“Αν οι μελέτες εξελιχθούν καλά μπορεί και να έχουμε αποτελέσματα πριν από το τέλος του χρόνου” δήλωσε για τα μονοκλωνικά αντισώματα ο Λοιμωξιολόγος, Παναγιώτης Γαργαλιάνος. Απαντώντας στις επικρίσεις αμερικανών αξιωματούχων του Λευκού Οίκου, επίσης, για την “τολμηρή” η απόφαση των γιατρών του προέδρου Τραμπ να του χορηγήσουν πειραματικές θεραπείες, οι οποίες δεν έχουν λάβει έγκριση από τις ρυθμιστές αρχές, ο γιατρός αναφέρει ότι οι συνάδελφοί του στις ΗΠΑ «έχουν κάνει το καλύτερο».
Γαργαλιάνος: “Ελπίζουμε οι θεραπείες με τα μονοκλωνικά αντισώματα να μας εκπλήξουν ευχάριστα”
ΕΡ: Κύριε Γαργαλιάνε, τι προσδοκίες μπορούμε να έχουμε από τις νέες θεραπείες με τα μονοκλωνικά αντισώματα;
Χ.Γ: Κοιτάξτε σε σχέση με το ότι δεν υπάρχουν φάρμακα τα οποία να είναι απολύτως δραστικά, εκτός του remdesivir και της δεξαμεθαζόνης και της κορτιζόνης, ελπίζουμε σε αυτή τη θεραπεία -η οποία σε θεωρητικό επίπεδο είναι πάρα πολύ καλή. Σε πρακτικό επίπεδο τώρα θα το δούμε… Ξέρετε, είναι πολύ δύσκολο και δεν πρέπει να βιαζόμαστε, όπως με άλλες θεραπείες παλιότερα, π.χ. την υδροξιχλωροκίνη. Εδώ, όμως, πραγματικά φαίνεται ότι αυτή η θεραπεία μάλλον θα προχωρήσει. Χωρίς μεγάλες μελέτες, όμως, δεν μπορεί να εξάγουμε τελικά συμπεράσματα, ούτε για την αποτελεσματικότητα, αλλά ακόμα και για τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Φαντάζει, πάντως, ενδιαφέρουσα προσέγγιση -το ξέραμε από παλιά- έχουν ξαναδοκιμαστεί αυτά τα αντισώματα και με τον ιό Έμπολα. Μακάρι να βγει κάτι σημαντικό. Κι η εταιρεία περιμένει αποτελέσματα στις μεγάλες σειρές μέχρι το τέλος του χρόνου. Εκτός αν η εταιρεία μας εκπλήξει ευχάριστα, ώστε να είναι τόσο μεγάλη η διαφορά στην επιβίωση, που να σταματήσει η μελέτη νωρίτερα.
ΕΡ: Η συγκεκριμένη μελέτη παρουσίασε αποτελέσματα για 275 ασθενείς. Ποιο είναι το ασφαλές δείγμα ατόμων για να πούμε ότι το φάρμακο είναι αποτελεσματικό;
Χ.Γ: Σίγουρα πάνω από 1.000 άτομα σε κάθε ομάδα. 1.000 άτομα η ομάδα ελέγχου και 1.000 η ομάδα που παίρνει το φάρμακο. Το πιο ασφαλές, βέβαια είναι, όσα περισσότερα άτομα μπορείς να έχεις.
ΕΡ: Πίσω από την τελευταία ανακοίνωση που έγινε για τη θεραπεία των μονοκλωνικών αντισωμάτων στο Science -καθώς είχε προηγηθεί και αντίστοιχη ανακοίνωση της Elli Lilly- κρύβεται ένας έλληνας επιστήμονας, ο δημιουργός της εταιρείας Regeneron Pharmaceuticals…
Χ.Γ: Ναι ο Γιώργος Γιακνόπουλος. Είναι ο ιδρυτής της εταιρείας αυτής και πήρε τα εύσημα γιατί είχε κάνει πολύ μεγάλη έρευνα για τον Έμπολα, όπως σας είπα και προηγουμένως, άρα έχει την τεχνογνωσία, μαζί με μια μεγάλη ομάδα που υπάρχει κι ένας άλλος Έλληνας ο Χρήστος Κυρατσούς, που είναι στην ίδια ομάδα που παλεύει τα μονοκλωνικά αντισώματα. Που σημαίνει ότι ανεξαρτήτως της ελληνικής σημαίας (γέλια) είναι μια εταιρεία που έχει όλα τα εχέγγυα να φέρει σημαντικά αποτελέσματα. Γιατί ακόμη και με το πλάσμα αναρρωσάντων ακόμα δεν έχουμε δει και ιδιαίτερα δεδομένα και οι παγκόσμιες πρακτικές είναι και της Αμερικής και της Ευρώπης ότι στην παρούσα φάση, δεν μπορούμε να πούμε ούτε υπέρ, είτε κατά.
