Δυναμική επανεμφάνιση έχει κάνει η ιλαρά, λόγω της μείωσης των εμβολιασμών σε διεθνές επίπεδο, και οι ελληνικές υγειονομικές Αρχές – όπως όλες στον κόσμο – βρίσκονται σε επαγρύπνηση. Ο ΕΟΔΥ λαμβάνει μέτρα πρόληψης, ώστε να αντιμετωπιστεί ένα πιθανό επιδημικό κύμα ιλαράς.
Τις επισημάνσεις αυτές κάνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, καθηγητής Υγιεινής & Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Όπως αναφέρει, από τις αρχές του 2024 έως σήμερα έχουν εντοπιστεί στην χώρα μας 5 κρούσματα ιλαράς.
Σε διεθνές επίπεδο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει πως πέρυσι τα κρούσματα αυξήθηκαν κατά 18% και έφθασαν στα 9 εκατομμύρια παγκοσμίως. Επιπλέον, οι θάνατοι από ιλαρά αυξήθηκαν κατά 43%.
Η ιλαρά είναι μία υπερμεταδοτική νόσος. Κάθε πάσχοντας από αυτήν μπορεί να μολύνει άλλα 15 άτομα κατά μέσον όρο. Για να αναχαιτιστεί, ο ΕΟΔΥ στοχεύει:
- Στην ενίσχυση του εμβολιασμού (με έμφαση στους εμβολιασμούς ειδικών πληθυσμιακών ομάδων)
- Στην ενημέρωση του πληθυσμού (ιδίως όσων πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες όπου παρατηρείται έξαρση κρουσμάτων).
Μείωση των εμβολιασμών στην Ελλάδα
Ο λόγος της διασποράς στην κοινότητα είναι η μείωση των εμβολιασμών. Όπως αποκαλύπτει ο κ. Χατζηχριστοδούλου, η πανδημία συνέβαλλε στη μείωση του ποσοστού κάλυψης με την πρώτη δόση του εμβολίου έναντι της ιλαράς. Το ποσοστό κάλυψης από 94-95% που ήταν, έχει φθάσει κοντά στο 91-92% στην Ευρώπη.
Τάση μείωσης των εμβολιασμών παρατηρείται και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με μια πρώτη ανάλυση των στοιχείων από τον ΕΟΔΥ, από το 2020 καταγράφεται μικρή πτώση σχετικά με την πρώτη δόση. Πάντα υπήρχε ένα ποσοστό παιδιών που δεν είχαν εμβολιαστεί. Κυμαινόταν κοντά στο 5-6%, αναφέρει. Σήμερα αυτό το ποσοστό κυμαίνεται κοντά στο 8-9%.
«Έχουμε τις συνθήκες που ευνοούν μια έξαρση κρουσμάτων. Δεν έχουμε φτάσει στο επίπεδο το επιθυμητό της εμβολιαστικής κάλυψης που είναι 95% του παιδικού πληθυσμού. Έτσι έχουμε ένα αριθμό επίνοσων παιδιών και ενηλίκων και όταν γίνει κρίσιμη μάζα έχουμε την έξαρση, η οποία εμφανίζεται περίπου κάθε 6 με 7 χρόνια», αναφέρει.
Τελευταία έξαρση στην χώρα μας καταγράφηκε το 2017-2018. Μεταξύ 2004 και 2023 εκδηλώθηκαν τρεις επιδημίες ιλαράς. Δηλώθηκαν συνολικά 4.151 κρούσματα και 4 θάνατοι. Η πλειονότητα των κρουσμάτων αφορούσε Έλληνες Ρομά (56,9%) και νεαρούς ενήλικες από τον γενικό πληθυσμό που ήταν ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι. Το νόσημα παρουσίασε την υψηλότερη επίπτωση στην ηλικιακή ομάδα 0-4 ετών.
