Αφορμή, η έκθεση “κόλαφος” του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC) την Παρασκευή (24/11) για την Ελλάδα, η οποία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη διασπορά του πολυανθεκτικού βακτηρίου κλεμπσιέλλα της πνευμονίας (Klebsiella pneumoniae) σε 15 ελληνικά νοσοκομεία.
Πρόκειται για ένα ανθεκτικό στα αντιβιοτικά και επικίνδυνο παθογόνο, που συναντάται κυρίως στις ΜΕΘ και μπορεί να προκαλέσει πνευμονία, σηψαιμία, βακτηριαιμία και μηνιγγίτιδα εάν προσβάλλει έναν εξασθενημένο οργανισμό.
Ο Νίκος Καπραβέλος, διευθυντής της Β’ ΜΕΘ του Νοσοκομείου “Παπανικολάου” της Θεσσαλονίκης, υποστηρίζει ότι χάνονται καθημερινά πολλές ζωές στη χώρα μας εξαιτίας της αντίστασης των μικροβίων στα αντιβιοτικά:
“Η κλεμπσιέλλα κάνει νεκρωτική φλεγμονή κι αν δεν έχεις αντιβιοτικά να την “χτυπήσεις” είναι θανατηφόρος. Αλλά ό,τι και να λέμε, στου κουφού την πόρτα… Τόσα χρόνια λέμε για τις αντοχές των μικροβίων και λέμε ότι χάνονται ανθρώπινες ζωές τζάμπα κι άδικα. Έρχεται κάποιος πολυτραυματίας από ένα τροχαίο ατύχημα, κολλάει μια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη και πεθαίνει. Υπάρχουν βάσεις δεδομένων κι από εκεί πήρε τα στοιχεία το ECDC”, αναφέρει σε συνέντευξή του στο iatropedia.gr.
Σύμφωνα με το ECDC, η εξάπλωση του βακτηρίου της κλεμπσιέλλας -παραλλαγές του οποίου μάλιστα εμφανίζουν ενδημικά χαρακτηριστικά στα ελληνικά νοσοκομεία- αποτελεί δείκτη μεγάλης εξάπλωσης «μιας νέας αναδυόμενης απειλής μικροβιακής αντοχής που έχει εγκατασταθεί στο νοσοκομειακό σύστημα στην Ελλάδα. Η κατάσταση αυτή προκαλεί περαιτέρω ανησυχία», αναφέρεται στην έκθεση.
Επίσης, επισημαίνεται ο κίνδυνος να προκληθεί «ταχεία εξάπλωση και σε άλλα ανθεκτικά -στα αντιβιοτικά- παθογόνα, που μεταδίδονται με παρόμοιο τρόπο».
“Η μελέτη του ECDC στα ελληνικά νοσοκομεία, από το 2022 έως τις αρχές του 2023, έβγαλε αυτά τα τραγικά συμπεράσματα”, σχολιάζει ο Εντατικολόγος κ. Καπραβέλος και προσθέτει:
“Αναφέρουν μάλιστα πως είναι μια μάστιγα κι ότι δεν υπάρχει ασφάλεια για τους έλληνες ασθενείς. Γιατί η βόρεια Ευρώπη δεν έχει το ίδιο έντονο πρόβλημα με εμάς; Ή τα νοσοκομεία της Αμερικής ή τα νοσοκομεία του Καναδά; Γιατί εκεί κρατούν κάποιους κανόνες. Αλλά ξέρετε αυτό το τεράστιο κυριολεκτικά θέμα, δεν το ακουμπάει και κανένας”, σχολιάζει ο Εντατικολόγος κ. Καπραβέλος.
Ελλάδα και ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις: Ποιοι είναι οι τρεις λόγοι που επιμένουν
Δεν είναι όμως, μόνο οι ευρωπαϊκοί επιστημονικοί οργανισμοί του εκφράζουν την ανησυχία τους.
Έγκριτοι έλληνες λοιμωξιολόγοι παρουσιάζουν στοιχεία ιδιαιτέρως σοκαριστικά. Σοβαρές λοιμώξεις, που προκαλούνται από θανατηφόρα ενδονοσοκομειακά παθογόνα αντιστέκονται στα αντιβιοτικά σε ποσοστά από 68% έως 98%, όπως ανέφερε πρόσφατα η λοιμωξιολόγος, Ελένη Γιαμαρέλλου, παραθέτοντας σχετικά στοιχεία.
Δείτε επίσης: Σοκ! Έως και 98% αντοχή στα αντιβιοτικά εμφανίζουν νοσοκομειακά μικρόβια στην Ελλάδα
Γιατί, όμως, το πρόβλημα αυτό εμφανίζεται ποιο έντονο στην Ελλάδα; Ο Νίκος Καπραβέλος αναλύει τους τρεις βασικότερους λόγους.
1. Υπερκατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα
Η κλεμπσιέλλα, οι ψευδομονάδες και άλλα πολυανθεκτικά μικρόβια, όπως το ασινετομπάκτερ, αποτελούν “μάστιγα” για τις ΜΕΘ, σύμφωνα με τον γιατρό.
Το πρόβλημα, ωστόσο, ξεκινά έξω από τα νοσοκομεία, όπως λέει. Από την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών στην κοινότητα.
Ακόμη και το τελευταίο διάστημα, που απαγορεύτηκε η χορήγηση αντιβιώσεων χωρίς ιατρική συνταγή, οι πολίτες εξακολουθούν να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αντιβιοτικών συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό τα παθογόνα βακτήρια να ισχυροποιούνται απέναντι στα “όπλα” που τα πολεμούν.
