Ιατρικός τουρισμός – Ελλάδα: Ποιες θεραπείες είναι πιο ανταγωνιστικές και τι πρέπει να γίνει ακόμη

Του: Δρ. Δημήτρη Μπατάκη*

Είναι γνωστό πως ένα από τα πιο δυνατά σημεία της χώρας στον οικονομικό τομέα είναι ο τουρισμός. Αυτό οφείλεται στη φυσική ομορφιά της Ελλάδας, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο να έρχονται εκατομμύρια τουριστών από όλο το κόσμο.

Ο τουρισμός είναι μια ελπίδα για τη πατρίδα μας, μέσα στις πολυεπίπεδες κρίσεις που έχει περάσει. Αλλά πρέπει αναπτυχθούν εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός, ο θρησκευτικός τουρισμός, ο ιατρικός τουρισμός, για τον οποίο γίνεται λόγος στο παρόν άρθρο.

Ο ιατρικός τουρισμός απευθύνεται σε τουρίστες που πρόκειται να επισκεφθούν μια ξένη χώρα, για τη παροχή υγειονομικών υπηρεσιών, σε συνδυασμό με την απόλαυση των διακοπών.

Τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμια κλίμακα η ζήτηση του ιατρικού τουρισμού αυξάνεται ραγδαία, γεγονός που οφείλεται στις δημογραφικές αλλαγές και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.

Σε αυτό το σημείο ακριβώς παρουσιάζεται μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα. Σε άλλα κράτη ο ιατρικός τουρισμός είναι ήδη πολύ ανταγωνιστικός και δαπανώνται πολλά δισεκατομμύρια για την ανάπτυξή του.

Ιατρικός Τουρισμός: Πλεονεκτήματα, οι καλές υπηρεσίες, οι  ευέλικτοι νόμοι και τα χαμηλά κόστη

Χαρακτηριστικά να αναφερθεί ότι, το 46% του παγκόσμιου τζίρου του ιατρικού τουρισμού δαπανάται αποκλειστικά για οδοντιατρική θεραπεία, στην Ελλάδα το κόστος αυτών των οδοντιατρικών εργασιών είναι το 20%-30% του αντίστοιχου στον τόπο προορισμού των διεθνών ασθενών.

Επίσης, οι εκτιμήσεις δείχνουν 60%-90% χαμηλότερη δαπάνη υγειονομικής περίθαλψης και μικρότερες λίστες αναμονής σε σύγκριση με τις αντίστοιχες τιμές στο Ηνωμένο Βασίλειο, στον Καναδά ή στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Για παράδειγμα, η θεραπεία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ελλάδα κοστίζει περίπου 3.000-5.000 ευρώ, ενώ στην Αμερική και στον Καναδά κοστίζει περί τα 20.000 ευρώ και στην Αγγλία 8.000 ευρώ.

Εκτιμάται, ότι ένας ρεαλιστικά αισιόδοξος στόχος για την χώρα μας σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα (τρία με τέσσερα χρόνια) είναι να έρχονται 100.000 ασθενείς το χρόνο, που να δαπανούν κατά μέσο όρο 4.000 ευρώ ο καθένας, κάτι που σημαίνει συνολικά έσοδα 400 εκατ. το χρόνο. Αν αναπτυχθεί η διασυνοριακή φροντίδα μέσα στην ΕΕ, και αν χρησιμοποιηθεί σωστά η υποδομή του ΕΣΥ μέσω ΣΔΙΤ, μπορεί να τεθεί στόχος πενταπλάσιος, δηλαδή 2 δισ. ευρώ το χρόνο.

Πρέπει να επισημανθεί σε αυτό το σημείο πως σε ό,τι αφορά τα δημόσια νοσοκομεία, είναι σε θέση να παρέχουν υπηρεσίες ιατρικού τουρισμού, και παράδειγμα επ’ αυτού αποτελεί το μαιευτήριο «Έλενα», που έχει υπερσύγχρονα μέσα εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Παράλληλα, η  ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ενός νέου –και εξαιρετικά ανερχόμενου– επαγγελματικού κλάδου, αυτού του συντονιστή υγείας.

Ο ασθενής από το εξωτερικό προγραμματίζει τη θεραπεία του σε πιστοποιημένα ελληνικά νοσοκομεία, ενώ παράλληλα  αναθέτει τη φροντίδα όλων των λεπτομερειών του ταξιδιού στην Ελλάδα στους ανθρώπους που ασκούν αυτή την ειδικότητα.

Προαιρετικά προσφέρονται υπηρεσίες διερμηνείας και μετάφρασης εγγράφων, κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων – ξενοδοχείων, υπηρεσίες μεταφοράς, βοήθεια σε όλα τα γραφειοκρατικά και διαδικαστικά θέματα, αλλά και τουριστικές δραστηριότητες για τον ασθενή ή/και για τα μέλη της οικογένειάς του.

