργασίας, η εκπαίδευση, το σταθερό εισόδημα και η εμπιστοσύνη και η δέσμευση στη διοίκηση, ενώ βασικά αντικίνητρα είναι το χαμηλό ετήσιο εισόδημα, η υψηλή φορολογία, οι περιορισμένοι πόροι, οι περικοπές στον προϋπολογισμό και η εξουθένωση.
Φωτογραφία: iStock
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
«Κρας τεστ» στα πιο συνηθισμένα γλυκαντικά: Ποιο είναι πιο υγιεινό σύμφωνα με τους ειδικούς
Οργασμός: Το «φάρμακο» για την ανακούφιση από τον πόνο και τη μείωση του στρες