Κατά τα έτη 2021, 2022 και 2023 δεν δηλώθηκε κανένα κρούσμα ιλαράς. Ο ΕΟΔΥ επισημαίνει την πιθανότητα υποδήλωσης, λόγω της πανδημίας COVID-19.
Τα μέτρα του ΕΟΔΥ
Για να ελεγχθεί η ιλαρά, είναι αναγκαία η εγρήγορση των επαγγελματιών Υγείας, τονίζει ο κ. Χατζηχριστοδούλου. Απαραίτητη είναι ακόμα η εντατικοποίηση των εμβολιασμών, με έμφαση στους εμβολιασμούς ειδικών πληθυσμιακών ομάδων, όπως οι Ρομά και οι μετανάστες. Πρέπει επίσης να εμβολιαστούν έφηβοι και ενήλικες που δεν ολοκλήρωσαν τον εμβολιασμό τους στο παρελθόν.
Ο ΕΟΔΥ σε συνεργασία με δήμους και τη ΜΚΟ «Υγεία για Όλους» θα διενεργήσει μαζικό εμβολιασμό σε καταυλισμούς Ρομά με τη συνδρομή των ΚΟΜΥ. Κλιμάκια του ΕΟΔΥ θα επισκεφθούν, επίσης, κέντρα φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών και θα ενημερώσουν για την εμβολιασμό και τα μέτρα πρόληψης.
Παράλληλα, ο ΕΟΔΥ βρίσκεται σε επαφή με ταξιδιωτικούς πράκτορες, ώστε να ενημερώνονται οι ταξιδιώτες για την ολοκλήρωση του εμβολιασμού τους πριν από το ταξίδι τους. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως εάν πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες με έξαρση κρουσμάτων, όπως η Ρουμανία.
Για να ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός για την ιλαρά απαιτούνται δύο δόσεις από το τριπλό εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR).
Τέλος, ειδικές δράσεις θα αφορούν περιοχές όπου σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης 2020-2021, διαπιστώθηκε χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη, προκειμένου να ενισχυθεί ο εμβολιασμός στον παιδικό πληθυσμό.
Χώρες με αυξημένα κρούσματα
Στην παρούσα φάση δεν συντρέχει λόγος ιδιαίτερης ανησυχίας, επισημαίνει ο κ. Χατζηχριστοδούλου. Πρέπει όμως οι αρμόδιες Αρχές να βρίσκονται σε εγρήγορση, διότι παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων σε χώρες της Ευρώπης. «Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να προετοιμαστούμε για ενδεχόμενη έξαρση ιλαράς και στην Ελλάδα», τονίζει.
Σύμφωνα με πρόσφατα διεθνή επιδημιολογικά δεδομένα παρατηρείται έξαρση κρουσμάτων ιλαράς σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα: Από 1 Ιανουαρίου 2023 έως 30 Νοεμβρίου 2023 δηλώθηκαν 2.242 επιβεβαιωμένα κρούσματα ιλαράς από 22 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πλειονότητα των κρουσμάτων παρατηρείται:
- Στη Ρουμανία (1.687)
- Την Αυστρία (172)
- Τη Γαλλία (111)
- Τη Γερμανία (72)
- Το Βέλγιο (70)
- Στην Πολωνία (32)
- Στην Ιταλία (27)
- Στην Ισπανία (12)
- Στη Σουηδία (11)
Οι υπόλοιπες χώρες έχουν δηλώσει στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα λιγότερα από 10 επιβεβαιωμένα κρούσματα η κάθε μία.
Στις 9-10 Ιανουαρίου 2024 δηλώθηκαν 954 νέα επιβεβαιωμένα κρούσματα ιλαράς από έξι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τα οποία τα 932 στην Ρουμανία. Τα υπόλοιπα 22 επιβεβαιωμένα κρούσματα δηλώθηκαν από την Αυστρία (17), την Πολωνία (3), την Τσεχία (1) και τη Δανία (1).
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Φωτογραφία: iStock