Η πνευματική δύναμη των ηλικιωμένων: Γιατί ο εγκέφαλος μετά τα 60 λειτουργεί πιο αρμονικά

Του Δρ. Κωνσταντίνου Κουσκούκη*

Η μακροζωία είναι μία περίπλοκη και πολύπλευρη διαδικασία που επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως το φύλο, τη γενετική, τον τρόπο ζωής, το περιβάλλον και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, κρίσιμη δε πτυχή της προώθησης της μακροζωίας είναι η βελτίωση της συνολικής υγείας, η οποία είναι ο πρωταρχικός στόχος της επιστήμης.

Η γήρανση είναι μια μη αναστρέψιμη δυναμική διαδικασία που επηρεάζει όλους τους ανθρώπους ενώ η αναζήτηση του ελιξιρίου της αιώνιας νεότητας είναι το μάταιο και άπιαστο όνειρο κάθε ανθρώπου. Με τον όρο μακροζωία (Longevity) ορίζουμε όχι μόνο την παράταση της διάρκειας της ζωής, τη δυνατότητα διατήρησης της υγείας, την ταυτόχρονη επιβράδυνση της διαδικασίας γήρανσης χωρίς ασθένεια, γήρανση με αξιοπρέπεια αλλά και τη βελτίωση της υγείας μέχρι το βιολογικό μας τέλος. Η μακροζωία δεν εξαρτάται μόνο από το βιολογικό μας υπόβαθρο αλλά ταυτόχρονα και από το ψυχολογικό και κοινωνικό περιβάλλον της ζωής μας, καθώς η ατομική μακροζωία έχει άμεση εξάρτηση από τη συλλογική μακροζωία του πληθυσμού.

Δείτε επίσης: Ιαματική Ιατρική: Ο 1 στους 11 ευρωπαίους μετά τη σύνταξη θέλει να μείνει στην Ελλάδα

Κατά κανόνα, όλοι μας επιβραδυνόμαστε νοητικά καθώς μεγαλώνουμε, κυρίως μετά την ηλικία των 50 ή 60, ίσως αρχίσουμε να δυσκολευόμαστε στην ανάκληση ονομάτων ή λέξεων και να ξεχνάμε διάφορα πράγματα, όμως εάν ο εγκέφαλός μας αρχίζει να επιβραδύνει, τα ελλείμματα του γήρατος αντισταθμίζονται από τη σοφία, την διαύγεια και την ηρεμία.

Ο εγκέφαλος ενός ηλικιωμένου είναι πολύ πιο πρακτικός, καθώς σ’ αυτήν την ηλικία, η αλληλεπίδραση του αριστερού κα του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου γίνεται αρμονική, γεγονός που διευρύνει τις δημιουργικές δυνατότητες γι’ αυτό και ανάμεσα σε άτομα άνω των 60 ετών ανευρίσκονται πολλές προσωπικότητες που μόλις ξεκίνησαν τις δημιουργικές τους δραστηριότητες.

Ακτινογραφία στον εγκέφαλο ενός ηλικιωμένου

Ενδιαφέρον είναι επίσης το γεγονός ότι μετά από 60 χρόνια ένα άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί 2 ημισφαίρια ταυτόχρονα, επιτρέποντας να λύσει πολύ πιο περίπλοκα προβλήματα, ενώ ο εγκέφαλος των ηλικιωμένων επιλέγει το μονοπάτι που καταναλώνει λιγότερη ενέργεια, εξαλείφει τα περιττά και αφήνει μόνο τις σωστές επιλογές για να λύσει το πρόβλημα.

Οι νευρώνες του εγκεφάλου δεν εξαφανίζονται, οι μεταξύ τους όμως σχέσεις απλώς ατροφούν αν δεν ασχοληθεί κανείς με διανοητική εργασία, ενώ επιβάρυνση προκαλούν η απόσπαση της προσοχής και η λήθη που προκύπτουν λόγω της υπερπληθώρας πληροφοριών.

Από την ηλικία των 60 ετών, ένα άτομο όταν παίρνει αποφάσεις με πλήρη διαύγεια, εξακολουθεί να τα «έχει τετρακόσια» μέχρι την τελευταία του πνοή, επιτρέποντας να γίνουμε όλοι «σούπερ παππούδες και γιαγιάδες», ενώ θα αποκρυπτογραφηθεί το μυστήριο της διανοητικής μακροζωίας.

Η νέα γνώση που έχουμε αποκτήσει συνέβαλε στην κατανόηση διαφόρων πτυχών της γήρανσης, όπως στην ταυτοποίηση περισσότερων από 300 γονιδίων (γεροντογονίδια) που επηρεάζουν τη διαδικασία αυτή.

Το φαινόμενο των διακρίσεων που υφίστανται οι ηλικιωμένοι, συνοψίζονται με τον όρο «ageism», ως ηλικιακό ρατσισμό προς τους μεγαλύτερους ή «γεροντοκρατία», λαμβάνοντας υπόψη και την περιβαλλοντική γεροντολογία.

*Κωνσταντίνος Κουσκούκης

Καθηγητής Δερματολογίας – Νομικός,

Πρόεδρος Ελληνικής Ακαδημία Ιαματικής Ιατρικής. 
www.thermalmedicineacademy.gr