«Τη στιγμή που θα μάθουμε ότι κάποιος μετέδωσε τον ιό της γρίπης των πτηνών H5N1 σε κάποιον άλλον σχετικά εύκολα, τότε θα έχουμε μια νέα πανδημία και θα είναι σε όλο τον κόσμο, πιθανώς μέσα σε λίγες εβδομάδες».
Αυτό ανέφερε, μεταξύ άλλων, η Jennifer Nuzzo, διευθύντρια του Κέντρου Πανδημιών στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Brown σε πρόσφατο σεμινάριο. Γιατί με το φθινόπωρο να έχει μπει ήδη και τις θερμοκρασίες να υποχωρούν σταδιακά στις ΗΠΑ, ο φόβος είναι πως ο ιός της γρίπης των πτηνών H5N1 μπορεί να γίνει πιο επικίνδυνος, δεδομένου ότι τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες βρίσκονται σε κίνηση και άλλοι ιοί της γρίπης, ενώ κάθε νέος ξενιστής δίνει στον ιό την ευκαιρία να γίνει καλύτερος στο να μολύνει ανθρώπους.
«Για να είμαστε ξεκάθαροι, δεν έχουμε μέχρι στιγμής καμία ένδειξη ότι ο ιός αυτός μπορεί να μολύνει εύκολα ανθρώπους ή ότι μπορεί να εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων εύκολα και με διαρκή τρόπο», ανέφερε η Δρ Nuzzo, εξηγώντας πως «αν είχε αυτές τις ικανότητες, θα είχαμε ήδη πανδημία».
Οι επιστήμονες εκφράζουν αυτήν την ανησυχία, καθώς προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο του πώς ένας άνθρωπος στο Μιζούρι, ο οποίος δεν είχε καμία επαφή με ζώα, μολύνθηκε από έναν τύπο γρίπης των πτηνών.
Λίγες λεπτομέρειες έχουν δοθεί στη δημοσιότητα. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος είχε «σοβαρά υποκείμενα νοσήματα» που πιθανώς τον έκαναν πιο ευάλωτο στη μόλυνση, σύμφωνα με τον Δρ Nirav Shah, βασικό αναπληρωτή διευθυντή των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC).
Οι εξετάσεις στο Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας της Πολιτείας του Μιζούρι επιβεβαίωσαν ότι ο άνθρωπος είχε έναν ασυνήθιστο υπότυπο της γρίπης Η5. Φέτος, εν τω μεταξύ, έχουν αναφερθεί σε ανθρώπους στις ΗΠΑ άλλες 13 λοιμώξεις από H5. Και, εκτός από το κρούσμα στο Μιζούρι, όλες αφορούσαν εργαζόμενους σε αγροκτήματα που είχαν έρθει σε άμεση επαφή με μολυσμένα πτηνά ή αγελάδες.
Το CDC επιβεβαίωσε ότι το κρούσμα στο Μιζούρι ήταν λοίμωξη Η5 και τώρα προσπαθεί να προσδιορίσει την αλληλουχία του υπόλοιπου γονιδιώματος του ιού για να διαπιστώσει αν σχετίζεται με εκείνους που μολύνουν πουλερικά και γαλακτοπαραγωγά βοοειδή. Ωστόσο, δεν είναι σίγουρο ότι θα τα καταφέρουν, δεδομένου ότι υπήρχε ελάχιστος ιός στα δείγματα του ασθενούς για να δουλέψουν.
Την ίδια στιγμή, ο ιός της γρίπης των πτηνών A(H5N1) ανιχνεύθηκε στα λύματα 10 πόλεων του Τέξας από ερευνητές του UTHealth Houston και του Baylor College of Medicine.
Μέχρι τον Μάρτιο του 2024, ο H5N1 δεν είχε ανιχνευθεί σε κανένα από τα 1.337 δείγματα λυμάτων που είχε αναλύσει η ομάδα. Αλλά από τις 4 Μαρτίου έως τις 15 Ιουλίου, ο H5N1 ανιχνεύθηκε σε 10 στις 10 πόλεις, 22 στις 23 περιοχές και σε 100 από τα 399 δείγματα.
Η ανάλυση δειγμάτων από τα λύματα μπορεί να εντοπίσει ιούς με τις πρωτεΐνες Η5, αλλά δεν δείχνει αν οι ιοί αυτοί προέρχονται από πτηνά, αγελάδες, άλλα ζώα ή ακόμη και από γάλα που έχει απορριφθεί στο σύστημα αποχέτευσης. Μέχρι στιγμής, πάντως, οι περισσότερες πολιτείες στις οποίες έχουν εμφανιστεί πρωτεΐνες Η5 στα λύματα έχουν επίσης αναφέρει μολυσμένα κοπάδια. Ωστόσο, η παρουσία τους στα λύματα δεν συσχετίστηκε με νοσηλείες για γρίπη των πτηνών κατά την ίδια χρονική περίοδο, οπότε ο κίνδυνος για τον άνθρωπο είναι μέχρι στιγμής εξαιρετικά χαμηλός.
