Ετοιμάζουν εμβόλια για τη γρίπη των πτηνών «για παν ενδεχόμενο»

Εμβόλια για τη γρίπη των πτηνών, για την περίπτωση που ο υπαίτιος ιός αποκτήσει την ικανότητα να μεταδίδεται εύκολα στους ανθρώπους, ετοιμάζουν προληπτικά μερικοί από τους μεγαλύτερες παρασκευαστές εμβολίων στον κόσμο.

Η ανθρωπότητα βρίσκεται εδώ και μήνες αντιμέτωπη με τεράστια έξαρση της νόσου σε πτηνά αλλά και θηλαστικά. Η έξαρση προκαλείται από ένα μεταλλαγμένο στέλεχος του ιού Η5Ν1, τον κλάδο (clade) 2.3.4.4b.

Tο στέλεχος αυτό έχει σκοτώσει πρωτόγνωρο αριθμό άγριων και οικόσιτων πτηνών και πουλερικών. Έχει επίσης μολύνει πολλά θηλαστικά, σε θάλασσα και ξηρά.

Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι έχει αποκτήσει επικίνδυνες μεταλλάξεις. Ευτυχώς, τα κρούσματα σε ανθρώπους παραμένουν πολύ σπάνια. Οι διεθνείς υγειονομικές Αρχές χαρακτηρίζουν τον κίνδυνο μετάδοσης μεταξύ των ανθρώπων «χαμηλό».

Αυτό όμως δεν μειώνει τις ανησυχίες των ειδικών. «Από το 1996 που πρωτοεμφανίστηκε ο ιός Η5Ν1 που προκαλεί γρίπη των πτηνών, έχουμε δει μόνο σπάνια και μη-συνεχιζόμενη μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η κατάσταση θα παραμείνει σε αυτό το επίπεδο. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε αλλαγή», προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Η παρούσα έξαρση έχει μολύνει ή σκοτώσει περισσότερα από 200 εκατομμύρια πτηνά και πουλερικά παγκοσμίως. Έχει επίσης μολύνει χιλιάδες θηλαστικά. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:

• Μινκ στην Ισπανία
• Φώκιες στις ΗΠΑ
• Θαλάσσιοι ελέφαντες στη Νότιο Αμερική
• Δελφίνια στη Βρετανία

Αρχίζουν και δοκιμές

Ανώτατα στελέχη τριών παρασκευαστών εμβολίων (των εταιρειών GSK, Moderna και CSL) είπαν στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters ότι ήδη αναπτύσσουν ή ετοιμάζονται να δοκιμάσουν δείγματα ανθρώπινων εμβολίων, που ταιριάζουν αρκετά στο στέλεχος που κυκλοφορεί.

Η κίνηση αυτή, λένε, είναι ένα προληπτικό μέτρο για το ενδεχόμενο να προκαλέσει κάποια στιγμή πανδημία η γρίπη των πτηνών.

Άλλες εταιρείες, όπως η Sanofi, λένε πως τηρούν «στάση αναμονής» για να αρχίσουν παραγωγή εμβολίων, εάν χρειαστεί. Οι εταιρείες αυτές έχουν απόθεμα από παλαιότερο εμβόλιο για τον ιό Η5Ν1. Το εμβόλιο αυτό μπορεί να προσαρμοστεί καταλλήλως, αναλόγως με τις ανάγκες.

Γίνεται επίσης προσπάθεια να αναπτυχθεί εμβόλιο για τη γρίπη των πτηνών που θα χορηγείται στα πουλερικά.

Και στα αναπτυσσόμενα κράτη

Ωστόσο η ανησυχία είναι ότι, σε περίπτωση ανάγκης, οι περισσότερες δόσεις των ανθρώπινων εμβολίων θα κατευθυνθούν προς τα εύπορα κράτη, λένε οι ειδικοί. Πολλά από αυτά έχουν ήδη μακροχρόνια συμβόλαια.

Αυτό συνέβη και με την περίπτωση της τρέχουσας πανδημίας. Πολλές πλούσιες χώρες εμβολίασαν μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τους, πριν στείλουν μερικά εμβόλια για την COVID-19 στις αναπτυσσόμενες.

Στον απόηχο της πανδημίας που προκάλεσε ο κορωνοϊός, ο ΠΟΥ έχει ζητήσει εγγυήσεις ότι στην επόμενη πανδημία θα διατεθεί αμέσως το 20% της παγκόσμιας παραγωγής εμβολίων στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Έχει ήδη υπογράψει δεσμευτικές συμφωνίες για το 10% της παραγωγής με 14 παρασκευαστές εμβολίων.

Αναφέρει ακόμα πως αναπτύσσονται μηχανισμοί που θα επιτρέψουν στα κράτη «να λειτουργήσουν μαζί και όχι ανταγωνιστικά» σε περίπτωση κρίσης. Και εκφράζει την «απόλυτη πεποίθησή του» ότι παρασκευαστές και κράτη θα εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.

Φωτογραφία: iStock