Για το «μαύρο» αποτύπωμα που αφήνουν οι φωτιές όχι μόνο στην υγεία αλλά και στο περιβάλλον, μίλησαν στο newsit.gr, ο Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης και ο Νίκος Μιχαλόπουλος, δύο επιστήμονες που ξεχωρίζουν ο καθένας στον τομέα τους, αναλύοντας τις σοβαρές συνέπειες που έχει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα η πύρινη λαίλαπα που έχει εξαπλωθεί σε πολλά σημεία της Ελλάδας.
«Μετράμε τα σωματίδια pm2.5 -που έχουν διάμετρο 2,5mm- τα οποία μας δείχνουν την ρύπανση και είναι εκείνα που πάνε βαθιά στα πνευμόνια. Σε αυτά αν εκτεθεί κάποιος για λίγο είναι απλά ερεθιστικά. Αν όμως εκτεθεί παρατεταμένα, αυτό μπορεί να είναι μεγαλύτερο πρόβλημα για αυτούς που έχουν σοβαρότερα προβλήματα υγείας», λέει στο newsit.gr για τις φωτιές στην Ελλάδα ο Καθηγητής Πνευμονολογίας και διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης.
Ο κ. Γουργουλιάνης τονίζει για παράδειγμα ότι «από κάποιους σταθμούς που έχουμε στο Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας παρατηρήθηκαν υπερβάσεις των σωματιδίων ακόμα και 7 παραπάνω από το φυσιολογικό σε πόλεις που είναι πολύ μακρινές από την Αλεξανδρούπολη, όπως πόλεις της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας».
Σύμφωνα με τον κ. Γουργουλιάνη, το αντίκτυπο που μπορεί να αφήσει στην υγεία του ανθρώπου βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα εξαρτάται και από το αν ανήκει ή όχι στις ευπαθείς ομάδες.
«Υπάρχουν οι ασθενείς που έχουνε χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, δηλαδή αυτοί που κάπνιζαν, εκείνοι με άσθμα και κάποιοι που έχουν καρδιακή ανεπάρκεια και χρειάζονται εφεδρείες. Οι πνεύμονες όλων αυτών δεν είναι λειτουργικοί και αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να διώξουν τα συγκεκριμένα σωματίδια.
Δηλαδή κάποιος που κάπνιζε και έχει ΧΑΠ (νόσος των καπνιστών) έχει καταστρέψει τους αμυντικούς μηχανισμούς. Δεν βήχει καλά και μπαίνουν αυτές οι ουσίες βαθιά στα πνευμόνια. Αυτοί που κινδυνεύουν είναι οι ευάλωτες ομάδες. Οι ασθενείς που έχουν άσθμα επίσης κάνουν παρόξυνση, δηλαδή δρα ερεθιστικά και στενεύουν και κλείνουν οι βρόγχοι. Ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση στρες από αυτές τις ουσίες».
Αυτό που προτείνει ο κ. Γουργουλιάνης είναι «οι άνθρωποι που ανήκουν σε ευάλωτες κατηγορίες να μένουν σπίτι με το air condition και να βγαίνουν με μάσκα και μόνο αν είναι απαραίτητα ανάγκη. Δηλαδή ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, άσθμα, καρδιακή ανεπάρκεια. Σε αυτούς που δεν έχουν πρόβλημα ο βήχας λειτουργικά σωστά ως αμυντικός μηχανισμός. Βήχουμε για να τα βγάλουμε, αισθανόμαστε ένα κλείσιμο στον λαιμό μας και μας έρχεται να βήξουμε. Αυτό είναι φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού».
Ο καθηγητής Πνευμονολογίας διαχωρίζει τα άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες από τους υγιείς ωστόσο επισημαίνει ότι και «εκείνοι που δεν έχουν πρόβλημα αλλά θέλουν να αθληθούν θα πρέπει να το αποφύγουν γιατί όταν αθλούμαστε εισπνέουμε μεγαλύτερες ποσότητες και θα πρέπει όλοι να βγαίνουμε αν είναι με ανάγκη με μάσκα».