Τι ανησυχεί τους επιστήμονες
Μέχρι στιγμής, η κατάσταση δεν φαίνεται επικίνδυνη. Το φθινόπωρο, όμως, είναι η περίοδος που τα κοπάδια αρχίζουν να μετακινούνται, αλλάζοντας τόπο βοσκής. Και η μετακίνηση των βοοειδών θα μπορούσε να δώσει στον ιό H5N1 περισσότερες ευκαιρίες εξάπλωσης.
Το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας έχει δώσει εντολή να ελέγχονται οι αγελάδες γαλακτοπαραγωγής πριν ταξιδέψουν από την μία πολιτεία στην άλλη, αλλά δεν υπάρχει η ίδια απαίτηση και για τα βοοειδή που μετακινούνται εντός των συνόρων της ίδιας πολιτείας. Επιπλέον, ο έλεγχος είναι δειγματοληπτικός για τα μεγάλα κοπάδια (δεν ελέγχονται όλα τα ζώα) και υπάρχει η ανησυχία ότι αγελάδες που έχουν μεν μολυνθεί αλλά δεν έχουν συμπτώματα μπορεί να μετακινηθούν χωρίς να το πάρει κανείς είδηση.
Η αύξηση της κίνησης των κοπαδιών θα συμπέσει επίσης με την περίοδο που δυναμώνουν στις ΗΠΑ οι ιοί της εποχικής γρίπης, αυξάνοντας την πιθανότητα ένα άτομο, ένας αγρότης για παράδειγμα, να μολυνθεί ταυτόχρονα τόσο από τη γρίπη των πτηνών όσο και από την εποχική γρίπη. Και όταν δύο ιοί της γρίπης μολύνουν το ίδιο κύτταρο και πλησιάζουν μεταξύ τους, μπορούν να ανταλλάξουν γενετικό υλικό και να δημιουργήσουν νέα είδη ιού της γρίπης με νέα χαρακτηριστικά. Με τη διαδικασία αυτή πιστεύεται, για παράδειγμα, ότι εμφανίστηκαν ο ιός Η1Ν1 που προκάλεσε την πανδημία του 2009, αλλά και τα στελέχη της γρίπης που προκάλεσαν πανδημίες το 1957 και το 1968.
Πώς εμφανίζονται οι πανδημίες
Ο Adam Kucharski, καθηγητής επιδημιολογίας λοιμωδών νοσημάτων στη Σχολή Τροπικής Υγιεινής του Λονδίνου, λέει ότι οι ιοί που προκαλούν πανδημίες εμφανίζονται σταδιακά. Στο πρώτο στάδιο, μολύνουν τα ζώα και δημιουργούν μια δεξαμενή. Στο δεύτερο, οι λοιμώξεις των ζώων προκαλούν μεμονωμένες λοιμώξεις στον άνθρωπο. Στο τρίτο, οι λοιμώξεις προκαλούν τοπικές εστίες ανθρώπινων λοιμώξεων. Και η ευρεία μετάδοση από τον ένα άνθρωπο στον άλλο έρχεται στο τέταρτο στάδιο.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η επιδημία του Η5Ν1 στις ΗΠΑ βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στο δεύτερο στάδιο. Και σε αυτό το στάδιο, επισημαίνει, μπορεί να υπάρξει η πιο αποτελεσματική παρέμβαση.
Παραπέμπει, μάλιστα, σε μια έξαρση του H7N9 το 2013 όπου τα μέτρα λειτούργησαν. Οι άνθρωποι άρχισαν να κολλούν αυτή τη γρίπη από τις αγορές ζωντανών πουλερικών στην Κίνα. Οι αγορές έκλεισαν και η μετάδοση του ιού σταμάτησε.
«Δεν είχαμε πανδημία του H7N9. Στην πραγματικότητα δεν είχαμε πολλά κρούσματα στη συνέχεια», τονίζει ο Kucharski.
Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, οι ΗΠΑ δεν κάνουν αυτή τη στιγμή ό,τι χρειάζεται για να περιορίσουν τον H5N1 και ο κόσμος απλά παρακολουθεί. Το είχε είχε συμβεί και με την Covid σε πρώτη φάση, όταν ο κόσμος δεν είχε καταλάβει ακόμη πόσο επικίνδυνη ήταν η κατάσταση, με αποτέλεσμα να ξεφύγει από τον έλεγχο.
«Η καλή κατανόηση του τι συμβαίνει είναι το κλειδί και νομίζω ότι αυτό δεν το έχουμε καταφέρει, τουλάχιστον στον βαθμό στον οποίο θα έπρεπε», επισημαίνει.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Φασόλια: Γιατί θεωρούνται φυσική υπερτροφή και πώς μπορεί να τα συνηθίσει ο οργανισμός μας