Η Ελλάδα μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ιατρικού τουρισμού, προσελκύοντας κατά κύριο λόγο άτομα από την Ευρώπη, τα αραβικά κράτη, την περιοχή της Μεσογείου και χώρες με έντονο το ελληνικό στοιχείο, μέσω της ομογένειας.

Τα πλεονεκτήματα που υπάρχουν είναι το εύκρατο κλίμα, τα ξενοδοχεία και οι ιατρικές υπηρεσίες που παρέχονται. Όμως, βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού είναι η πιστοποίηση των νοσηλευτικών μονάδων. Οι πιστοποιήσεις είναι δύο, η αμερικανική και η ευρωπαϊκή.

Ιατρικός Τουρισμός στην Ελλάδα: Τα «βαριά όπλα» του

Οι υπηρεσίες που θα αποτελέσουν τα “βαριά όπλα” του ελληνικού ιατρικού τουρισμού είναι η αιμοκάθαρση, οι οφθαλμολογικές επεμβάσεις και η εξωσωματική γονιμοποίηση.

Επίσης, είναι εφικτή η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με το να παραχωρήσει το δημόσιο χώρους, οι οποίοι θα αξιοποιηθούν από ιδιώτες, ενώ ο δημόσιος τομέας θα μπορεί να συμμετέχει στην προσπάθεια, αρκεί να λάβει πιστοποίηση.

Επιπλέον, πρέπει να υπάρξει σύμπραξη των φορέων για την προσέλκυση των ασθενών, δηλαδή η συνεργασία μεταξύ νοσοκομείων, ξενοδοχείων και αεροπορικών εταιρειών. Ένα βασικό πρόβλημα που αναδύεται είναι ότι δεν υπάρχει σύμβαση με ασφαλιστικά ταμεία άλλων χωρών.

Ένα ακόμα πρόβλημα που υπάρχει, είναι ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εκδώσει βίζες σε χώρες εκτός Σέγκεν, όπως κάνει για παράδειγμα το Ντουμπάι, που εκδίδει βίζες 3μηνης διάρκειας, οι οποίες μπορούν να πάρουν 6 μήνες παράταση. Η Ελλάδα χρειάζεται λοιπόν πιστοποίηση, εύκολη πρόσβαση των ασθενών στην χώρα και έκδοση βίζας, χωρίς μεγάλο κόστος. Την λύση στο θέμα της βίζας θα πρέπει να δώσουν τα Υπουργεία Εξωτερικών και Τουρισμού.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα καλής λειτουργίας ιατρικού τουρισμού είναι η Ν. Κορέα, στην οποία οι αρμόδιοι του ιατρικού τουρισμού γνωρίζουν πόσους ασθενείς έχουν και τις περιοχές που επισκέπτονται, ποιες είναι οι 4 εθνικότητες με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στη χώρα τους, τα κέρδη που αποκομίζουν, καθώς και τα κέρδη των νοσοκομείων.

Ένα ακόμα καλό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της Τουρκίας, η οποία έχει έσοδα πάνω από 4 δις το χρόνο. Έχει δημιουργήσει ελεύθερες ζώνες, οι οποίες δεν έχουν φορολογία, έχει επιτύχει συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, όπως επίσης και συστήματα τιμολογιακής πολιτικής και συστήματα management. Επιπλέον, η αεροπορική εταιρεία Turkish Airlines συμμετέχει στον ιατρικό τουρισμό, έχοντας δημιουργήσει πακέτα προσφορών.

Σχετικά με το κράτος, θα πρέπει να ενισχύει τους ιατρικούς συλλόγους για την προβολή του ιατρικού τουρισμού, όμως θα μπορούσε να λάβει περισσότερες πρωτοβουλίες, όπως την ενημέρωση των πρεσβειών, τη διοργάνωση συνεδρίων σε άλλες χώρες, τη δημιουργία μορφών επικοινωνίας, τη διευκόλυνση έκδοσης διαβατηρίων και βίζας, καθώς επίσης να δώσει κίνητρα σε αεροπορικές και ταξιδιωτικές εταιρείες να συμμετέχουν στο εγχείρημα του ιατρικού τουρισμού. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις.

Τέλος, για την εφαρμογή του ιατρικού τουρισμού στην Ελλάδα, είναι αναγκαίο να γίνουν κάποιες σημαντικές κινήσεις. Αρχικά, ίδρυση Υφυπουργείου Ιατρικού Τουρισμού ή Ειδικό Επιμελητήριο Επιχειρήσεων Ιατρικού Τουρισμού, για να αναλάβει την όλη υποστήριξη της προσπάθειας.

*Δρ. Δημήτρης Μπατάκης,

Πολυτεχνείο Κρήτης, Εργαστήριο Financial Engineering
Μ.Sc. LSE International Health Policy, M.Sc. Health Economics and Management