Γιατί η κατάθλιψη »χτυπά» τους ηλικιωμένους;

Iatropedia
27 Νοεμβρίου 2014 | 19:00

Ένα από τα σοβαρότερα και συχνότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι είναι η κατάθλιψη. Υπολογίζεται ότι το 10% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών εμφανίζει καταθλιπτικά συμπτώματα, ενώ το 2 – 3 % παρουσιάζει σοβαρή κατάθλιψη. Ωστόσο, ένα μεγάλο ποσοστό των καταθλιπτικών διαταραχών δεν γίνεται αντιληπτό ούτε από τους συγγενείς των ηλικιωμένων, αλλά ούτε και από τους γιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Ποια είναι τα συμπτώματα εκείνα που πρέπει να κινητοποιήσουν τους συγγενείς των ηλικιωμένων; Απαντήσεις σε αυτό και σε άλλα ερωτήματα στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί.

Toυ Σπύρου Καλημέρη

Ψυχίατρου & Ψυχοθεραπευτή

Η κατάθλιψη αποτελεί τη συχνότερη συναισθηματική διαταραχή της τρίτης ηλικίας. Παρακάτω εξειδικεύουμε κάποια στοιχεία που προεξάρχουν στην κατάθλιψη που εμφανίζεται σε ηλικίες >60 ετών.

Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους μπορεί να είναι:

Υποτροπιάζουσα ή χρόνια κατάθλιψη η οποία είχε έναρξη σε μικρότερη ηλικία και συνεχίστηκε για λόγους μη σωστής συμμόρφωσης στην αγωγή, ανθεκτικότητας , συνοσηρότητας ή άλλους

Πρωτοεμφανιζόμενη “αντιδραστική κατάθλιψη” σε μεγάλη ηλικία λόγω ποικίλλων ψυχοπιεστικών παραγόντων οξέων (π.χ. απώλεια συντρόφου) ή χρόνιων (π.χ. επιβάρυνση από χρόνιο νόσημα).

Δευτεροπαθής. Σε αυτή την περίπτωση στην αιτιοπαθογένεια της κατάθλιψης άμεσο ρόλο παίζουν μια ποικιλία σωματικών νόσων όπως για παράδειγμα νευρολογικές (Parkinson, εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο, εγκεφαλίτιδες κ.α.) , νεοπλάσματα, οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου και άλλες.

Επίσης μπορεί να ευθύνονται διάφορα φάρμακα όπως για παράδειγμα τα κορτικοειδή ή κάποια αντιυπερτασικά και τέλος η κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών.

Τα γενικά κριτήρια για τη διάγνωση της κατάθλιψης ισχύουν και στους ηλικιωμένους με τις εξής ιδιαιτερότητες:

Συχνότερη εκδήλωση έντονου άγχους. Εδώ θα βρείτε μια πλειάδα από πιθανές σωματικές εκδηλώσεις που μπορεί να οφείλονται σε υψηλό βαθμό άγχους.

Συχνότερη εκδήλωση ποικίλλων σωματικών συμπτωμάτων όπως για παράδειγμα πόνοι τύπου αρθρίτιδας. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα σωματικά συμπτώματα της κατάθλιψης μπορείτε να ρίξετε μια ματιά εδώ.

Συχνότερη εκδήλωση γνωσιακών διαταραχών όπως μνήμης, προσοχής, συγκέντρωσης, προσανατολισμού (καταθλιπτική ψευδοάνοια)

Συχνότερες διαταραχές συμπεριφοράς & ψυχοκινητικότητας όπως απάθεια ή έντονη ανησυχία

Συχνότερες διαταραχές ύπνου

Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους έχει δυσμενείς συνέπειες για την ποιότητα ζωής τους, των οικείων τους, αλλά και την πορεία άλλων σωματικών νόσων που πιθανώς να παρουσιάζουν.

Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος αυτοκτονίας και πρέπει να σημειωθεί ότι οι ηλικιωμένοι κάνουν λιγότερες απόπειρες και πραγματοποιούν περισσότερες αυτοκτονίες σε σχέση με τις μικρότερες ηλικίες.

Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης των ηλικιωμένων αποτελεί ψυχιατρική «πρόκληση» καθώς παρουσιάζει ιδιαιτερότητες που αφορούν το μειωμένο μεταβολισμό τους, τη μεγαλύτερη ευαισθησία τους σε ανεπιθύμητες ενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής, τις αλληλεπιδράσεις της τελευταίας με φάρμακα για άλλες παθήσεις που τυχόν να λαμβάνονται κ.α.

Εκτός από τη φαρμακοθεραπεία, θέση στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης των ηλικιωμένων έχει και η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, η οποία είναι πολύ πιο ασφαλής και αποτελεσματική απ’ ότι γενικώς πιστεύεται.

Σήμερα η κατάθλιψη των ηλικιωμένων υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται. Στόχος της σύγχρονης ψυχιατρικής (αλλά και ιατρικής) πρακτικής θα πρέπει να είναι η μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στην αναγνώριση και αντιμετώπιση της διαταραχής.