“Συνήθης πρακτική η χορήγηση πειραματικών θεραπειών, εάν δεν υπάρχουν άλλες διαθέσιμες”
ΕΡ: Υπάρχουν κάποιες “φωνές” στις ΗΠΑ που λένε ότι κακώς χορηγήθηκε πειραματική θεραπεία στον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Ποια είναι η επιστημονική σας γνώμη;
Χ.Γ: Απ’ ότι ξέρω έχει πάρει και remdesivir o πρόεδρος Τραμπ, αλλά και δεξαμεθαζόνη. Που σημαίνει ότι εκεί οι συνάδελφοί μας γιατροί ό,τι μπορούσαν να κάνουν το έκαναν. Όσον αφορά το θέμα του «compassionate use» (σ.σ. παρηγορητική χρήση) και της πρώιμης πρόσβασης σε ένα πειραματικό φάρμακο, είναι κάτι που εφαρμόζεται χρόνια. Δηλαδή ακόμα κι αν δεν έχεις δεδομένα, ο γιατρός σταθμίζει αν το όφελος -σε σχέση με τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες- είναι πάρα πολύ σημαντικό. Στην περίπτωση αυτή, οι συνάδελφοί μου οι Αμερικανοί είπαν, ότι “δεν θα του κάνουμε κακό, άρα θα το δώσουμε πειραματικά και μπορεί να τον ωφελήσουμε”. Αυτή είναι μια συνήθης πρακτική χρόνων. Το έχουμε δει και στην ογκολογία και στην ρευματολογία και στις λοιμώξεις.
Δείτε επίσης – Τραμπ: Το “ελληνικό δαιμόνιο” πίσω από τη νέα πειραματική θεραπεία που του χορηγείται
ΕΡ: Ποιες είναι οι διαφορές των θεραπειών με μονοκλωνικά αντισώματα και με πλάσμα αντισωμάτων από ασθενείς που έχουν αναρρώσει. Αφού ο μηχανισμός είναι περίπου ο ίδιος, τι αλλάζει; Γιατί η δεύτερη θεραπεία δεν φαίνεται -από τα πρώτα δείγματα- να μην έχει τόσο ισχυρά αποτελέσματα, όσο η πρώτη;
Χ.Γ: Στα μονοκλωνικά που είναι τεχνητά στο εργαστήριο, έχεις τη δυνατότητα να παράξεις αντίσωμα που να μπλοκάρει συγκεκριμένες θέσεις του ιού. Δηλαδή, όπως το έχουν μάθει οι πάντες πια, πάει ο ιός και προσδένεται στα κύτταρα τα συγκεκριμένα αυτά που λέμε ACE-2. Αν φτιάξουμε, λοιπόν, αντισώματα μονοκλωνικά που πάνε και μπλοκάρουν θέσεις, ώστε να μην μπορεί να πάει να προσδεθεί ο ιός, καταλαβαίνετε ότι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Δηλαδή του προσφέρεις έτοιμα αντισώματα που τα έχεις φτιάξει στο εργαστήριο και είναι απολύτως ειδικά. Στο πλάσμα, επίσης προσφέρεις αντισώματα στον ασθενή τα οποία έχει αναπτύξει ο ίδιος ο οργανισμός, αλλά δεν ξέρεις ποια από αυτά είναι δραστικά. Δεν έχεις τη δυνατότητα να κάνεις τέτοια ανάλυση. Μέχρι τώρα τα αποτελέσματα δεν έδειξαν κάτι εντυπωσιακό, ακόμα όμως τρέχει η μελέτη. Δεν βιαζόμαστε…
ΕΡ: Τα μονοκλωνικά αντισώματα ωστόσο, είναι πολύ ακριβές θεραπείες. Πώς θα μπορέσει να εξασφαλιστεί μαζική πρόσβαση των ασθενών σε αυτές, αν αποδειχθούν τελικά σωτήριες;
Χ.Γ: Σωστά, είναι ακριβές. Ελπίζω σε παρέμβαση των κυβερνήσεων. Ζούμε σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, η οποία δεν έχει ξανασυμβεί εδώ και 100 χρόνια. Νομίζω, λοιπόν, ότι θα υπάρξουν παρεμβάσεις που θα δώσουν τη δυνατότητα να πέσουν οι τιμές και να υπάρξει μια συνεργασία των κυβερνήσεων με τις εταιρείες, διότι όλοι γνωρίζουμε ότι αν δεν πάει κάτι καλά δεν θα πάνε και οι εταιρείες καλά.
