Κεραυνοβόλος μηνιγγίτιδα: Πώς μεταδίδεται και γιατί χορηγείται επειγόντως χημειοπροφύλαξη

Ο μηνιγγιτιδόκοκκος, το βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει κεραυνοβόλο μηνιγγίτιδα, μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο με τα εκκρίματα του αναπνευστικού συστήματος. Ωστόσο τις περισσότερες φορές προέρχεται από ανθρώπους που τον φέρουν μεν στη μύτη ή τον λαιμό τους, αλλά οι ίδιοι δεν νοσούν.

Το βακτήριο μπορεί να μεταδοθεί και από έναν ασθενή, αλλά σε τέτοια περίπτωση ο κίνδυνος για τον στενό οικογενειακό και κοινωνικό του περίγυρο είναι πολύ μεγαλύτερος.

Υπολογίζεται ότι  το περίπου 10% του γενικού πληθυσμού είναι ασυμπτωματικοί φορείς του μηνιγγιτιδόκοκκου, αναφέρει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ). Το ποσοστό αυτό, όμως, παρουσιάζει διακυμάνσεις αναλόγως με την ηλικία.

Πρόσφατη μελέτη στην Ελλάδα υπολόγισε τη φορεία μηνιγγιτιδοκόκκου σε:

• 10,5% στον γενικό πληθυσμό
• 13,1% στα παιδιά πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
• 11,3% στα παιδιά δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
• 37,4% στους νεοσύλλεκτους

Σε κλειστούς πληθυσμούς, κατά τη διάρκεια επιδημιών, το ποσοστό της φορείας αγγίζει το 100%. Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική η μέση διάρκεια της φορείας υπολογίζεται σε περίπου 9 μήνες. Η φορεία βοηθά στην ανάπτυξη φυσικής ανοσίας.

Διαβάστε ακόμα Τα συμπτώματα της μηνιγγίτιδας που δεν πρέπει να αμελείτε – Πότε να πάτε στον γιατρό

Ένας φορέας μπορεί να μεταδώσει τον μηνιγγιτιδόκοκκο με την στενή και παρατεταμένη επαφή, τονίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι μεταδίδεται:

• Με το φιλί, τον βήχα ή το φτάρνισμα
• Με τη διαβίωση στον ίδιο χώρο με ένα μολυσμένο άτομο

Ωστόσο το βακτήριο δεν μεταδίδεται εξίσου εύκολα με τους ιούς που προκαλούν γρίπη ή κρυολόγημα, διευκρινίζουν τα CDC.

Πολλοί τύποι

O μηνιγγιτιδόκοκκος (Neisseria meningitidis) είναι μία από τις κύριες αιτίες βακτηριακής μηνιγγίτιδας σε μικρούς και μεγάλους. Το φάσμα της νόσου που μπορεί να προκαλέσει κυμαίνεται από πυρετό και ασυμπτωματική βακτηριαιμία έως σήψη (σηψαιμία), τοξική καταπληξία και θάνατο.

Ο μηνιγγιτιδόκοκκος έχει 13 διαφορετικά οροομάδες (ομάδες στελεχών). Για πολλές από αυτές υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια. Η μηνιγγίτιδα συνήθως προκαλείται από τις οροομάδες A, B και C. Η οροομάδα C ευθύνεται για κεραυνοβόλες, αιφνίδιες μορφές μηνιγγίτιδας, αναφέρει ο ΕΟΔΥ.

Σε πόσο καιρό εκδηλώνονται τα συμπτώματα

Όσοι αρρωσταίνουν από τον μηνιγγιτιδόκοκκο, συνήθως αναπτύσσουν συμπτώματα 3-4 ημέρες μετά τη μόλυνση (χρόνος επώασης). Μπορεί όμως να τα εκδηλώσουν και συντομότερα ή με μεγαλύτερη καθυστέρηση (από 2 έως 10 ημέρες).

Το 50,2% των ανθρώπων που θα αρρωστήσει ο μηνιγγιτιδόκοκκος, εκδηλώνουν μηνιγγίτιδα. Ακολουθούν  η βακτηριαιμία (37,5% των περιπτώσεων) και η πνευμονία (9,2%).

Η νόσηση είναι πιθανότερη σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως:

• Τα βρέφη κάτω του 1 έτους
• Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες (ηλικίες 16 έως 23 ετών)
• Οι ενήλικες άνω των 65 ετών
• Οι πάσχοντες από ορισμένα νοσήματα που εξασθενούν το ανοσοποιητικό (π.χ. ασπληνία, HIV/AIDS)
• Όσοι παίρνουν ορισμένα φάρμακα για μερικά σπάνια νοσήματα (π.χ. για βαριά  μυασθένεια)

Πόσο διαρκεί η μεταδοτικότητα

Η περίοδος μεταδοτικότητας του μηνιγγιτιδόκοκκου διαρκεί όσο καιρό υπάρχει στο σάλιο και στα εκκρίματα από τη μύτη και το λαιμό (ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις). Παύει να είναι μεταδοτικός 24 ώρες μετά την έναρξη αποτελεσματικής αντιμικροβιακής αγωγής.

Ο κίνδυνος δευτερογενούς προσβολής υπολογίζεται σε 2-4 περιπτώσεις ανά 1.000 μέλη του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος. Αυτός ο κίνδυνος είναι 500-1.000 φορές μεγαλύτερος από εκείνον που ισχύει για τον γενικό πληθυσμό.

Ακριβώς επειδή η διαβίωση με άλλα άτομα αυξάνει τόσο πολύ τον κίνδυνο, χορηγείται προληπτική αγωγή (χημειοπροφύλαξη) σε όσους έρχονται σε στενή επαφή με τους ασθενείς.

Φωτογραφία: iStock