Γ. Κυριόπουλος: «Επιτακτική η πρόληψη για ισορροπία στο υγειονομικό σύστημα»

Το Υπουργείο Υγείας με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο φιλοδοξεί να δημιουργήσει «τομή» στη δημόσια υγεία. Στόχος του είναι η πρόληψη και η προαγωγή υγείας, μέσω της αντιμετώπισης των συμπεριφορικών παραγόντων, όπως είναι η χρήση καπνικών προϊόντων, η κατάχρηση οινοπνευματωδών, η κακή διατροφή, η απουσία φυσικής άσκησης, τα φαινόμενα εθισμού και εξάρτησης από «νέους» κινδύνους, όπως ο εθισμός στο διαδίκτυο.

Όλα αυτά που αποτελούν βασικές αιτίες νοσηρότητας και πρώιμης θνησιμότητας και οδηγούν σε καρδιοπάθειες, καρκίνους, πνευμονοπάθειες, παιδική παχυσαρκία και διαβήτη.

Δείτε τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου – Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο για τη Δημόσια Υγεία και τις δωρεάν προληπτικές εξετάσεις – Τι προβλέπει…

Το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης» περιλαμβάνει, επίσης, το πρόγραμμα πρόληψης «Σπύρος Δοξιάδης» σύμφωνα με το οποίο θα παρέχονται από τους δημόσιους ασφαλιστικούς φορείς δωρεάν προληπτικές εξετάσεις για ορισμένες κατηγορίες του πληθυσμού.

Δείτε επίσης – Πρόγραμμα “Σπύρος Δοξιάδης”: Ποιοι πολίτες δικαιούνται δωρεάν προληπτικές εξετάσεις τους επόμενους μήνες

Ζητήσαμε από τον Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), Γιάννη Κυριόπουλο, να σχολιάσει τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου, αλλά και τη πιθανή αλλαγή κατεύθυνσης που αυτό μπορεί να φέρει στην Υγεία, με έμφαση στην πρωτίστως στην πρόληψη και δευτερευόντως στην περίθαλψη.

Γ. Κυριόπουλος: «Οι στόχοι ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη δημόσια υγεία χρειάζονται πολιτική δέσμευση και δουλειά»

ΕΡ: Κύριε Καθηγητά, το νέο νομοσχέδιο «Προστασία της υγείας και ανάπτυξη των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας» που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το Υπουργείο Υγείας, βάζει τη έννοια “πρόληψη” σε πρώτο πλάνο. Αλλάζει πορεία πλεύσης και στρατηγικής η χώρα μας, ως προς τη διαχείριση της δημόσιας υγείας πιστεύετε; 

Γ.Κ: Τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν υπάρξει εξαιρετικές πρωτοβουλίες για την θεσμική υποστηρίξη της δημόσιας υγείας από διακεκριμένους πολιτικούς όπως ο Κώστας Γείτονας το 1998, ο Κώστας Στεφανής το 2003 και ο Νικήτας Κακλαμάνης το 2005.
Οι απόπειρες αυτές είχαν σοβαρή τεκμηρίωση και υποστήριξη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και βασίσθηκαν σε σημαντικό βαθμό στην παρακαταθήκη που άφησε ο Σπύρος Δοξιάδης για την προληπτική ιατρική και τη δημόσια υγεία.
Αμφότερες δεν έτυχαν της δέουσας προσοχής και της αναγκαίας προτεραιοποίησης στους στόχους της εθνικής πολιτικής υγείας. Δεδομένου ότι είναι απολύτως χρήσιμη και επιτακτική η ανάδειξη της δημόσιας υγείας και της πρόληψης, ώστε να επέλθει η επιθυμητή ισορροπία στο υγειονομικό σύστημα.
Όμως οι πολιτικές δημόσιας υγείας έχουν μείζονες δυσκολίες στην εφαρμογή τους και απαιτούν ισχυρή πολιτική δέσμευση και υψηλή τεχνογνωσία ώστε να επιφέρουν τα αναγκαία και επιθυμητά αποτελέσματα.
Προφανώς η αλλαγή στρατηγικής στην πολιτική υγείας δεν εξαρτάται από μια νομοθετική παρέμβαση αλλά απαιτεί αλλαγή πολιτικής και κουλτούρας.
Υπό το πρίσμα αυτό, η τύχη του παρόντος εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από την πολιτική ποιότητα που περικλείει,την κινητοποίηση και ενεργό συμμετοχή των επιστημόνων δημόσιας υγείας και την μετακύληση ανθρωπίνων και οικονομικών πόρων.
Η παρούσα νομοθετική πρόταση θα δοκιμαστεί επίσης στον κοινοβουλευτικό διάλογο και στην πολιτική πράξη. Από αυτή τη δοκιμασία θα εξαρτηθεί η συμβολή της στην αναγκαία αλλαγή κατεύθυνσης που είναι επιθυμητή και αναγκαία.
Νομίζω ότι το σύνολο των επαγγελματιών δημόσιας υγείας ενδιαφέρονται για μια επαρκή πληροφόρηση και ευελπιστούν σε μια θετική εξέλιξη.