Γαργαλιάνος: “Μάσκες σε κλειστούς και ανοιχτούς χώρους αν δεν λειτουργήσουν τα μέτρα”
ΕΡ: Και δύο τελευταίες ερωτήσεις που αφορούν στην εσωτερική επικαιρότητα της πανδημίας. Φαίνεται ότι έχουμε εξαντλήσει ως χώρα τα “πυρομαχικά” μας -να το πω έτσι- απέναντι στον κορονοϊό και σας ρωτώ, τι μέλλει γενέσθαι; Η πανδημία έχει σταθεροποιηθεί σε υψηλά βέβαια νούμερα, αλλά σε ένα μήνα μεταβαίνουμε σε “κλειστούς χώρους”. Τι θα κάνουμε;
Χ.Γ: Πρώτο όπλο που έχουμε και δεν έχουμε εξαντλήσει είναι να πείσουμε τον κόσμο να εφαρμόσει τα μέτρα. Τα μέτρα δεν είναι μόνο να λαμβάνονται είναι και να εφαρμόζονται πάνω από όλα. Το δεύτερο είναι να πούμε μάσκες μέσα – έξω, ανεξαρτήτως συγχρωτισμού ή όχι. Το τρίτο μέτρο είναι κάποιες περιπτώσεις που μπορούμε για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να πούμε ότι δεν θα υπάρχει εύκολη κυκλοφορία. Είδατε πήρε μέτρα η Πολιτεία, έκλεισαν τα κέντρα μετά τις 12, οι χώροι εστίασης κλπ. Δεν είναι ωραίο να εξαγγέλλουμε κάθε φορά μέτρα, πρέπει να τα ακολουθούμε τα μέτρα. Εμείς εξάλλου η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων δεν λαμβάνουμε μέτρα, εισηγούμαστε μέτρα. Τα μέτρα τα λαμβάνει η συγκροτημένη Πολιτεία.
ΕΡ: Η γνώμη σας για τα σχολεία ποια είναι; Έχουν δίκιο οι μαθητές, που απαιτούν με καταλήψεις να είναι λιγότερα τα παιδιά ανά τάξη, ως μέτρο για τον κορονοϊό, ή ανεφάρμοστο;
Χ.Γ: Αλίμονο, ο κάθε έλληνας πολίτης αυτό ζητάει. Κι εμείς ζητάμε αυτό κι εσείς ζητάτε αυτό και τα παιδιά ζητάνε αυτό. Αν αυτό, όμως, δεν είναι δυνατόν; Ας εφαρμόζουμε προς το παρόν την καθολική χρήση μάσκας… Κι εδώ να πω, ότι από την αρχή εγώ δεν φοβόμουν ότι τα παιδιά του Δημοτικού ότι δεν θα φορούν τη μάσκα, χωρίς να δυσανασχετούν. Φοβόμουν τα παιδιά του Λυκείου. Όχι ότι δεν ξέρουν, αλλά τα παιδιά στην εφηβεία πολύ συχνά επηρεάζονται από διάφορες φωνές. Κι έτσι λοιπόν, η μεγάλη προσπάθεια πρέπει να γίνει να τους εξηγήσουμε στα παιδιά αυτά. Κι έχουμε εδώ ένα μεγάλο όπλο. Την αγάπη που έχουν τα παιδιά αυτά -κυρίως στους παπούδες τους- και πρέπει να το καταλάβουν οι έφηβοι. Στην ελληνική οικογένεια έχουν μεγάλη αξία οι παπούδες και οι γιαγιάδες και οι έφηβοι τους υπεραγαπούν. Αν τους εξηγήσουμε, θα καταλάβουν…