“Υπάρχει ακόμη αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών και από τους αγαπητούς συναδέλφους μου. Γιατί ουσιαστικά η Ελλάδα δεν έχει σοβαρή πρωτοβάθμια περίθαλψη όπου κάθε γιατρός να αξιολογείται με βάση την συνταγογράφησή του. Αυτό που γίνεται στην Ελλάδα δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Αν πας στην Αγγλία και συνταγογραφήσεις κάτι το οποίο δεν είναι σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες παίρνεις «κίτρινες κάρτες». Μέχρι που μπορούν να σε διαγράψουν από γιατρό πρωτοβάθμιας. Εδώ δεν υπάρχει έλεγχος και αξιολόγηση. Γράφεσαι σε έναν γιατρό κι αυτός ανεξέλεγκτα γράφει φάρμακα και δεν τον ελέγχει κανείς τι γράφει. Αυτό δεν είναι πρωτοβάθμια περίθαλψη”, σημειώνει ο Νίκος Καπραβέλος.
2. Υπερκατανάλωση αντιβιοτικών μέσα στα νοσοκομεία
Η ίδια νοοτροπία συνεχίζεται και εντός των νοσοκομείων. Οι γιατροί δίνουν με εξαιρετική ευκολία, αλλά και σε μεγάλη χρονική διάρκεια, πολύ ισχυρά αντιβιοτικά χωρίς να ακολουθούνται οι σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες και τα θεραπευτικά πρωτόκολλα.
Σύμφωνα με τον Διευθυντή της ΜΕΘ του Νοσοκομείου “Παπανικολάου”, “για ψύλλου πήδημα, οι γιατροί ακριβώς επειδή έχουμε πολυανθεκτικά μικρόβια, χρησιμοποιούν της τελευταίας γενιάς τα αντιβιοτικά. Κακώς γίνεται αυτό. Γιατί κι αυτοί οι γιατροί εντός των νοσοκομείων δεν ελέγχονται. Δηλαδή, ποια ΜΕΘ ακολουθεί τις κατευθυντήριες οδηγίες και ποια δεν τις ακολουθεί. Δίνουν αντιβιοτικά με μια λογική που δεν ισχύει στην Ιατρική δεοντολογία. Δηλαδή, δεν χρησιμοποιούμε το ισχυρότερο και το καλύτερο για να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα. Και μάλιστα ανεξέλεγκτα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν υπάρχει έλεγχος ηλεκτρονικός, γι’ αυτό γίνονται αυτά. Δεν μπορείς να παρέμβεις σε κάθε Μονάδα και να πεις π.χ. ο Καπραβέλος έβαλε ένα αντιβιοτικό που δεν έπρεπε και το κρατάει 25 μέρες”, εξηγεί ο γιατρός.
3. Διασπορά των μικροβίων εντός των ΜΕΘ, λόγω έλλειψης προσωπικού
Τρίτος και πολύ βασικός λόγος, σύμφωνα με τον εντατικολόγο, είναι η μεγάλη διασπορά των ανθεκτικών μικροβίων εντός των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας.
Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της τρομακτικής έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού, όπως λέει:
“Κυριολεκτικά όλες οι κυβερνήσεις “παίζουν” με το θέμα αυτό. Παίζουν με τις ανθρώπινες ζωές. Όταν μια Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) δεν έχει το κατάλληλο προσωπικό, επόμενο είναι η διασπορά των ανθεκτικών μικροβίων να είναι μεγάλη. Για παράδειγμα έρχεται κάποιος πολυτραυματίας στη ΜΕΘ και σε δύο μέρες αποκτά τη χλωρίδα του διπλανού του, που είναι 50 μέρες μέσα στη ΜΕΘ”, αναφέρει ο γιατρός.
Δείτε επίσης – Ν. Σύψας στο iatropedia.gr: Μεγάλη διασπορά Candida Auris στα Νοσοκομεία της Αττικής
Προσθέτει δε πως ο νόμος που είχε φέρει τον περασμένο Μάρτιο η πρώην αναπλ. Υπουργός, Μίνα Γκάγκα, με δεσμευτικές ρυθμίσεις στη στελέχωση και λειτουργία των ΜΕΘ δεν εφαρμόζεται.
Συγκεκριμένα, ο νόμος προβλέπει μεταξύ άλλων, την πρόσληψη υποχρεωτικά κατ’ ελάχιστο 3 Νοσηλευτών/κλίνη (και 2 για κάθε κλίνη ΜΑΦ), όμως, δεν υλοποιείται.
“Η Μονάδα η δική μου δεν είναι με τις ελάχιστες προϋποθέσεις γιατί υπάρχει πολύ μεγαλύτερη κινητικότητα, πολύ περισσότερα περιστατικά. Εγώ θα ήθελα πολύ περισσότερο νοσηλευτικό προσωπικό. Κι από τη στιγμή που δεν υπάρχει προσωπικό, ακόμη και η απολύμανση και η αποστείρωση των χώρων είναι δύσκολη”, σημειώνει ο γιατρός.
Στους δευτερεύοντες λόγους διασποράς μικροβίων και παθογόνων, ο γιατρός απαριθμεί την κακή ή ανύπαρκτη τεχνολογία εξαερισμού της ατμόσφαιρας, αλλά και τις διοικήσεις των νοσοκομείων που δεν τηρούν και δεν ελέγχουν εάν τηρούνται οι κατευθυντήριες οδηγίες.
Αξίζει να αναφερθεί πως στα νέα κριτήρια που θεσπίστηκαν για τις κρίσεις των Διοικητών Νοσοκομείων, πολύ ψηλά στη μοριοδότηση τους βρίσκονται οι δείκτες ποιότητας και ασφάλειας ασθενών που αφορούν κυρίως στη μείωση των ποσοστών των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.