Μπορείτε να δείτε ολόκληρο το νομοσχέδιο, αλλά και να συμμετάσχετε στη Δημόσια ΔιαβούλευσηΕΔΩ

ΕΡ: Το Υπουργείο Υγείας υποστηρίζει ότι η υλοποίηση των δράσεων του νομοσχεδίου είναι κοστολογημένη “με στόχο τη διαφάνεια αλλά και τη σταδιακή αύξηση της δαπάνης για τη δημόσια υγεία στο μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης”. Ταυτόχρονα δεν αποκλείει και τις Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα. Είναι ρεαλιστικοί οι στόχοι αυτοί για την υλοποίησή του; Πώς θα ξεπεραστούν τα δημοσιονομικά προβλήματα;

Γ.Κ: Τα προβλήματα της οικονομίας και της οικονομικής αξιολόγησης στη δημόσια υγεία και στα προληπτικά προγράμματα είναι σύνθετα και δυσεπίλυτα. Η δημόσια υγεία δεν είναι μια φθηνή λύση. Είναι λύση πολιτικής και κουλτούρας.
Για την επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη δημόσια υγεία στη χώρα μας χρειάζεται κυρίως πολιτική δέσμευση και δουλειά.
Η δαπάνη για τη δημόσια υγεία είναι εξαιρετικά χαμηλή και σχετίζεται κυρίως με την υποστελέχωση των υπηρεσιών δημόσιας υγείας στις περιφέρειες και στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Η σταδιακή μετακύληση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων από την ιατρική περίθαλψη στη δημόσια υγεία είναι δύσκολη και συνήθως συναντά αντιδράσεις.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η δημόσια υγεία είναι άσκηση δημόσιων πολιτικών για τη συντήρηση και τη βελτίωση του κεφαλαίου «υγεία» και είναι σε διάσταση με την ιατρικοποίηση και την επικοινωνιακή ρητορική των προβλημάτων που σχετίζονται με τον έλεγχο και τη διαχείριση των μειζόνων παραγόντων κινδύνου για την υγεία.
Όπως έχει επισημανθεί η δημόσια υγεία συνιστά άσκηση δημοσίων πολιτικών και συνεπώς αποτελεί υποχρέωση του κράτους σε διάκριση με την ιατρική περίθαλψη που είναι μέριμνα του κράτους και μπορεί να παρέχεται από δημόσια, κοινωνικά και ιδιωτικά σχήματα.
Με αυτή την έννοια οι συμπράξεις και η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα είναι άσχετη με τη δημόσια υγεία. Ενδεχομένως στο σημείο αυτό να απαιτούνται πρόσθετες εννοιολογικές διευκρινίσεις.
Είναι εντελώς διαφορετική η προσέγγιση της δημόσιας υγείας από αυτήν της ιατρικής περίθαλψης.

Δείτε επίσης – Στο Υπουργικό Συμβούλιο το νομοσχέδιο «Σπύρος Δοξιάδης» – «Έμφαση στην πρόληψη» ζήτησε ο πρωθυπουργός

ΕΡ: Θα υπάρξει πιστεύετε μετακύλιση ανθρωπίνων πόρων και προτεραιοτήτων προς τη Δημόσια Υγεία; Αντέχει το σύστημα Υγείας να υποστηρίξει κάτι τέτοιο;

Γ.Κ: Είναι μια δύσκολη υπόθεση. Δεν μπορεί να επιλυθεί με τον συνήθη διοικητισμό και την ιατρικοποίηση που ενδημεί στη δημόσια υγεία στη χώρα μας. Χρειάζεται πρωτίστως σοβαρή εκπαίδευση και πολιτική έμπνευση.
Ως εκ τούτου η εξέλιξη θα εξαρτηθεί από τον βαθμό κατανόησης και δέσμευσης του ζητήματος από το πολιτικό σύστημα. Τα εμπόδια βρίσκονται συνήθως «μέσα μας».

ΕΡ: Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πιο «δυνατά» σημεία και οι καινοτομίες του νέου νομοσχεδίου;

Γ.Κ: Αναμφίβολα είναι η φιλοδοξία εισαγωγής εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου. Πράγμα που είναι σύνθετο, πολύπλοκο και δαπανηρό. Επίσης απαιτεί τεχνικό και διοικητικό υπόστρωμα υψηλών απαιτήσεων.
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος δεν είναι «εξετάσεις» όπως νομίζουν πολλοί. Είναι «πρόγραμμα». Αυτή είναι η δυσκολία του και η πρόκληση.

ΕΡ: Τι μπορεί να γίνει ακόμα στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της δημόσιας υγείας;

Γ.Κ: Τίποτε δεν είναι πιο κοντά στην αναφορά «ζήτημα πολιτικής και κουλτούρας» από τη δημόσια υγεία. Επειδή η χώρα κατέρχεται από ένα αίσθημα ματαίωσης και είναι εθισμένη στην αδράνεια χρειάζεται πράγματα τα οποία υπερβαίνουν το συντηρητισμό και τη στασιμότητα.
Η δημόσια υγεία έχει τα αναγκαία παραδείγματα: πολιτικές «ώθησης» αντί των κρατικών ρυθμίσεων ώστε ο δεσποτισμός και οι αυταρχικοί κανόνες να παραμερίσουν προς όφελος ενός ήπιου πατερναλισμού και ακόμη η δυνατότητα επιλογών -διαμέσου των φόρων «αρετής» και «αμαρτίας»- ανάμεσα σε μια φθηνή και υγιεινή επιλογή και μιαν άλλη που είναι ακριβή και βλαπτική.
Η αναφορά αυτή σχετίζεται με την διαχείριση των συμπεριφορικών κινδύνων για την υγεία (κάπνισμα, παχυσαρκία, απουσία φυσικής άσκησης, κακή διατροφή) που ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της πρωϊμης θνησιμότητας και του φορτίου νοσηρότητας.
Αυτή είναι η πρόκληση της δημόσιας υγείας στον 21ο αιώνα.

Η δημόσια διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2020 και ώρα 15.00.