Πάντως στο ερώτημα πολιτών για το πώς μπορούμε να προστατευθούμε επαρκώς από τα αιωρούμενα σωματίδια ο κ. Γουργουλιάνης εξηγεί «μερικοί ψάχνουν να βρουν μάσκα υψηλής προστασίας. Ωστόσο δεν πειράζει. Και αυτές τις μάσκες που είχαμε για τον κορονοϊό είναι μία χαρά. Αν τις βρέξουμε και λίγο, είναι ακόμα καλύτερα.
Δεν χρειάζεται τις υπόλοιπες μέρες να είμαστε με τη μάσκα, μόνο αυτές τις μέρες που είναι αυξημένη η ρύπανση. Ελπίζω να κρατήσει λίγο η φωτιά σε όλα τα μέτωπα. Έχουμε μελετήσει προηγούμενη φορά στον Βόλο από τις φωτιές που είχαμε στην Εύβοια και είχαν μετακινηθεί τα σωματίδια.
Οι φλόγες έκαιγαν μέρες αν είναι παρατεταμένη και ξεπέρασε τις τρεις μέρες αυτό είναι πολύ περισσότερο ερεθιστικό για τον οργανισμό σου αυξάνονται οι εισαγωγές στα νοσοκομεία των ανθρώπων που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες. Και από άλλες μελέτες από τον Καναδά, την Τουρκία, την Κίνα γνωρίζουμε ότι όσο πιο πολύ εκτίθενται άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, είναι εκείνοι που κάνουν βαρύτατα προβλήματα».
Σωματίδια υπεύθυνα για περίπου 7 εκατ. θανάτους κάθε χρόνο
Στο newsit.gr μίλησε για το ανησυχητικό φαινόμενο της τεράστιας αύξησης των σωματιδίων -απόρροια των πυρκαγιών στη χώρα μας- ο διευθυντής του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Νίκος Μιχαλόπουλος.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι τα αιωρούμενα σωματίδια γιατί ξέρουμε ότι αυτά μπορεί να δημιουργήσουν σημαντικά προβλήματα στον άνθρωπο. Ξέρουμε από τη βιβλιογραφία ότι είναι υπεύθυνα για έναν μεγάλο αριθμό πρόωρων θανάτων τον χρόνο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι τα αιωρούμενα σωματίδια είναι υπεύθυνα για περίπου 7.000.000 θανάτους κάθε χρόνο. Άρα τώρα έχουμε πολύ μεγάλη εκπομπή αιωρουμένων σωματιδίων που πλέον είναι και υπερ-λεπτά (ακόμα και pm1 και pm0.5 -δηλαδή σωματίδια διαμέτρου 1 και 0.5μm).
Αυτό σημαίνει ότι μπορούν εύκολα να εισχωρήσουν στον οργανισμό και να μεταφέρουν ενώσεις που είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο. Και αυτό ισχύει τόσο σε βραχυχρόνια έκθεση -κυρίως για τις ευαίσθητες ομάδες- όσο και μακροχρόνια μετά από έκθεση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Π.χ. τα επίπεδα σωματιδίων που είχαμε στην Πετρούπολη, Χαϊδάρι δεν έπεσαν κάτω από τα 100 μικρογραμμάρια το κυβικό μέτρο επί ένα 24ωρο. Αν γίνει συνεχόμενη έκθεση σε αυτά τα σωματίδια για 3, 4, 5 μέρες αυτό μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα».
Τα σωματίδια αυτά σύμφωνα με τον κ. Μιχαλόπουλο μπορεί να φτάσουν ακόμα και μέχρι τον εγκέφαλο. «Ακόμα και σε άτομα που δεν έχουν κάποιο θέμα υγείας, θα μπορούσε η μακροχρόνια έκθεση στα σωματίδια (δηλαδή αρκετών ημερών) να τους δημιουργηθούν πολύ σημαντικά προβλήματα.
