Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα περιλαμβάνονται στην ειδική έκδοση “Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2018”, αλλά και στα συμπεράσματα της μελέτης “Η συμβολή του κλάδου φαρμάκου στην ελληνική οικονομία”. Τα στοιχεία παρουσίασαν ο Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ, κ. Νίκος Βέττας, και o Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΟΒΕ, κ. Άγγελος Τσακανίκας, παρουσία του Προέδρου του ΣΦΕΕ, κ.Ολύμπιου Παπαδημητρίου και εκπροσώπων της φαρμακοβιομηχανίας.
Σύμφωνα με τους ομιλητές, ο κλάδος του φαρμάκου εμφανίζει σημαντικές επιδόσεις, όμως, τα χρήματα που αφαιρούνται από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις εξαιτίας των ασκούμενων πολιτικών, παράγουν μεγαλύτερα ελλείμματα από αυτά τα οποία καλούνται λογιστικά να καλύψουν.
Φαρμακοβιομηχανία: Συνεισφέρει στο 3,4% του ΑΕΠ
Μέσω της μελέτης “Η συμβολή του κλάδου φαρμάκου στην ελληνική οικονομία” το ΙΟΒΕ κατέγραψε το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου φαρμάκου στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η συνολική συνεισφορά της φαρμακοβιομηχανίας σε όρους ΑΕΠ εκτιμάται σε € 6,1 δισεκ. (3,4% του ΑΕΠ) για το 2017.
Η παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων σε αξία το 2017 ανήλθε στα €954 εκατ., ενώ η προστιθέμενη αξία στα €668 εκατ. (3,0% μερίδιο στον κλάδο της μεταποίησης).
Ενώ την ίδια στιγμή, οι απασχολούμενοι στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων άγγιξαν τα 14,4 χιλ. άτομα το 2017, με το 60,5% των απασχολούμενων να είναι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά εκτιμάται σε 122 χιλ. θέσεις εργασίας (ή 3,0% της συνολικής απασχόλησης). Δηλαδή κάθε θέση εργασίας στον κλάδο του φαρμάκου υποστηρίζει άλλες 4,7 ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης συνολικά στην οικονομία.
Σημαντικός είναι, όπως είπαν οι ομιλητές, και ο ρόλος του φαρμακευτικού κλάδου στο συνολικό εξωτερικό εμπόριο, καθώς οι εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων ανήλθαν το 2018 σε €1,4 δισεκ. και αντιστοιχούν στο 4,3% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών όλων των αγαθών για το 2018.
Η επίδραση στα φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητα του κλάδου φαρμάκου, από την άλλη, εκτιμάται περίπου στα €1,7 δισεκ.
Τέλος, παρά τη σημαντική επίπτωση από τη δημοσιονομική προσαρμογή στη δημόσια χρηματοδότηση, η φαρμακοβιομηχανία εξακολουθεί να δαπανά σημαντικά ποσά για Ερευνα και Ανάπτυξη καθώς αυτή αντιπροσωπεύει το 8% της συνολικής ιδιωτικής δαπάνης για Έρευνα και Ανάπτυξη στην Ελλάδα (2015), ενώ μέχρι το 2018 διεξήχθησαν 2.506 κλινικές μελέτες ανεξαρτήτου τύπου και φάσης (1.434 ολοκληρωμένες).
ΙΟΒΕ – ΣΦΕΕ: Η πραγματικότητα μας απομακρύνει από το τρένο της Ανάπτυξης
Παρά τα ελπιδοφόρα μηνύματα της αναπτυξιακής δύναμης της φαρμακοβιομηχανίας, πάντως, όπως είπαν οι ομιλητές, στην ετήσια έκθεση «Η Φαρμακευτική Αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2018» εμφανίζεται μια απογοητευτική πραγματικότητα, σε σύγκριση με τις εξελίξεις και τάσεις στην υπόλοιπη Ευρώπη, στον χώρο του φαρμάκου και της υγείας γενικότερα.
Στη φετινή έκθεση, αναδεικνύεται το μεγάλο ζήτημα του δημογραφικού στη χώρα μας, καθώς διαχρονικά σημειώνεται μείωση των γεννήσεων (κατά 36 χιλ. άτομα το 2017) και αύξηση του γηραιότερου πληθυσμού (άνω των 65 ετών), από 21,9% του συνολικού πληθυσμού το 2017 στο 36,5% το 2050, ταυτόχρονα με την αυξανόμενη ανάγκη για φαρμακευτική και υγειονομική περίθαλψη, κάτι που σημαίνει αυξανόμενη ανάγκη για δημοσια χρηματοδότηση σε ιατροφαρμακευτικής δαπάνες.
Στον τομέα των δαπανών για φαρμακευτική κάλυψη, πάντως, μόλις το €1,945 εκατ. αποτελεί δημόσια χρηματοδότηση, στο σύνολο των €3,6 δισεκ. το 2018 της συνολικής εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης. Παράλληλα, το βάρος μετατοπίστηκε στους ασθενείς και στον ιδιωτικό τομέα με το μεγαλύτερο μέρος να το επωμίζεται ο φαρμακευτικός κλάδος, μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών και εκπτώσεων (clawback και rebates) που καταβάλει.
