Της Χριστίνας Ι. Μπουντούρη
Γενικού – Οικογενειακού Ιατρού
Τι είναι ο καρκίνος;
Ο καρκίνος ξεκινά όταν τα κύτταρα του σώματος αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται νέα, μη φυσιολογικά κύτταρα. Αυτά τα ανώμαλα κύτταρα σχηματίζουν όγκους σε διάφορα σημεία του σώματος και αν δεν αντιμετωπιστούν μπορεί να εξαπλωθούν στους γύρω υγιείς ιστούς, στα κοντινά όργανα ή σε απομακρυσμένες θέσεις.
Τι προκαλεί τον καρκίνο;
Κάθε κύτταρο στο σώμα μας περιέχει DNA. Κουβαλάει δηλαδή το γενετικό υλικό και περιέχει όλες τις οδηγίες για τις λειτουργίες του κυττάρου.
Αν το DNA υποστεί κάποια βλάβη το κύτταρο αρχίζει να δυσλειτουργεί. Στην πραγματικότητα βλάβες του DNA ή αλλιώς «μεταλλάξεις» συμβαίνουν συνεχώς κατά τη διαδικασία της διαίρεσης και πολλαπλασιασμού των κυττάρων. Τις περισσότερες φορές όμως τα κύτταρα αναγνωρίζουν τη βλάβη και την επισκευάζουν ή διαφορετικά αυτοκαταστρέφονται.
Σε περίπτωση αρκετών μεταλλάξεων το κύτταρο μπορεί να χάσει τον έλεγχο της φυσιολογικής λειτουργίας του και να είναι ανίκανο να επισκευάσει τη βλάβη ή να καταστραφεί. Έτσι αρχίζει να πολλαπλασιάζεται αυθαίρετα παράγοντας περισσότερα ελαττωματικά κύτταρα. Αυτός είναι ο τρόπος έναρξης του καρκίνου.
Πολλοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα ή η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσουν βλάβη του DNA και να οδηγήσουν σε καρκίνο. Το θετικό οικογενειακό ιστορικό αυξάνει επίσης τις πιθανότητές της νόσου, γιατί συνήθως σημαίνει ότι το άτομο ξεκινά τη ζωή του έχοντας ήδη κληρονομήσει μερικές από τις μεταλλάξεις.
Γιατί είναι τόσο επικίνδυνος;
Ο καρκίνος βλάπτει το σώμα με διάφορους τρόπους. Καθώς μεγαλώνει διηθεί τους φυσιολογικούς γειτονικούς ιστούς και μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία. Το μέγεθος του όγκου μπορεί να πιέζει κοντινά όργανα, νεύρα και αγγεία και να εμποδίζει τη λειτουργία τους. Τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος μέσω του αγγειακού ή λεμφικού δικτύου και να σχηματίσουν νέους όγκους γνωστούς ως δευτεροπαθείς εστίες ή μεταστάσεις.
Μόλις ο καρκίνος έχει αρχίσει να εξαπλώνεται οι πιθανότητες ίασης μειώνονται, καθώς γίνεται όλο και πιο δύσκολη η θεραπεία. Η μειωμένη όρεξη και η απώλεια βάρους που παρατηρείται σχεδόν στο 80% των ασθενών επηρεάζει την παραγωγή πρωτεϊνών και άλλων βιοχημικών προϊόντων απαραίτητων για τον οργανισμό.
Τέλος, τόσο ο καρκίνος όσο και οι θεραπείες που χρησιμοποιούνται αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα επηρεάζοντας τα κύτταρα του αίματος που προστατεύουν από τα μικρόβια. Έτσι το σώμα δεν μπορεί να καταπολεμήσει ιούς και βακτήρια με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συχνές λοιμώξεις, ιδίως στο δέρμα και τους πνεύμονες.
Γιατί είναι τόσο δύσκολο να αντιμετωπιστεί;
Ο καρκίνος είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη ασθένεια, γιατί κάθε τύπος είναι βιολογικά διαφορετικός από τους άλλους. Για παράδειγμα, ο καρκίνος του δέρματος είναι βιολογικά διαφορετικός από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Επιπλέον, υπάρχουν γενετικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων και οι μεταλλάξεις του DNA που προκαλούν καρκίνο είναι δύσκολο να προβλεφθούν.
Όλα αυτά καθιστούν δύσκολο να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρονται τα καρκινικά κύτταρα και χωρίς μια πλήρη κατανόηση της φυσιολογίας της νόσου δεν μπορούν να αναπτυχθούν αποτελεσματικές θεραπείες.
Η χειρουργική αφαίρεση των όγκων σε αρχικό στάδιο μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά, αλλά ο καρκίνος μπορεί να επιστρέψει αν παραμείνουν καρκινικά κύτταρα στην περιοχή. Υποτροπή μπορεί επίσης να συμβεί αν τα καρκινικά κύτταρα έχουν απομακρυνθεί από τον αρχικό όγκο και σχηματίζουν μικροσκοπικά δευτερογενείς όγκους σε άλλα σημεία του σώματος πριν από την αφαίρεση της πρωτοπαθούς εστίας.
Η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία που χρησιμοποιούνται για να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα έχουν και βλαπτικές επιδράσεις, γιατί ταυτόχρονα καταστρέφουν και τα υγιή κύτταρα του οργανισμού και έτσι εφαρμόζονται με φειδώ.
Πώς να μειώσετε τον κίνδυνο:
Μην καπνίζετε.
Τρώτε υγιεινά επιλέγοντας πολλά φρούτα και λαχανικά και αποφεύγοντας τα λίπη και το αλκοόλ.
Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος σώματος και να ασκήστε τακτικά.
Αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο.
Εμβολιαστείτε για τον ιό της ηπατίτιδας Β και των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).
Ακολουθήστε τις οδηγίες του ιατρού σας σχετικά με τον προσυμπτωματικό (προληπτικό) έλεγχο για τις διάφορες μορφές καρκίνου.
(1)(6)(6)(23)(11).jpg)
Χριστίνα Ι. Μπουντούρη
Γενικός – Οικογενειακός Ιατρός
Email: cbountouri@gmail.com
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ποιες τροφές ρίχνουν το ουρικό οξύ;
Πως να μην κολλήσω Ηπατίτιδα Β!
Πόνος στην κοιλιά: Πότε να ανησυχήσω;
Μήπως ο υπολογιστής σας αρρωσταίνει;