Μπαίνουν μέσω της αναπνοής, τα μεγάλα σωματίδια μπλοκάρονται στην μύτη μας. Αυτά ωστόσο επειδή είναι πολύ μικρά αποφεύγουν αυτές τις γωνίες και μπαίνουν εύκολα στα πνευμόνια, βρόγχους, μπορεί να φτάσουν μέχρι και τον εγκέφαλο μέσω της κυκλοφορίας του αίματος».
«Μια COVID κάθε χρόνο που θα οφείλεται σε τζάκια και καυσαέρια»
Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου θέτει στο τραπέζι και την αλλαγή του κλίματος και την κλιματική κρίση που σφυροκοπά τον πλανήτη μετά την ανθρώπινη παρέμβαση.
«Στο περιβάλλον τα αιωρούμενα σωματίδια και ιδίως αυτά που είναι από τις καύσεις παράγει σωματίδια που είναι καπνιά-μαύρος άνθρακας και είναι εκείνα που απορροφούν επιπλέον την ακτινοβολία. Οπότε ουσιαστικά βοηθάνε στο να έχουμε επιπλέον θέρμανση της ατμόσφαιρας. Σίγουρα επηρεάζουν το κλίμα», δηλώνει.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, σύμφωνα με τον κ. Μιχαλόπουλο ότι «στην Αλεξανδρούπολη εκεί που έχουμε τον σταθμό, είχαμε υψηλές συγκεντρώσεις αλλά ήταν ανά περιόδους. Τις υψηλότερες που είδαμε αυτές τις μέρες και αυτό μας έκανε μεγάλη έκπληξη ήταν στα Ιωάννινα και την Άρτα επί σχεδόν 20 ώρες και ήταν η καπνιά που μεταφέρθηκε από τον Έβρο.
Στην Αττική τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων είχαμε στη Δυτική Αττική και μέχρι και τον Πειραιά. Ήταν μια “γλώσσα” από πάνω από την δυτική Αττική, δηλαδή Αχαρνές, Λιόσια κτλ. Στην Πετρούπολη παρατηρήθηκαν για τουλάχιστον 12 με 14 ώρες. Πρέπει να μένουμε σπίτι, να έχουμε κλειστά πόρτες και παράθυρα και να ανοίξουμε το air condition με την προϋπόθεση ότι κάνει ανακύκλωση του εσωτερικού αέρα».
Μάλιστα αντιπαραβάλει την ατμόσφαιρα που έχουμε εξαιτίας της φωτιάς με αυτή υπό κανονικές συνθήκες.
«Τις μέρες που δεν είχαμε τις πυρκαγιές -δηλαδή κανονικές μέρες με μελτέμια- στην Αθήνα είχαμε 9 με 10 μικρογραμμάρια και τώρα παρατηρείται να είναι 100μgr. Έχουμε δηλαδή δεκαπλάσια ποσότητα. Είναι σαν να είναι χειμώνας με αναμμένα τζάκια, με άπνοια για να μαζεύονται οι αέριες μάζες και με βαριά ρύπανση.
Ακριβώς μια τέτοια κατάσταση ζούμε. Ο Π.Ο.Υ. μιλά για 7 εκατ. πρόωρους θανάτους. Αυτό το νούμερο για την Ελλάδα είναι 12.000 τον χρόνο στην χώρα μας. Άρα μια covid χοντρικά κάθε χρόνο και οφείλεται στα τζάκια και τα καυσαέρια. Δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ αυτό το φαινόμενο με τα σωματίδια, μέχρι και πριν δέκα χρόνια. Όλα αυτά είναι ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης», καταλήγει μιλώντας στο newsit.gr ο διευθυντής του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Νίκος Μιχαλόπουλος.
Από το newsit.gr και την ΑΝΝΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ ΤΣΟΥΤΣΑ