“Υπάρχει μεγαλύτερη πίεση πια στο δημόσιο σύστημα θέλετε και το μεταναστευτικό, θέλετε και λόγω της κρίσης που πια ολοένα και περισσότερος κόσμος απευθύνεται στα δημόσια νοσοκομεία, επομένως βλέπουμε πόσο έχει ανέβει η φαρμακευτική δαπάνη και πως η βιομηχανία συμμετέχει σ’αυτήν. Το 2019 εκτιμάται ότι η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας θα είναι περίπου στα €436 εκατ”, είπε ο Διευθυντής του ΙΟΒΕ κ.Νίκος Βέττας.
Ταυτόχρονα εμφανίζεται και αυξημένη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, όμως, δεν είναι βέβαιο ότι αυτή μπορεί να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα σε ένα περιβάλλον μακροχρόνιας ανεργίας και μείωσης του εισοδήματος των Ελλήνων, όπως είπαν οι ομιλητές.
ΣΦΕΕ: Βγήκαμε από τα μνημόνια, αλλά όχι από την κρίση
Στην ομιλία του ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σημείωσε ότι παρά την έξοδο από τα μνημόνια η λιτότητα στον χώρο της υγείας συνεχίζεται με τη λογική της κλειστής φαρμακευτικής δαπάνης να επεκτείνεται μέχρι το 2022 με νομοθετική ρύθμιση, γεγονός που επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τις συνθήκες λειτουργίας και τις προοπτικές του κλάδου στη χώρα.
Στη συνέχεια, εξέφρασε τον έντονο προβληματισμό των εταιριών του κλάδου για την χρονιά που διανύουμε: «Και ενώ μέχρι τώρα οι δυσβάστακτες υποχρεωτικές επιστροφές της φαρμακοβιομηχανίας προς το κράτος (για τα έτη 2012-2018 πληρώσαμε σε υποχρεωτικές επιστροφές κι εκπτώσεις € 5,3 δισεκ.!) δεν φαίνεται να επηρέασαν την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες τους, κάτι τέτοιο φαίνεται δύσκολο να συνεχιστεί στο μέλλον, αφού οι προβλέψεις για τη φετινή χρονιά, αλλά και για τις επόμενες, φαντάζουν εξαιρετικά δυσοίωνες. Ήδη για το πρώτο δίμηνο (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2019) το clawback του ΕΟΠΥΥ είναι αυξημένο κατά 16% συγκριτικά με το πρώτο δίμηνο του 2018! Η είσοδος νέων καινοτόμων θεραπειών στη χώρα καθίσταται προβληματική, ενώ δεν αποκλείεται να κινδυνεύσουν να λείψουν από την αγορά και καθιερωμένες θεραπείες που ήδη χρησιμοποιούνται από σημαντικό αριθμό ασθενών», είπε ο κ.Παπαδημητρίου και συμπλήρωσε: «Με την παρούσα κατάσταση καθίσταται ανύπαρκτη κάθε δυνατότητα μελλοντικού σχεδιασμού και απομακρύνεται το τρένο της ανάπτυξης. Βγήκαμε από τα μνημόνια, αλλά όχι από την κρίση».
(Από αριστερά): Πρόεδρος ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ, κ. Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ, κ. Μιχάλης Χειμώνας και Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΟΒΕ, κ. Άγγελος Τσακανίκας
Οι προτάσεις της Φαρμακοβιομηχανίας προς την Πολιτεία
Ο κλάδος της φαρμακοβιομηχανίας έχει καταλήξει σε σειρά προτάσεων για την ανάσχεση της πορείας της φαρμακευτικής δαπάνης και του κλάδου του φαρμάκου συνολικά, την οποία θεωρεί επιτακτική. Οι προτάσεις κινούνται στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού των στρεβλώσεων, προς όφελος όλων των συντελεστών που αποτελούν τη δημοσια υγεία και περίθαλψη, όπως λένε οι εκπρόσωποι του κλάδου φαρμάκου.
Σύμφωνα με τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις οι κοινοί στόχοι θα επιτευχθούν, ως εξής:
- Με την ολοκλήρωση των δομικών αλλαγών και την πλήρη εφαρμογή των νομοθετημένων μεταρρυθμίσεων για τον έλεγχο της κατανάλωσης φαρμάκου και τη μείωση της σπατάλης, όπως θεραπευτικά πρωτόκολλα, ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα νοσοκομεία, μητρώα ασθενών, αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας, επιτροπή διαπραγμάτευσης, ηλεκτρονικός φάκελος ασθενή κοκ. Εάν δεν ελεγχθεί η ζήτηση θα βρισκόμαστε συνεχώς στο ίδιο σημείο.
- Με την τοποθέτηση ορίων στο clawback, και την εισαγωγή της συνυπευθυνότητας με την Πολιτεία στην υπέρβαση της δαπάνης, όπως γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, να διασφαλιστεί κάποια προβλεψιμότητα και ομαλότητα στην αγορά. Αν τηρηθούν αυτές οι βασικές αρχές, αυτός ο κατ’ εξοχήν αναπτυξιακός και εξωστρεφής κλάδος θα ξεδιπλώσει το τεράστιο δυναμικό του.
- Με τη σύναψη μνημονίου συνεργασίας με την Πολιτεία, διάρκειας 3-5 ετών, όπου θα διαμορφώνεται ένα συνοπτικό πλαίσιο στόχευσης για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
- Με την παροχή αναπτυξιακών κινήτρων. Ανάπτυξη στον κλάδο μας μπορεί να έρθει άμεσα από δύο δρόμους: α) την ενίσχυση των συνεργειών των διεθνών με τις ελληνικές εταιρίες και β) την προσέλκυση επενδύσεων για κλινικές μελέτες.