Ιδιαίτερα αυξημένη, μάλιστα, εμφανίζεται η δαπάνη κυρίως τα νοσοκομειακά φάρμακα, γεγονός το οποίο φέρνει αυξανόμενη ανησυχία στον φαρμακευτικό κλάδο.
Σε συνάντηση που έγινε την προηγούμενη εβδομάδα μεταξύ του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) και του Υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη ο κλάδος επισήμανε την αγωνία του για την εξέλιξη της δαπάνης και την επιβάρυνση που προκύπτει από τις αυτόματες επιστροφές (clawback), οι οποίες για το 2023, εκτιμώνται στο 80% του συνόλου της δαπάνης των νοσοκομειακών φαρμάκων.
Σύμφωνα με πληροφορίες του iatropedia.gr, ο υπουργός Υγείας παραδέχτηκε το μέγεθος του προβλήματος, ενώ ο εκπρόσωποι των φαρμακευτικών εταιρειών επισήμαναν την ανάγκη να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη μείωση της επιβάρυνσης, που επιφέρει οικονομικές πιέσεις και ασφυκτικό επιχειρηματικό περιβάλλον.
Παρά το συναινετικό κλίμα που επικράτησε, ωστόσο, εξακολουθεί να παραμένει ασαφές αν και πότε θα ληφθούν ουσιαστικά μέτρα για τη μείωση των επιστροφών. Σε ό,τι αφορά τα νέα καινοτόμα φάρμακα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, υπήρξαν αναφορές για επικείμενη ίδρυση Ταμείου Καινοτομίας, ωστόσο, αποτελεί λύση που δεν δύναται να προωθηθεί άμεσα.
Η επιβάρυνση από το νοσοκομειακό Φάρμακο
Οι φαρμακευτικές εταιρείες εκφράζουν έντονη ανησυχία για την διαρκώς αυξανόμενη πορεία της δαπάνης για τα νοσοκομειακά φάρμακα, καθώς σε αυτά, το ποσοστό clawback φτάνει σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Το 2022, η επιστροφή για τα νοσοκομειακά φάρμακα άγγιξε το 70%, ενώ το 2023 το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι θα αγγίξει στο 80%. Αυτό σημαίνει ότι το 80% της υπερβάλλουσας δαπάνης για νοσοκομειακά φάρμακα καλύπτεται από τις φαρμακευτικές εταιρείες και μεταφράζεται σε ένα εξαιρετικά δυσβάσταχτο ποσό για τον κλάδο.
Να σημειωθεί πώς αδιάλειπτα από την εποχή των μνημονίων και μέχρι σήμερα, η διαφορά της υπέρβασης των κλειστών κρατικών κονδυλίων για το φάρμακο συνολικά μετακυλίεται στα ταμεία των φαρμακευτικών επιχειρήσεων.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η καθυστέρηση της έκδοσης των σχετικών σημειωμάτων, ιδίως για τα νοσοκομεία, έχει ως αποτέλεσμα οι φαρμακευτικές εταιρείες να μην έχουν σαφή εικόνα για το ύψος των επιστροφών που θα κληθούν να καταβάλουν κάθε χρονιά, γεγονός που προσθέτει επιπλέον αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις του κλάδου.
Πλέον, τον υπολογισμό και την έκδοση του clawback για τα νοσοκομειακά φάρμακα έχει αναλάβει η Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ), γεγονός που αναμένεται να επιταχύνει τη διαδικασία.
Ανάγκη επαναξιολόγησης της φαρμακευτικής πολιτικής
Η συζήτηση για την υπέρβαση της φαρμακευτικής δαπάνης και το clawback δεν αφορά μόνο τις φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά συνολικά το μέλλον της δημόσιας υγείας και της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.
Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις υποστηρίζουν ότι το clawback αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη και την επένδυση σε νέες τεχνολογίες και φάρμακα, καθώς οι πόροι τους εξαντλούνται για την κάλυψη αυτών των αυτόματων επιστροφών.
Από την πλευρά του, το Υπουργείο Υγείας βρίσκεται επίσης σε δύσκολη θέση, καθώς η συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης αποτελεί μια από τις κύριες προτεραιότητες για τον περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Το clawback επιβλήθηκε ως μέτρο ελέγχου του προϋπολογισμού, αλλά η παρατεταμένη χρήση του έχει οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις για τον φαρμακευτικό κλάδο και την πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα.
Προοπτικές και μέτρα για μείωση του clawback
Στη συνάντηση συζητήθηκαν και άλλα μέτρα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση του προβλήματος. Ένα από αυτά ήταν η εισαγωγή συστήματος παρακολούθησης των φαρμάκων κοινότητας, όπως γίνεται με τα ακριβά νοσοκομειακά φάρμακα.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες υποστηρίζουν, επίσης, ότι πρέπει να ελεγχθεί η υπερσυνταγογράφηση που δεν αποτελεί δική τους ευθύνη, αλλά είναι αποτέλεσμα κακών πρακτικών γιατρών και φαρμακοποιών. Προτείνουν, επομένως, την ενίσχυση του ελέγχου και της διαφάνειας στο σύστημα, ώστε να μειωθούν οι υπερβολικές συνταγογραφήσεις.
Μια παρόμοια προσπάθεια έχει ξεκινήσει, ήδη, το Υπουργείο Υγείας το τελευταίο διάστημα, μετά την αποκάλυψη του κυκλώματος που εξαπατούσε τον ΕΟΠΥΥ, με πλασματικές συνταγογραφήσεις.
Ο Άδωνις Γεωργιάδης, έχει ζητήσει την ενεργοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών του ΕΟΠΥΥ, αλλά και την επιβεβαίωση της ταυτοπροσωπίας του ασφαλισμένου στον οποίο συνταγογραφούνται φάρμακα και εξετάσεις, με την εφαρμογή κωδικού OTP.
Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα της φαρμακευτικής δαπάνης και του clawback παραμένει στο επίκεντρο της συζήτησης για την υγειονομική πολιτική στην Ελλάδα, ενώ πλέον οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις ζητούν -εκτός από την παραδοχή του προβλήματος- να υπάρξουν συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του κλάδου και την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα.